Sol Muhalefet
| Makale serilerinden |
| Troçkizm |
|---|
 |
Sol Muhalefet 1923'ten 1927'ye kadar Bolşevik Partisi içinde Lev Troçki'nin önderlik ettiği muhalefet grubu.
Grup Vladimir Lenin'in hastalığı sırasında ortaya çıktı. Bu dönemden itibari Stalin'in yükselen konumu ve Ocak 1924'te Lenin'in ölümüyle birlikte yoğunlaşan parti liderliği konusundaki iktidar mücadelesinin bir parçası olarak faaliyet yürüttü.[1][2] Başlangıçta grubun stratejilerini Troçki ve taraftarları belirledi ve 46 nolu Deklarasyonu imzaladılar. Ancak genel olarak Çarlık döneminde daha önce sürgünde yaşayan aydınlar, veraset döneminde Sol Muhalefet'in çekirdeğini oluşturdu.[3]
Platform, devlete kitlesel sanayileşme için bir program benimsemesi ve tarımın makineleşmesini ve kolektifleştirilmesini teşvik etmesi, böylece üretim araçlarını geliştirmesi ve Sovyetler Birliği'nin Batılı kapitalist ülkelerle eşitliğe doğru ilerlemesine yardım etmesi çağrısında bulundu. Ekonominin toplumsallaşmasını sağlayacak bu ilke ile Sovyetler Birliği'ni kesin olarak sosyalist bir üretim tarzına doğru kaydırma amacı taşınıyordu.[1] Ayrıca önde gelen parti teorisyeni ve Pravda editörü Nikolai Bukharin tarafından yönetilen ve Başbakan Aleksey Rıkov ve Sendikalar Merkezi Konseyi Başkanı Mihail Tomski tarafından desteklenen Sağ Muhalefet de vardı. 1924'ün sonlarında ise Stalin Tek ülkede sosyalizm teorisini önerdiğinde, Sağ Muhalefet'e yaklaştı ve Grigory Zinoviev ve Lev Kamenev'den oluşan üçlü hükümdarlığını kurarak Troçki'yi saf dışı bırakmak üzerine çalışmaya başladılar.[4][5] Ancak bu 'troyka' çok uzun ömürlü olmayarak bir sonraki yıl yavaş yavaş dağıldı. Bu duruma tepki olarak Troçki ve Sol Muhalefetteki destekçileri, Birleşik Muhalefeti oluşturmak için Demokratik merkeziyetçilik Grubuyla birleşti.[6]
Ortaya Çıkışı ve Hedef Alınması
[değiştir | kaynağı değiştir]Üçlü yönetim, Ocak 1924'teki XIII. Parti Konferansı'nı kesin bir şekilde kazandı. Lenin'in ölümünden sonra ise troyka tarafından yöneltilen suçlamalar daha da ağırlaştırarak Troçki'nin her faaliyetini anti-anti olmakla suçladı. Başka bir çatışma, Ekim-Aralık 1924 arasında, sözde "Edebi Tartışma" sırasında ve Stalin'in tek ülkede sosyalizmi önerdiği, Troçki'nin sürekli devrim politikasının eleştirisi sırasında yaşandı. Bu, Troçki'nin 6 Ocak 1925'te bakanlık görevinden alınmasıyla sonuçlandı; ancak Stalin, Zinoviev'in Troçki'nin Komünist Partiden ihraç edilmesi yönündeki talebine karşı çıktı.[3][5]
Troçki'nin büyük ölçüde marjinalleştirilmesiyle Nisan 1925'teki XIV. Komünist Parti Konferansı'nda, Zinoviev ve Kamenev'in artık açıkça karşı çıktığı Stalin'in Tek Ülkede Sosyalizm önerisi üzerine Stalin ile anlaşmazlığa düştüler. Bu zamana kadar Sağ Muhalefet lideri Buharin, Stalin'in politikasını detaylandırarak ona teorik bir gerekçe sunmuştu. Bu, son yıllardaki Stalin-Zinovyev-Kamenev üçlüsünün dağılmasıyla birlikte, Sağ Muhalefetin Stalin'in ana müttefikleri olarak sağlamlaşmasını sağladı. Nisan 1925 Konferansı'ndan kısa bir süre sonra Zinoviev ve Kamenev Yeni Muhalefet'i kurdular, ancak Aralık 1925'teki XIV. Parti Kongresi'nde yine Buharin ve Rykov tarafından desteklenen Stalin tarafından mağlup edildiler.[1] Kamenev, 1926'nın başlarında gücünü Troçki'nin Sol Muhalefetiyle birleştirdi ve bundan sonra Birleşik Muhalefet olarak anıldılar. Temmuz'dan Ekim 1926'ya kadar Birleşik Muhalefet, Stalin'e yenildi ve liderler Politbüro'dan ihraç edildi.[4] Daha sonra Ekim 1927'de Birleşik Muhalefet, Komünist Parti'nin Çin'deki milliyetçi Kuomintang'a verdiği desteğe ilişkin eleştirel analizi sonucunda Birleşik Muhalefet üyeleri Komünist Parti Merkez Komitesinden ihraç edildi ve Kasım 1927'de Troçki ve Zinovyev, Ekim Devrimi'nin onuncu yıldönümünde bir sokak gösterisi sırasında ihraçlarına yönelik protestoların ortaya çıkmasından sonra Komünist Partiden ihraç edildiler.[2][3] Aralık 1927'de XV. Parti Kongresi, Sol Muhalefetin ve Troçkist görüşlerin Komünist Parti üyeliğiyle bağdaşmadığını ilan etti ve önde gelen tüm Sol Muhalefet destekçilerini partiden ihraç etti.
Kongre tarafından ihraç edilmelerinin ardından Zinoviev, Kamenev ve destekçileri derhal Stalin'e teslim oldular, hatalarını kabul ettiler ve 1928'de Komünist Parti'ye yeniden kabul edildiler, ancak eski nüfuzlarını asla geri kazanamadılar ve sonunda Büyük Tasfiye sırasında yok oldular. Öte yandan Troçki ve destekçileri, Stalin'e teslim olmayı reddettiler ve 1928'in başlarında Sovyetler Birliği'nin uzak bölgelerine sürgüne gönderildiler.[7][8] Troçki, sonunda Şubat 1929'da ülkeden kovuldu ve Türkiye'ye sürgüne gönderildi.[1] Troçki'nin destekçileri sürgünde kaldı, ancak 1929'da Stalin'in Bukharin ve Rykov'a karşı dönmesi ve Sol Muhalefet'in daha önce savunduğu politikalara yakın görünen kolektifleştirme politikasını benimsemesiyle kararlılıkları sarsılmaya başladı. Sol Muhalefet, 1929 seçimlerinde resmi Komünist Parti adaylarının karşısına muhalefet adaylarını çıkarmaya çalıştı, ancak sonuç alamadı. Önde gelen Sol Muhalefet üyelerinin çoğu 1929 ve 1934 yılları arasında geri döndüler, ancak neredeyse hepsi 1930'ların ortalarındaki Büyük Tasfiye sırasında yok oldu.[3]
Dördüncü Enternasyonal ve Dağılması
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu arada Troçki 1930 yılında Uluslararası Sol Muhalefeti kurdu. Bu muhalefeti Komitern içinde de var etmeye çalıştıysa da başarılı olamadı. Bu sebeple daha sonra Dördüncü Enternasyonal'i kurarak Stalin'i ve onun politikalarını uluslararası bir çapta eleştirmeye başladı.[1][2]
Rus tarihçi Vadim Rogovin, Troçki'nin liderliğindeki Sol Muhalefet'in "Stalinizme gerçek bir alternatif sunan siyasi bir hareket olduğunu ve bu hareketi ezmenin Stalinist terörün temel işlevi olduğunu" savundu. Rogovin ayrıca çağdaş tarihçilerin 1923 tartışması sırasında 40.000 ila 50.000 kişinin (parti üyelerinin %10'undan fazlasının Muhalefet platformuna oy verdiğine inandıklarını belirtti. Parti örgütünün çoğunluğunun özellikle Moskova'da, 1923'te Muhalefet'e oy verdiğini belirtti. Aynı zamanda Stalin, daha sonra Pravda dergisine bildirilen parti toplantılarının oylama sonuçlarını tahrif edecek olan kişisel sekreterliğinin başkanı olarak Amayak Nazaretian'ın atanmasını onaylaması sonuçlarla bir oynama olduğunun belirtisi olabilecek nitelikle olduğunu belirtmiştir. Tüm bunlara rağmen muhalefet özellikle öğrenciler arasında döneminde her zaman daha popüler ve öncü olmuştur.[1]
Uluslararası alanda, Troçki'nin iktidardaki troykaya yönelik muhalefeti ve eleştirisi, yabancı komünist partilerin birçok Merkez Komite üyesinden destek aldı. Bunlar arasında Ukrayna Sovnarkom Başkanı Hristian Rakovski, Fransız Komünist Partisi'nden Boris Souvarine ve Maksymilian Horwitz, Maria Koszutska ve Adolf Warski gibi önde gelen teorisyenlerin liderliğindeki Polonya Komünist Partisi Merkez Komitesi de vardı.[1][7]
Troçki'nin 1939 yılında suikast sonucu öldürülmesi ve Stalin'in tasfiyeleri ile destekçileri temizlenen Sol Muhalefet zamanla gücünü kaybederek gözden düştü.[2][7]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Grubun üyeleri, 1927 -
Grubun önde gelen isimlerinden Lev Troçki (solda) ve Leonid Serebryakov (sağda), 1925 -
Grubun taraftarları
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Anti-Parti Grubu
- Anti-Stalinist sol
- Dördüncü Enternasyonal
- Sosyal demokrasi
- Birleşik Muhalefet
- Devrimci Gençlik
- Planlı ekonomi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g Rogovin, Vadim Zakharovich (2021). Was There an Alternative? Trotskyism: a Look Back Through the Years. Mehring Books
- ^ a b c d Deutscher, Isaac (5 January 2015). The Prophet: The Life of Leon Trotsky. Verso Books. pp
- ^ a b c d J. Arch Getty, Oleg V. Naumov. Road to Terror.
- ^ a b Rappaport, Helen (1999). Joseph Stalin: A Biographical Companion (İngilizce). ABC-CLIO. ISBN 978-1576070840.
- ^ a b Fitzpatrick, Sheila . 1999. Everyday Stalinism: Ordinary Life in Extraordinary Times: Soviet Russia in the 1930s. New York: Oxford University Press.
- ^ utscher, Isaac (5 January 2015). The Prophet: The Life of Leon Trotsky. Verso Books. pp
- ^ a b c Daniels, R. V. (2007). The Rise and Fall of Communism in Russia. Yale University Press. ss. 110-111. ISBN 9780300106497.
- ^ "Anti-Stalinist Demonstration on November 7, 1927"