Silmarillion

Silmarillion

The Silmarillion
Editörler	Christopher Tolkien Guy Gavriel Kay
Yazar	J. R. R. Tolkien
Çevirmenler	Serap Erincin, Hakan Aytutucu (Altıkırkbeş) Berna Akkıyal (İthaki)
İllüstratör	Christopher Tolkien (haritalar)
Ülke	İngiltere
Dil	İngilizce
Konu	Tolkien'in efsane evreni
Tür	Epik Fantezi
Yayım	15 Eylül 1977 (özgün) 2001 (Türkçe)
Yayımcı	George Allen & Unwin (özgün) Altıkırkbeş Yayınları İthaki Yayınları (Türkçe)
Medya türü	Baskı (ciltli & ciltsiz)
Sayfa	365
ISBN	978-0-04-823139-0 (özgün) 9789752733947 (Türkçe)
Seri
Silmarillion 'Bitmemiş Öyküler'

Silmarillion, İngiliz yazar J. R. R. Tolkien'in farklı üsluplarda kaleme aldığı mitler ve hikâyelerin bir araya getirildiği bir kitaptır. Kitap, yazarın ölümünden sonra oğlu Christopher tarafından, daha sonra fantastik edebiyat yazarı olacak Guy Gavriel Kay'in de yardımı ile, kısmen yazılmış ve düzenlenmiştir. Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi hikâyelerinin geçtiği dünyanın arka planını ve tarihini oluşturur; Orta Dünya kıtası ile birlikte Kutsal Diyar Valinor, Beleriand bölgesi ve Númenor adası gibi yerleri de içeren kurgusal Eä'yı anlatır. Hobbit'in başarısından sonra Tolkien'in yayıncısı Stanley Unwin bir devam kitabı istemiş, Tolkien de daha sonra Silmarillion olacak yazılarının taslağını sunmuştur. Ancak Unwin bu öneriyi reddederek taslağın anlaşılmaz olduğunu ve "fazla Kelt" karakterinde olduğunu söylemiş, bunun üzerine Tolkien zamanla Yüzüklerin Efendisi haline gelecek yeni bir hikâye üzerinde çalışmaya başlamıştır.

Silmarillion beş bölümden oluşur. İlk bölüm olan Ainulindalë, mitik bir üslupla "var olan dünya" Eä'nın yaratılışını anlatır. İkinci bölüm Valaquenta, Eä'nın doğaüstü güçleri olan Valar ve Maiar'ı tanıtır. Kitabın büyük kısmını ardından gelen Quenta Silmarillion bölümü oluşturur ve Birinci Çağ'dan önce ve sırasında yaşanan olayların tarihini, kitaba adını veren üç mücevher Silmaril'ler üzerindeki savaşlar da dahil olmak üzere, kronolojik olarak anlatır. Dördüncü bölüm Akallabêth, İkinci Çağ'da gerçekleşen Númenor'un ve halkının Çöküşü'nün tarihini aktarır. Son bölüm olan Güç Yüzükleri ve Üçüncü Çağ'a Dair ise İkinci ve Üçüncü Çağlar boyunca yüzüklerin tarihini anlatır ve Yüzüklerin Efendisi'ndeki olayların bir özeti ile sona erer.

Kitapta, Fin destanı Kalevala'nın yanı sıra kayıp Atlantis adası (Númenor olarak) ve Olimpos tanrıları (Valar şeklinde, ancak bunlar İskandinav Æsir'ine de benzer) dahil olmak üzere Yunan mitolojisi gibi pek çok kaynağın etkisini görülür.

J. R. R. Tolkien efsaneler bütününü düzenlemeden vefat ettiği için, Christopher Tolkien hikâyeyi baştan sona anlatabilmek üzere babasının hikâyelerini seçti ve düzenledi. Bazı durumlarda bu, özellikle 22. Bölüm olan "Doriath'ın Yıkılışı'na Dair"de olmak üzere, anlatıdaki boşlukları ve tutarsızlıkları gidermek için babasının düşünce tarzı ve üslubuna uygun olarak tamamen yeni yazılar yazması anlamına geliyordu.

Genel bakış

Silmarillion'da anlatılan olayların, tıpkı kitabın aslında özetini yaptığı J. R. R. Tolkien'in kapsamlı Orta Dünya yazılarında olduğu gibi, bizim Dünya'mızın geçmişinde bir dönemde gerçekleşmiş olması amaçlanmıştı. Bu düşünceye uygun olarak, Silmarillion'un Bilbo'nun Ayrıkvadi'deyken yazdığı üç ciltlik Elfçe'den Çeviriler eserinden tercüme edildiği varsayılır. Kitap, beş bölümünde Arda'nın, yani dünyanın Üçüncü Çağ'a kadarki tarihini kapsar:

Silmarillion'a göre Arda Tarihi

Çağ	Kaç yıl sürdüğü	Silmarillion'daki bölüm / tanımı
Yaratılış	———	Ainulindalë (Ainur'un Müziği) Valaquenta (Valar panteonuna dair)
Lambalar Çağı	33,573	Quenta Silmarillion    Melkor İki Lamba'yı yok eder    Aman ve Orta Dünya yaratılır    Valar, Aman'a taşınır
Ağaçlar Çağı	14,373	Quenta Silmarillion   Yavanna, dünyaya ışığı geri getirmek için Valinor'un İki Ağacı'nı yaratır    Elflerin uyanışı ve Birinci Çağ'ın başlangıcı    Melkor (Morgoth) Silmarilleri çalar    Ungoliant, Valinor'un İki Ağacı'nı yok eder
Birinci Çağ	590	Quenta Silmarillion    Güneş ve Ay yaratılır; İnsanlar uyanır Elfler, Beleriand'da Morgoth'a savaş açarlar    Beleriand yok edilir
İkinci Çağ	3,441	Akallabêth:    Númenor, ölümsüz olmak için Valinor'a saldırır    Númenor batırılır, Arda yeniden şekillendirilir, Valinor, Arda'dan çıkartılır
Üçüncü Çağ	3,021	Güç Yüzükleri ve Üçüncü Çağ'a Dair    (Yüzüklerin Efendisi'nin özeti)
Dördüncü Çağ ve sonrası	6,000'den fazla	Günümüze kadar, modern çağ)

Bu üç parça aslında ayrı çalışmalar iken, oğlu Christopher Tolkien'in isteğiyle beraber yayımlandı. J. R. R. Tolkien kitabı tamamen bitiremeden öldüğü için, oğlu Christopher geri kalan kısımları babasının eski notlarını kullanarak bitirirken birkaç yerde ise tamamen baştan kurguladı.

Silmarillion, Tolkien'in diğer Orta Dünya eserleri gibi, Dünya'nın geçmişinde yaşanmış gibi kurgulanmıştı. Bu amaç doğrultusunda, Silmarillion Bilbo'nun Ayrıkvadi'de yazdığı 3 ciltlik Elfçe'den Çeviriler kitabından çevrilmiş olarak kurgulandı.

Silmarillion, Kayıp Öyküler ve Tom Bombadil'in Maceraları gibi, Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi'ni de barındıran, Orta Dünya Kozmolojisi'ni tanımlayan, kapsamlı fakat eksik, efsanevi hikâyelerden oluşmaktadır. Kitabın en göze çarpan bölümleri şunlardır:

• "Ainur'un müziği"
• "Beren ve Lúthien'e dair"
• "Turambar Túrin'e dair"
• "Tuor'a ve Gondolin'in yıkılışına dair"
• Eärendil'in yolculuğuna ve Öfke Savaşına dair"

Resimlemeler

İç başlık sayfası, Tengwar harfleriyle yazılmış bir yazıt içerir. Şöyle yazar: "Morgoth'un Orta Dünya'da yaşadığı ve Elflerin Silmaril'leri geri almak için ona karşı savaş açtığı Birinci Çağ'ın hikayeleri; bunlara Númenor'un çöküşü ve Güç Yüzükleri ile, bu hikayelerin sona erdiği Üçüncü Çağ'ın tarihi eklendi."

Arka kapağın içinde Birinci Çağ'daki Beleriand'ın katlanabilir bir haritası bulunur.

Yayım

Yazılar Tolkien'e ait olmasına rağmen, oğlu Christopher tarafından ölümünden sonra yayımlanmıştır. Christopher, babasının Dünyanın Yaratılışı'ndan Tek Yüzük'ün yok edilişine kadar uzanan bir eserler bütünü yaratma arzusuna uygun olarak, en tamamlanmış hikâyeleri seçerek bunları tek bir ciltte topladı. Bu durumdan dolayı, kitap bazen "Yüzüklerin Efendisi" veya "Hobbit" ile tutarsızlıklar gösterir, farklı bir üslupla yazılmıştır ve Beren ile Lúthien gibi tamamen gelişmiş hikâyelerin yanında Öfke Savaşı hakkında olanlar gibi daha çok taslak halindeki hikâyeleri de içerir.

Kitabın ilk baskısı 1977'de Allen & Unwin tarafından ciltli olarak çıkarıldı. HarperCollins 1999'da ciltsiz bir baskı ve 2008'de Ted Nasmith'in illüstrasyonlarını içeren resimli bir baskı yayımladı. Her biri 100 milyonun üzerinde satış yapan Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi'nden çok daha az olmak üzere bir milyondan fazla kopya sattı. Ancak satışlarıyla yine de Ekim 1977 listelerinin zirvesine ulaşmayı başardı. O zamandan beri en az 40 dile çevrildi.

Ayrıca bakınız

• Kurgusal Vampirler Listesi
• Blind Guardian'ın Nightfall in Middle-earth albümü, Silmarillion'un anlatıldığı bir konsept albümdür. Bu albüm, içinde kitaptan bazı arasözler içerir.

Kaynakça

• Tolkien, J. R. R. (2022) [1977], Christopher Tolkien (Ed.), Silmarillion, İthaki Yayınları, s. 512, ISBN 9786258327656