Yaylacık, Ardanuç
| Yaylacık | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Yaylacık Yaylacık'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Ardanuç |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[4] İhtiyar heyeti[4] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 7,7 km² |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2023) | |
| • Toplam | 47 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08390 |
Yaylacık, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaylacık köyünün eski adı, Soliana'dır.[5] Gürcüce bir yer adı olan Soliana (სოლიანა), kütük yarmada veya kaya parçalamada kullanılan "kama" anlamındaki Gürcüce "soli" (სოლი) kelimesinden türemiştir ve "kamalı" anlamına gelir.[6] Bu yer adı Türkçeye aynı biçimde girmiştir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde ve Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli bir yayında Soliana / Solyana (صولیانا) olarak geçer.[7][8] Rus idaresi de köyü Soliana (Солиана) adıyla kaydetmiştir.[9]
Soliana, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturan Klarceti'nin yerleşmelerinden biridir. Köyün bulunduğu Artanuci bölgesini Osmanlılar 1551 yılında Gürcülerden ele geçirdi. Hemen ardından Ardanuç livası kuruldu ve yaklaşık olarak bugünkü Ardanuç ilçesi toprakları Ardanuç nahiyesi olarak bu livaya bağlandı. Bununla birlikte Soliana'nın adı 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan ile 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterlerinde geçmemektedir. Osmanlı idaresinin 1835 yılında askere alma ve vergi toplama amacıyla yaptığı erkek nüfusu tespitinde Soliana'nın küçük bir köy olduğu görülmektedir. Bu sırada köyde 9 hanede 20 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Soliana'nın toplam nüfusunun 40 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[10]
Soliana, üç yüz yılı aşkın bir süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Rusların eline geçti. Rus idaresinde Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlı Karsnia nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) beş köyünden biriydi. Köyün nüfusu 1886 yılında 68 kişiden oluşuyordu. Nüfus açısından Ustameli köyünün ardından bu nahiyenin ikinci küçük köyüydü. Karsnia nahiyesinin nüfusunun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Nitekim Soliana'da Maraneti (მარანეთი), Sabgulieti (სანგულიეთი), Zedvake (ზედვაკე), Nadarbazevi (ნადარბაზევი), Bindauri (ბინდაური), Barevani (ბარევანი), Çorianti (ჭორიანთი), Nakervali (ნაქერვალი), Saburte (საბურთე) gibi yer adları da buranın bir Gürcü yerleşmesi olduğunu göstermektedir.[9][11]
Soliana, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rus idaresinin sona ermesinden bir süre sonra, bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti, Artvin ve Ardahan bölgelerini boşaltması için Gürcistan hükûmetine ültimatom verdi. Gürcistan hükûmetinin bu iki bölgeden çekilmesi üzerine Soliana köyü fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca da Türkiye'ye bırakıldı.[12]
Soliana köyü, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında, "Solyana" adıyla bu livanın merkez kazasına bağlı Ardanuç nahiyesinin bir köyüydü. Nüfusu 16 hanede yaşayan 104 kişiden oluşuyordu. Ancak bir Gürcü köyü olan Soliana'nın nüfusunun tamamı bu tespitte "Türk" olarak yazılmıştır.[13] Soliana / Solyana Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında "Yaylacık" olarak değiştirildi.[14] Yaylacık köyü, 1935 genel nüfus sayımında, Rize ve Artvin vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Artvin kazasına bağlı Ardanuç nahiyesinin köylerinden biriydi. Nüfusu 155 kişiden oluşuyordu.[15] Günümüzde Gürcü Kolu köylerinden biri sayılan Yaylacık köyünde 1965 genel nüfus sayımında 149 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 63 kişi okuma yazma biliyordu.[16]
Yaylacık köyünün güneyinde bir kayalığın orta bölümünde bir adet mağara bulunmaktadır. Girişindeki duvar kalıntısı, bu mağaranın bir zamanlar kullanıldığını göstermektedir. Özel donanım dışında bu mağaraya bugün ulaşmak mümkün değildir.[5]
Soliana, Ardanuç ilçesinde, Gürcü Kolu olarak adlandırılan bölgede Gürcü dilinin konuşulduğu son köylerden biri olarak bilinir.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaylacık köyü, Artvin il merkezine 82 km, Ardanuç ilç merkezine 40 km uzaklıktadır.[17]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2023 | 47[3] |
| 2022 | 40[3] |
| 2021 | 44[3] |
| 2020 | 43[3] |
| 2019 | 47[3] |
| 2018 | 50[3] |
| 2017 | 18[3] |
| 2016 | 25[3] |
| 2015 | 22[3] |
| 2014 | 24[3] |
| 2013 | 28[3] |
| 2012 | 28[3] |
| 2011 | 28[3] |
| 2010 | 27[3] |
| 2009 | 16[3] |
| 2008 | 23[3] |
| 2007 | 34[3] |
| 2000 | 50[17] |
| 1990 | 99[17] |
| 1985 | 101[17] |
| 1922 | 104[18] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Leman Albayrak "Aşağıırmaklar Köyü'nün Coğrafi Etüdü"". 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
- ^ "Yaylacik, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r "Artvin Ardanuç Yaylacık Köy Nüfusu". Nufusune.com. 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 101 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ "სოლი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 2 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 38 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 115". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
- ^ a b ""Ardanuç kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35-38 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 190 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt, II. cilt s. 41.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010 (Birinci basım 1927), s. 141, ISBN 978-9944-197-52-6.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 388" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1965, s. 87.
- ^ a b c d "Yaylacık Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ Gök, Nurşen (2008). "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler" (PDF). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 41. ankara.edu.tr. s. 89-104. 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi27 Nisan 2020.