Kokain

Kokain
Klinik verisi
Ticari adlar	Neurocaine, Goprelto, Numbrino, diğerleri
Diğer adlar	Benzoilmetilekgonin
AHFS/Drugs.com	Micromedex Detaylı Tüketici Bilgisi
Lisans veri	US DailyMed: Kokain;
Madde; bağımlılığı; yükümlülüğü	Fiziksel: Düşük; Psikolojik: Yüksek
Bağımlılık; yükümlülüğü	Yüksek
Uygulama; yolu	Topikal, ağızdan, insüflasyon, intravenöz, inhalasyon
İlaç sınıfı	Lokal anestezik;; SNDRI;; Uyarıcı;
ATC kodu	N01BC01 (DSÖ) R02AD03 (DSÖ), S01HA01 (DSÖ), S02DA02 (DSÖ);
Hukuki durum
Hukuki durum	AU: S8 (Kontrollü ilaç); BR: F1; CA: Çizelge I; DE: Anlage III (Özel reçete formu gereklidir); NZ: Sınıf A; UK: Sınıf A; US: Çizelge II; UN: Narkotik Çizelgeler I ve III;
Farmakokinetik veri
Biyoyararlanım	Ağızdan: %33; İnsüflasyon: 60–80%; Burun spreyi: 25–43%;
Metabolizma	Karaciğer, CYP3A4
Metabolitler	Norkokain, benzoilekgonin, kokaetilen (alkol ile birlikte tüketildiğinde)
Etki başlangıcı	Saniyelerden dakikalara
Etki süresi	20 ila 90 dk.
Boşaltım	Böbrek
Tanımlayıcılar
	IUPAC adı Methyl (1R,2R,3S,5S)-3-(benzoyloxy)-8-methyl-8-azabicyclo[3.2.1]octane-2-carboxylate;
CAS Numarası	50-36-2 ;
PubChem CID	446220;
IUPHAR/BPS	2286;
DrugBank	DB00907 ;
ChemSpider	10194104 ;
UNII	I5Y540LHVR ;
KEGG	D00110 ;
ChEBI	CHEBI:27958 ;
ChEMBL	ChEMBL370805 ;
PDB ligand	COC (PDBe, RCSB PDB);
CompTox Bilgi Paneli (EPA)	DTXSID2038443 ;
ECHA Bilgi Kartı	100.000.030
Kimyasal ve fiziksel veriler
Formül	C17H21NO4
Mol kütlesi	303,358 g·mol−1
3D model (JSmol)	İnteraktif görüntü;
Erime noktası	98 °C (208 °F)
Kaynama noktası	187 °C (369 °F)
Suda çözünürlük	1,8g/L (22 °C)
	SMILES CN1[C@H]2CC[C@@H]1[C@@H](C(OC)=O)[C@@H](OC(C3=CC=CC=C3)=O)C2;
	InChI InChI=1S/C17H21NO4/c1-18-12-8-9-13(18)15(17(20)21-2)14(10-12)22-16(19)11-6-4-3-5-7-11/h3-7,12-15H,8-10H2,1-2H3/t12-,13+,14-,15+/m0/s1 ; Key:ZPUCINDJVBIVPJ-LJISPDSOSA-N ;

Kokain veya bilimsel adıyla benzoilmetilekgonin, koka bitkisinin yapraklarından elde edilen ve benzoilekgoninin metil esteri olan kristalize ve beyaz bir toz halinde tropan bir alkaloid.^[14] Kokain (Cocaine) kelimesi "coca"ya "-in" eki getirilmesiyle türetilmiştir. Bu madde merkezî sinir sistemi üzerine uyuşturucu, uyarıcı ve iştahın bastırılması gibi etkiler yapar. Özellikle dopamin, noradrenalin ve serotonin geri-alınım engelleyicisidir ve bu yollarla mezolimbik yolu etkileyerek bağımlılık yapmaktadır.^[15] Yine de özellikle bölgesel anestezide, uygulandığı yerin hücrelerini uyuşturup ağrıyı azalttığı için çocuklarda bile, göz, burun ve boğaz ameliyatlarında kullanılan bir ilaç olmuştur. Günümüzde ise yerini daha az yan etkisi olan prokain (novokain) gibi ilaçlar almıştır. Prokain kokainden oldukça daha az toksik olup, bağımlılık etkisi daha düşüktür.

Kokainin tıp haricindeki kullanımı, bulundurulması, üretimi ve dağıtımı dünyadaki ülkelerin çoğunda yasal değildir ve hemen hemen hepsinde yasaktır.

Kokain, ilk keşfedilen bölgesel (lokal) anesteziktir. Güney Amerika'da yetişen koka ağacının (Erythroxylum coca) yapraklarında bulunan bu alkaloid bağımlılık yapar ve ağacın esas memleketi Şili, Peru ile Bolivya'dır.^[16]

Tarihte kokain

Uzun yıllar önce bazı Güney Amerika yerlileri, açlığın etkisini atmak ve zihni faaliyeti hızlandırmak maksadıyla koka yapraklarını çiğneyerek kokain alkaloidini alırlardı. 1859 yılında Avusturyalı araştırmacı Carl von Scherzer koka yapraklarını Avrupa'ya getirdi. İlk defa 1860'ta koka yapraklarından kokain Wöhler tarafından izole edilmiştir. Lokal anestezik tesiri 1868'de anlaşılmışsa da ilk kez 1884'te bir göz ameliyatında kullanılmıştır.

Birçok araştırmacı da kokaini izole ederek dil üzerindeki etkisini izah ettiler. 1884 yılında kokainin uyuşturucu etkisi açıklandı. 1898'de konstitüsyonu ve sentezi yapılmıştır. Nihayet 1902 yılında Almanya'da uyuşturucu olarak sentez edildi.

1880 yılında Amerikalı Cerrah William Halsted, mevzi (lokal, yerel) uyuşturucu olarak tıpta kullanmaya başladı. Fakat deneme mahiyetinde kendisi ve asistanları da kullanınca uyuşturucu alışkanlığına düştüler.

Farmakolojik özellikleri

Tedavide suda kolay çözünen klorhidratı kullanılır. Kokain hidroklorürün %1-4'lük çözeltileri sadece yüzeyel anestezi için boğaz ve burun mukozalarında kullanılır. Tedavi dozundan fazla kullanılınca solunum sistemini felce uğratarak ölüme neden olur. Kokainin sakıncalı tarafı bağımlılık yapmasıdır.

Etkisini dopamin nörotransmitterini hücrelere taşıyan (dopamin taşıyıcı) proteinler üzerinden gösteren kokain, sinirleri tesirsiz hale getirir ve uygulandığı bölgede uyuşturma yapar. Düşük dozlarla kana geçtiğinde bir zindelik ve zevk hissi verir. Bu durum, çoğu kimseleri uyuşturucu bağımlılığına sürükler. Bu kimseler, enjeksiyon veya burna çekmek suretiyle keyif verici olarak kullanırlar. Kokain, keza bir hücre öldürücü olup, bir bölgede, uzun bir süre kalırsa veya yüksek dozda alınırsa hücreleri öldürür.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Nordegren T (2002). The A-Z Encyclopedia of Alcohol and Drug Abuse. Universal-Publishers. s. 461. ISBN 978-1-58112-404-0. 8 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2020.
^ "Goprelto – cocaine hydrochloride solution". DailyMed. 3 Ocak 2020. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.
^ "Numbrino – cocaine hydrochloride nasal solution". DailyMed. 28 Şubat 2020. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.
^ Ghodse H (2010). Ghodse's Drugs and Addictive Behaviour: A Guide to Treatment (4 bas.). Cambridge University Press. s. 91. ISBN 978-1-139-48567-8. 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Introduction to Pharmacology (3 bas.). Abingdon: CRC Press. 2007. ss. 222-223. ISBN 978-1-4200-4742-4. 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Sora I, Hall FS, Andrews AM, Itokawa M, Li XF, Wei HB, Wichems C, Lesch KP, Murphy DL, Uhl GR (April 2001). "Molecular mechanisms of cocaine reward: combined dopamine and serotonin transporter knockouts eliminate cocaine place preference". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 98 (9): 5300-5305. Bibcode:2001PNAS...98.5300S. doi:10.1073/pnas.091039298 . PMC 33204 . PMID 11320258.
^ Azizi SA (April 2022). "Monoamines: Dopamine, Norepinephrine, and Serotonin, Beyond Modulation, "Switches" That Alter the State of Target Networks". The Neuroscientist. 28 (2): 121-143. doi:10.1177/1073858420974336. PMID 33292070.
^ "DEA / Drug Scheduling". www.dea.gov. 9 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
^ ^a ^b Fattinger K, Benowitz NL, Jones RT, Verotta D (July 2000). "Nasal mucosal versus gastrointestinal absorption of nasally administered cocaine". European Journal of Clinical Pharmacology. 56 (4): 305-10. doi:10.1007/s002280000147. PMID 10954344.
^ Barnett G, Hawks R, Resnick R (1981). "Cocaine pharmacokinetics in humans". Journal of Ethnopharmacology. 3 (2–3): 353-66. doi:10.1016/0378-8741(81)90063-5. PMID 7242115.
^ Jeffcoat AR, Perez-Reyes M, Hill JM, Sadler BM, Cook CE (1989). "Cocaine disposition in humans after intravenous injection, nasal insufflation (snorting), or smoking". Drug Metabolism and Disposition. 17 (2): 153-9. doi:10.1016/S0090-9556(25)08737-9. PMID 2565204.
^ Wilkinson P, Van Dyke C, Jatlow P, Barash P, Byck R (March 1980). "Intranasal and oral cocaine kinetics". Clinical Pharmacology and Therapeutics. 27 (3): 386-94. doi:10.1038/clpt.1980.52. PMID 7357795.
^ ^a ^b Zimmerman JL (October 2012). "Cocaine intoxication". Critical Care Clinics. 28 (4): 517-26. doi:10.1016/j.ccc.2012.07.003. PMID 22998988.
^ Aggrawal, Anil. Narcotic Drugs. National Book Trust, India (1995), p. 52-3. ISBN 81-237-1383-5.
^ Abuse, National Institute on Drug. "What is Cocaine?". National Institute on Drug Abuse (İngilizce). 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2021.
^ "Cocaine - Alcohol and Drug Foundation". adf.org.au (İngilizce). 26 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2021.

[1] Nordegren T (2002). The A-Z Encyclopedia of Alcohol and Drug Abuse. Universal-Publishers. s. 461. ISBN 978-1-58112-404-0. 8 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2020.

[Goprelto_FDA_label-2] "Goprelto – cocaine hydrochloride solution". DailyMed. 3 Ocak 2020. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.

[Numbrino_FDA_label-3] "Numbrino – cocaine hydrochloride nasal solution". DailyMed. 28 Şubat 2020. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.

[Gho_2010-4] Ghodse H (2010). Ghodse's Drugs and Addictive Behaviour: A Guide to Treatment (4 bas.). Cambridge University Press. s. 91. ISBN 978-1-139-48567-8. 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[5] Introduction to Pharmacology (3 bas.). Abingdon: CRC Press. 2007. ss. 222-223. ISBN 978-1-4200-4742-4. 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Sora_2001-6] Sora I, Hall FS, Andrews AM, Itokawa M, Li XF, Wei HB, Wichems C, Lesch KP, Murphy DL, Uhl GR (April 2001). "Molecular mechanisms of cocaine reward: combined dopamine and serotonin transporter knockouts eliminate cocaine place preference". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 98 (9): 5300-5305. Bibcode:2001PNAS...98.5300S. doi:10.1073/pnas.091039298 . PMC 33204 . PMID 11320258.

[Azizi_2022-7] Azizi SA (April 2022). "Monoamines: Dopamine, Norepinephrine, and Serotonin, Beyond Modulation, "Switches" That Alter the State of Target Networks". The Neuroscientist. 28 (2): 121-143. doi:10.1177/1073858420974336. PMID 33292070.

[DEA2017Sched-8] "DEA / Drug Scheduling". www.dea.gov. 9 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.

[Fattinger_2000-9] Fattinger K, Benowitz NL, Jones RT, Verotta D (July 2000). "Nasal mucosal versus gastrointestinal absorption of nasally administered cocaine". European Journal of Clinical Pharmacology. 56 (4): 305-10. doi:10.1007/s002280000147. PMID 10954344.

[10] Barnett G, Hawks R, Resnick R (1981). "Cocaine pharmacokinetics in humans". Journal of Ethnopharmacology. 3 (2–3): 353-66. doi:10.1016/0378-8741(81)90063-5. PMID 7242115.

[11] Jeffcoat AR, Perez-Reyes M, Hill JM, Sadler BM, Cook CE (1989). "Cocaine disposition in humans after intravenous injection, nasal insufflation (snorting), or smoking". Drug Metabolism and Disposition. 17 (2): 153-9. doi:10.1016/S0090-9556(25)08737-9. PMID 2565204.

[Wilkinson_1980-12] Wilkinson P, Van Dyke C, Jatlow P, Barash P, Byck R (March 1980). "Intranasal and oral cocaine kinetics". Clinical Pharmacology and Therapeutics. 27 (3): 386-94. doi:10.1038/clpt.1980.52. PMID 7357795.

[Zimmerman_2012-13] Zimmerman JL (October 2012). "Cocaine intoxication". Critical Care Clinics. 28 (4): 517-26. doi:10.1016/j.ccc.2012.07.003. PMID 22998988.

[aggrawal1-14] Aggrawal, Anil. Narcotic Drugs. National Book Trust, India (1995), p. 52-3. ISBN 81-237-1383-5.

[15] Abuse, National Institute on Drug. "What is Cocaine?". National Institute on Drug Abuse (İngilizce). 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2021.

[16] "Cocaine - Alcohol and Drug Foundation". adf.org.au (İngilizce). 26 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

g t d Uyarıcılar
Adamantan	Adapromin Amantadin Bromantan Memantin Rimantadin
Adenozin antagonistleri	8-Kloroteofilin 8-Siklopentilteofilin 8-Fenilteofilin Aminofilin Kafein CGS-15943 Dimetazan İstradefilin Paraksantin SCH-58261 Teobromin Teofilin
Alkilaminler	Siklopetamin Sipenamin Siprodenat Heptaminol İzometepten Levopropilheksedrin Metilheksanamin Oktodrin Propilheksedrin Tuaminoheptan
Ampakin	CX-516 CX-546 CX-614 CX-691 CX-717 IDRA-21 LY-404,187 LY-503,430 Nooglutyl Org 26576 PEPA S-18986 Sunifiram Unifiram
Arilsikloheksilamin	Benosiklidin Dietisiklidin Esketamin Etisiklidin Gasiklidin Ketamin Fensiklamin Fensiklidin Rolicyclidine Tenosiklidin Tiletamin
Benzazepin	6-Br-APB SKF-77434 SKF-81297 SKF-82958
Katinonlar	3-Florometkatinon 3,4-DMMC 4-BMC 4-CMC 4-Metilbüfedron 4-Metilkatinon 4-MEAP 4-Metilpentedron Amfepramon Benzedron Buphedrone Bupropion Bütilon Cathinone Dimetilkatinon Ethcathinone Etilon Flefedron Heksedron İzoetkatinon Mephedrone Methcathinone Methedrone Metilendioksikatinon Metilon Mexedrone N-Etilbuphedrone N-Etilheksidron Pentedron Pentilon Phthalimidopropiofenone
Kolinerjikler	A-84,543 A-366,833 ABT-202 ABT-418 AR-R17779 Altiniklin Anabasine Arecoline Bradaniklin Kotin Kisisin Diyaniklin Epibatidin Epiboksidin GTS-21 İsproniklin Nikotin PHA-543,613 PNU-120,596 PNU-282,987 Pozaniklin Rivanikline Sazetidin A SIB-1553A SSR-180,711 TC-1698 TC-1827 TC-2216 Tebanikline UB-165 Vareniklin WAY-317,538
Kasılmalar	Anatoksin-a Bikülün DMCM Flurotil Gabazin Pentetrazol Pikrotoksin Striknin Thujone
Eugeroik	Adrafinil Armodafinil CRL-40,940 CRL-40,941 Fluorenol Modafinil
Oksazolin	4-Metilaminoreks Aminoreks Klominoreksi Siklazodon Fenozolon Fluminoreks Pemolin Tozalinon
Fenetilaminler	1-(4-Metilfenil)-2-aminobütan 1-Metilamino-1-(3,4-metilendioksifenil) propan 2-Floroamfetamin 2-Florometamfetamin 2-OH-PEA 2-Fenil-3-aminobutan 2,3-MDA 3-Floroamfetamin 3-Floroethamfetamin 3-Metoksiamfetamin 3-Metilamfetamin 4-Floroamfetamin 4-Florometamfetamin 4-MA 4-MMA 4-MTA 6-FNE AL-1095 Alfetamin a-Etilfenetilamin Amfekloral Amfepentoreks Amidefrin 2-Amino-1,2-dihidronaftalin 2-Aminoindan 5-(2-Aminopropil) indol 2-Aminotetralin Acridoreks Amfetamin (Dekstroamfetamin, Levoamfetamin) Amfetaminil Arbutamin β-Metilfenetilamin β-Fenilmetamfetamin Benfluoreks Benzfetamin BDB BOH 3-Benzhidrilmorfolin BPAP Kamfetamin Katin Klorfentermin Silobamin Sinamedrin Klenbuterol Klobenzoreks Kloforeks Klortermin Sipenamin Deprenyl Denopamin Dimetoksiamfetamin Dimetilamfetamin Dobutamin DOPA (Dekstrodopa, Levodopa) Dopamin Dopeksamin Droksidopa EBDB Efedrin Epinefrin Epinin Etafedrin Etilnorepinefrin Etilamfetamin Etilefrin Famprofazon fencamfamin Fencamin Fenetillin Fenfluramin (Deksfenfluramin, Levofenfluramin) Fenproporeks Feprosidin Fludoreks Formetoreks Furfenoreks Gepefrin Hekzapradol HMMA Hordenine 4-Hidroksiamfetamin 5-İyodo-2-aminoindan İbopamin İndanilampetamin İofetamin İzoetarin İzoprenalin Deprenyl (Selegilin) Lefetamin Lisdeksamfetamin Lofofin Metilendioksi metilfenetilamin Metilendioksi hidroksiamfetamin MBDB MDA (tenamfetamin) MDBU MDEA MDMA (midomafetamin) MDPR MDPEA Mefenoreks Mefentermin Metanefrin Metaraminol Mezokarb Metamfetamin(Dekstrometamfetamin, Levometamfetamin) Metoksamin Metoksifenamin MMA Metoksifenamin MMDA MMDMA MMMA Morforeks N,alfa-Dietilfeniletilamin N,N-Dimetilfenetilamin Naftilamfetamin Nisoksetin Noradrenalin Norepinefrin Norfenefrin Norfenfluramin Normetanefrin Norpsödoefedrin Oktopamin Orsiprenalin Ortetamin Oksifentoreks Oksilofrin PBA PCA PCMA PHA Pentoreks Fenatin Fenprometamin Phentermin Fenilalanin Fenilefrin Fenilpropanolamin Pholedrine PIA PMA PMEA PMMA PPAP Prenilamin Propilamfetamin Psödoefedrin Ropinirol Salbutamol (Levosalbutamol) Sibutramin Sildenafil Solriamfetol Sinefrin Teodrenalin Tifloreks Tranilsipromin Tiramin Tirozin Ksilopropamin Zilofuramin
Fenilmorfolinler	3-Florofenmetrazin Fenbutrazat Fenmetramid G-130 Manifaksin Morazon Morforeks Oksaflozan PD-128,907 Fendimetrazin Fenmetrazin 2-Fenil-3,6-dimetilmorfolin Psödofenmetrazin Radafaksin
Piperazin	2C-B-BZP 3C-PEP BZP CM156 DBL-583 GBR-12783 GBR-12935 GBR-13069 GBR-13098 GBR-13119 MeOPP MBZP oMPP Vanokserin
Piperidin	1-Benzil-4-(2-(difenilmetoksi)etil)piperidin 2-Benzilpiperidin 2-Metil-3-fenilpiperidin 3,4-Diklorometilfenidat 4-Benzilpiperidin 4-Florometilfenidat 4-Metilmetilfenidat Desoksipipradrol Difemetoreks Difenilpiralin Etilnaftidat Etilfenidat Metilnaftidat İzopropilfenidat JZ-IV-10 Metilfenidat (Deksmetilfenidat) Nocaine Fasetoperan Piprol Propilfenidat SCH-5472
Pirolidin	2-Difenilmetilpirolidin 4-Cl-PVP 5-DBFPV α-PPP α-PBP α-PCYP α-PHiP α-PHP α-PHPP α-PVP α-PVT Difenilprolinol DMPVP FPOP FPVP MDPPP MDPBP MPBP MPHP MPPP MOPVP MOPPP İndapirofenidon MDPV Nafiron PEP Pisiloreks Prolintan Pirovaleron
Rasetam	Oksiracetam Fenilpiracetam Fenilpiracetam hidrazid
Tropan	4-florotropakokain 4'-Florokokain Altropane (IACFT) Brasofensine Doping CFT (WIN 35.428) β-CIT (RTI-55) Cocaethylene Kokain Dikloropan (RTI-111) Difloropin FE-β-CPPIT FP-β-CPPIT Ioflupane (¹²³I) Norkokain PIT PTT RTI-31 RTI-32 RTI-51 RTI-112 RTI-113 RTI-120 RTI-121 (IPCIT) RTI-126 RTI-150 RTI-177 RTI-229 RTI-336 RTI-354 RTI-371 RTI-386 Salisilmetilekgonin Tesofensin Troparil (β-CPT, WIN 35,065-2) Tropoksan WF-23 WF-33
Triptaminler	4-HO-αMT 4-Metil-αET 4-Metil-αMT 5-Kloro-αMT 5-Floro-αMT 5-MeO-αET 5-MeO-αMT 5-MeO-DIPT 6-Floro-αMT 7-Metil-αET αET αMT
Diğer	2-MDP 3,3-Difenilsiklobütanamin Amfonelik asit Amineptin Amifenazol Atipamezol Atomoksetin Bemegride Benzidamin BTQ BTS 74,398 Sentanafadin Siklazindol Klofensilan Kropropamid Krotetamit D-161 Desipramin Diklofensin Dimetokain Efaroksan Etamivan Fenisoreks Fenpentadiol Gamfeksin Gilutensin GSK1360707F GYKI-52895 Hekzasiklonat İdazoksan İndanoreks İndatralin JNJ-7925476 Lazabemid Leptacline Lomevactone LR-5182 Mazindol Meklofenoksat Medifoksamin Mefeksamid Metannetamin Methastiridon Metiyopropamin Naftilaminopropan Nefopam Niketamid Nomifensin O-2172 Okzaprotilin PNU-99,194 PRC200-SS Rasajilin Rauwolscine Rubidyum klorür Setazindol Tametralin Tandamin Tiyopropamin Tiyotinon Trazyum UH-232 Yohimbin