Soğutma etkisi (hukuk)
| Makale serilerinden |
 |
Soğutma etkisi, ifade özgürlüğünün bir kişi ya da öbeğin çıkarı uyarınca kısıtlanmasını ifade eden bir hukuk ve iletişim terimidir. Otosansürü tetiklemektedir.
Kullanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Soğutma etkisi, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada hukukunda belirsiz ve geniş kapsamlı yasaların ifade özgürlüğü üzerindeki boğucu etkisi olarak tanımlanmaktadır. Siyasi hakaret gibi durumlara yol açan yasal boşlukların fark edilmesi ve bu tür yasalar üzerinde gerekli değişikliklere gidilmesi ifade özgürlüğünün önündeki engelleri kaldırırken sansürü de törpülemektedir.
Geçmiş
[değiştir | kaynağı değiştir]Soğutma etkisi Birleşik Devletler'de 1950 yılından bu yana kullanılmaktadır.[1] Terimin hukuk diline girmesi ise, ABD Yüksek Mahkemesi yargıçlarından William J. Brennan'ın Lamont - Postmaster General davasındaki karar metniyle gerçekleşmiştir.[2][3]
Öte yandan; Lamont davasında alınan karar, ifade özgürlüğünü kısıtlayan bir yasaya karşı alınmamıştır. Soğutma etkisinin o zamanki yorumu ifade özgürlüğünün bir yasayla kısıtlanmasa bile söz konusu olabileceği biçimindeydi. Terimin bugünkü kullanımı ise meşru ifade hakkının açıkça engellendiği durumlarla sınırlıdır.[3]
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği(OHCHR), Ömer Faruk Gergerlioğlu'ya açılan davalar ve milletvekilliğinin düşürülmesini "soğutma etkisi" olarak tanımlamıştır.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Freund, Paul A. "4 Vanderbilt Law Review 533, at 539 (1950-1951): The Supreme Court and Civil Liberties". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2011.
- ^ Safire, William (20 Temmuz 2005). "Safire Urges Federal Journalist Shield Law". Center For Individual Freedom. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2011.
- ^ a b "LAMONT V. POSTMASTER GENERAL, 381 U. S. 301 (1965)". Justia. 26 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2011.
- ^ "Press briefing notes on Turkey". 23 Mart 2021. 23 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Chilling Effects Clearinghouse 11 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Cato Policy Analysis No. 270 9 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Libel Reform Campaign 2 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)