Sorbitol
| Adlandırmalar | |
|---|---|
(2S,3R,4R,5R)-Hekzan-1,2,3,4,5,6-hekzol | |
Diğer adlar D-Sorbitol; Sorbogem; Sorbo | |
| Tanımlayıcılar | |
3D model (JSmol)
|
|
| ChEBI | |
| ChEMBL | |
| ChemSpider | |
| DrugBank | |
| ECHA InfoCard | 100.000.056 |
| E numaraları | E420 (yoğunlaştırıcılar, ...) |
| KEGG | |
| MeSH | Sorbitol |
PubChem CID
|
|
| UNII | |
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
|
|
| |
| Özellikler | |
| Kimyasal formül | C6H14O6 |
| Molekül kütlesi | 182,17 g mol−1 |
| Görünüm | beyaz, kristalik toz |
| Yoğunluk | 1.49 g/cm3[2] |
| Erime noktası | 94-96 °C (201-205 °F; 367-369 K)[2] |
| Çözünürlük (su içinde) | 2350 g/L[2] |
| log P | -4.67[3] |
| -107.80·10−6 cm3/mol | |
| Farmakoloji | |
| A06AD18 (DSÖ) A06AG07 (DSÖ) B05CX02 (DSÖ) V04CC01 (DSÖ) | |
| Tehlikeler | |
| NFPA 704 (yangın karosu) |
|
| Parlama noktası | > 100 °C (212 °F; 373 K)[2] |
| 420 °C (788 °F; 693 K)[2] | |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
| |
| Bilgi kutusu kaynakları | |
Sorbitol, insan vücudunun yavaş metabolize ettiği, tatlı bir tada sahip şeker alkolü. E420 katkı maddesi koduyla bilinir.. Yüksek dozda kullanımı laksatif etki gösterebilir (kullanıcının yaş, kilo ve metabolizmasına bağlı olarak). Dişte plaka oluşumuna sebep vermediğinden diş dostu olarak kullanılabilir. Çözünme entalpisi ekzotermik olduğundan ağızda ferahlık hissi vermektedir.
Kaynağı
[değiştir | kaynağı değiştir]Elma, kuru erik, kiraz ve üzüm gibi taneli ve tanesiz birçok meyvede bulunan doğal bir karbonhidrat alkolüdür. Ticari olarak glukozdan (dekstrozdan) üretilir. Dekstrozun katalitik hidrojenasyonu ile elde edilen bir poliol (şeker alkolu) dür.
Üretim metotları
[değiştir | kaynağı değiştir]Katalitik hidrojenasyon, elektrokatalitik hidrojenasyon, enzimatik olmak üzere 3 kategoridir. Ekonomik durum söz konusu olduğunda katalitik hidrojenasyon su an için en kabul görenidir. Dekztrozun yüksek basınç (40-100 bar) ve yüksek sıcaklıkta (100-170 °C) de Raney nikeli veya rutenyum katalizörü eşliğinde hidrojenle doyurulması ile sorbitol elde edilebilir. 2.6 kcal/gr kaloriye sahiptir
Fonksiyon ve özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Stabilizör, düşük kalorili tatlandırıcı ve hacim arttırıcı özelliktedir. Birçok unlu mamüllerde ve şekerleme ürünlerinde kullanılır.
Kabul edilebilir günlük alım miktarı
[değiştir | kaynağı değiştir]E420'nin alımı ile ilgili herhangi bir sınırlama yoktur; ancak, 1 yaşından daha küçük bebekler için kullanımına izin verilmez, çünkü şiddetli bir ishale neden olabilir.[kaynak belirtilmeli]
Sorbitol, yalnızca et yemeyen vejeteryenler ve etin yanı sıra süt ve süt ürünleri de yemeyen vejeteryenler tarafından tüketilebilir.
Yan etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Sorbitol, vücut tarafından kısmen emilir ve fruktoz gibi metabolize edilir; kalan bölümü ise kalın bağırsakta fermente edilir. Fermantasyon boyunca üretilen gazlar, midede gaz toplanmasına ve şişmeye neden olur. Sorbitolü tolere edemeyen insanlarda müshil etkisi görülebilir. Normal olarak kullanılan konsantrasyonlarında herhangi bir yan etkisi yoktur; fakat sorbitolü tolere edemeyen insanlarda, 5 gram alımında dahi gaz oluşumu görülür. Yan etkiler normal olarak tek bir dozda 25- 30 gram sorbitol alımından sonra meydana gelir. Bu miktar, yukarıda sözü geçen gıdalar (unlu mamül, şekerleme) için kullanılan normal miktardan çok yüksektir.[kaynak belirtilmeli]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ publications.iupac.org/pac/1996/pdf/6810x1919.pdf
- ^ a b c d e Alman İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü'nün GESTIS Madde Veritabanındaki [1]
- ^ "Sorbitol_msds". 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024.
