Sorbitol - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Kaynağı
  • 2 Üretim metotları
  • 3 Fonksiyon ve özellikleri
    • 3.1 Kabul edilebilir günlük alım miktarı
  • 4 Yan etkileri
  • 5 Kaynakça

Sorbitol

  • Afrikaans
  • العربية
  • تۆرکجه
  • Беларуская
  • Български
  • বাংলা
  • Català
  • Čeština
  • Cymraeg
  • Dansk
  • Deutsch
  • Ελληνικά
  • English
  • Esperanto
  • Español
  • Euskara
  • فارسی
  • Suomi
  • Français
  • Galego
  • עברית
  • हिन्दी
  • Hrvatski
  • Magyar
  • Հայերեն
  • Bahasa Indonesia
  • İtaliano
  • 日本語
  • Қазақша
  • 한국어
  • Lietuvių
  • Македонски
  • Bahasa Melayu
  • Nederlands
  • Norsk bokmål
  • Polski
  • Português
  • Română
  • Русский
  • Саха тыла
  • Srpskohrvatski / српскохрватски
  • Slovenčina
  • Slovenščina
  • Српски / srpski
  • Sunda
  • Svenska
  • ไทย
  • Українська
  • Tiếng Việt
  • 中文
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sorbitol
Adlandırmalar
IUPAC adı
D-Glucitol[1]
Sistematik IUPAC adı
(2S,3R,4R,5R)-Hekzan-1,2,3,4,5,6-hekzol
Diğer adlar
D-Sorbitol; Sorbogem; Sorbo
Tanımlayıcılar
CAS numarası
  • 50-70-4 
3D model (JSmol)
  • Etkileşimli görüntü
ChEBI
  • CHEBI:17924 
ChEMBL
  • ChEMBL1682 
ChemSpider
  • 5576 
DrugBank
  • DB01638 
ECHA InfoCard 100.000.056 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
E numaraları E420 (yoğunlaştırıcılar, ...)
KEGG
  • C00794
MeSH Sorbitol
PubChem CID
  • 5780
UNII
  • 506T60A25R 
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • DTXSID5023588 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
InChI
  • InChI=1S/C6H14O6/c7-1-3(9)5(11)6(12)4(10)2-8/h3-12H,1-2H2/t3-,4+,5-,6-/m1/s1 [pubchem]
    Key: FBPFZTCFMRRESA-JGWLITMVSA-N [pubchem]
  • InChI=1/C6H14O6/c7-1-3(9)5(11)6(12)4(10)2-8/h3-12H,1-2H2/t3-,4+,5-,6-/m1/s1
    Key: FBPFZTCFMRRESA-JGWLITMVSA
SMILES
  • OC([C@H](O)[C@@H](O)[C@H](O)CO)CO
Özellikler
Kimyasal formül C6H14O6
Molekül kütlesi 182,17 g mol−1
Görünüm beyaz, kristalik toz
Yoğunluk 1.49 g/cm3[2]
Erime noktası 94-96 °C (201-205 °F; 367-369 K)[2]
Çözünürlük (su içinde) 2350 g/L[2]
log P -4.67[3]
Manyetik alınganlık (χ)
-107.80·10−6 cm3/mol
Farmakoloji
ATC kodu
A06AD18 (DSÖ)
A06AG07 (DSÖ) B05CX02 (DSÖ) V04CC01 (DSÖ)
Tehlikeler
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 1: Maruziyet tahrişe neden olabilir, ancak yalnızca hafif kalıcı hasar oluşturur. Örnek: TerebentinYanıcılık 1: Tutuşmanın gerçekleşebilmesi için önceden ısınması gerekmektedir. Alevlenme noktası 93 °C'nin (200 °F) üzerindedir. Örnek: Kanola yağıKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
1
1
0
Parlama noktası > 100 °C (212 °F; 373 K)[2]
Kendiliğinden tutuşma
sıcaklığı
420 °C (788 °F; 693 K)[2]
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Sorbitol, insan vücudunun yavaş metabolize ettiği, tatlı bir tada sahip şeker alkolü. E420 katkı maddesi koduyla bilinir.. Yüksek dozda kullanımı laksatif etki gösterebilir (kullanıcının yaş, kilo ve metabolizmasına bağlı olarak). Dişte plaka oluşumuna sebep vermediğinden diş dostu olarak kullanılabilir. Çözünme entalpisi ekzotermik olduğundan ağızda ferahlık hissi vermektedir.

Kaynağı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Elma, kuru erik, kiraz ve üzüm gibi taneli ve tanesiz birçok meyvede bulunan doğal bir karbonhidrat alkolüdür. Ticari olarak glukozdan (dekstrozdan) üretilir. Dekstrozun katalitik hidrojenasyonu ile elde edilen bir poliol (şeker alkolu) dür.

Üretim metotları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Katalitik hidrojenasyon, elektrokatalitik hidrojenasyon, enzimatik olmak üzere 3 kategoridir. Ekonomik durum söz konusu olduğunda katalitik hidrojenasyon su an için en kabul görenidir. Dekztrozun yüksek basınç (40-100 bar) ve yüksek sıcaklıkta (100-170 °C) de Raney nikeli veya rutenyum katalizörü eşliğinde hidrojenle doyurulması ile sorbitol elde edilebilir. 2.6 kcal/gr kaloriye sahiptir

Fonksiyon ve özellikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Stabilizör, düşük kalorili tatlandırıcı ve hacim arttırıcı özelliktedir. Birçok unlu mamüllerde ve şekerleme ürünlerinde kullanılır.

Kabul edilebilir günlük alım miktarı

[değiştir | kaynağı değiştir]

E420'nin alımı ile ilgili herhangi bir sınırlama yoktur; ancak, 1 yaşından daha küçük bebekler için kullanımına izin verilmez, çünkü şiddetli bir ishale neden olabilir.[kaynak belirtilmeli]

Sorbitol, yalnızca et yemeyen vejeteryenler ve etin yanı sıra süt ve süt ürünleri de yemeyen vejeteryenler tarafından tüketilebilir.

Yan etkileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sorbitol, vücut tarafından kısmen emilir ve fruktoz gibi metabolize edilir; kalan bölümü ise kalın bağırsakta fermente edilir. Fermantasyon boyunca üretilen gazlar, midede gaz toplanmasına ve şişmeye neden olur. Sorbitolü tolere edemeyen insanlarda müshil etkisi görülebilir. Normal olarak kullanılan konsantrasyonlarında herhangi bir yan etkisi yoktur; fakat sorbitolü tolere edemeyen insanlarda, 5 gram alımında dahi gaz oluşumu görülür. Yan etkiler normal olarak tek bir dozda 25- 30 gram sorbitol alımından sonra meydana gelir. Bu miktar, yukarıda sözü geçen gıdalar (unlu mamül, şekerleme) için kullanılan normal miktardan çok yüksektir.[kaynak belirtilmeli]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ publications.iupac.org/pac/1996/pdf/6810x1919.pdf
  2. ^ a b c d e Alman İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü'nün GESTIS Madde Veritabanındaki [1]
  3. ^ "Sorbitol_msds". 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024. 
  • g
  • t
  • d
Alkol
Tüketime göre
içkilerde
bulunan alkoller
  • Propanol
  • 2-Metil-1-bütanol
  • Etanol
  • İzoamil alkol
  • İzobütanol
  • Fenetil alkol
  • tert-Amil alkol
  • tert-Bütil alkol
  • Triptohol
Tıbbî alkoller
  • Etklorvinol
  • Metilpentinol
  • Metanol zehirlenmesi
    • Etanol
Zehirli alkoller
  • İzopropil alkol
  • Metanol
Birincil
alkoller
(1°)
Metanol
  • 4-Metilsikloheksanmetanol
  • Aminometanol
  • Siklohekzilmetanol
  • Metoksimetanol
  • Metilazoksimetanol
  • Triflorometanol
Etanol
  • 1-Aminoetanol
  • 2,2,2-Trikloroetanol
  • 2,2,2-Trifluoroetanol
  • 2-(2-Etoksietoksi)etanol
  • 2-(2-Metoksietoksi)etanol
  • 2-(2-Metoksietoksi)etanol
  • 2-Bütoksietanol
  • 2-Kloroetanol
  • 2-Etoksietanol
  • 2-Floroetanol
  • 2-Merkaptoetanol
  • 2-Metoksietanol
  • Aminoetiletanolamin
  • Dietiletanolamin
  • Dimetiletanolamin
  • Etanol
  • Etanolamin
  • N,N-Diizopropilaminoetanol
  • N-Metiletanolamin
  • Fenoksietanol
  • Tribromoetanol
Bütanol
  • 2-Metil-1-bütanol
  • İzobütanol
  • n-Bütanol
Düz zincir
doymuş
C1 — C9
  • Metanol
  • Etanol
  • 1-Propanol
  • 1-Bütanol
  • 1-Pentanol
  • 1-Hekzanol
  • 1-Heptanol
  • 1-Oktanol (kapril)
  • 1-Nonanol (pelargonik)
Düz zincir
doymuş
C20 — C29
  • 1-İkozanol (arakidil)
  • 1-Heneikozanol
  • 1-Dokozanol (behenil)
  • 1-Trikozanol
  • 1-Tetrakozanol (lignoseril)
  • 1-Pentakozanol
  • 1-Hekzakozanol (seril)
  • 1-Heptakozanol
  • 1-Octakozanol (cluytyl / montanyl)
  • 1-Nonakozanol
Düz zincir
doymuş
C30 — C39
  • 1-Triakontanol (melissil / mirisil)
  • 1-Hentriakontanol
  • 1-Dotriakontanol (lakseril)
  • 1-Tritriakontanol
  • 1-Tetratriakontanol (geddil)
  • 1-Pentatriakontanol
  • 1-Heksatriakontanol
  • 1-Heptatriakontanol
  • 1-Oktatriakontanol
  • 1-Nonatriakontanol
Düz zincir
doymuş
C40 — C49
  • 1-Tetraontanol
  • 1-Hentetrakontanol
  • 1-Dotetrakontanol
  • 1-Tritetrakontanol
  • 1-Tetratetrakontanol
  • 1-Pentatetracontanol
  • 1-Hekzatetrakontanol
  • 1-Heptatetrakontanol
  • 1-Oktatetrakontanol
  • 1-Nonatetrakontanol
  • 2-Etilhekzanol
  • Alil alkol
  • Anisil alkol
  • Benzil alkol
  • Sinamil alkol
  • Krotil alkol
  • Furfuril alkol
  • İzoamil alkol
  • Neopentil alkol
  • Nikotinil alkol
  • Perilil alkol
  • Fenetil alkol
  • Prenol
  • Proparjil alkol
  • Salisil alkol
  • Triptohol
  • Vanilil alkol
  • Veratrol alkolü
İkincil alkoller (2°)
  • 1-Feniletanol
  • 2-bütanol
  • 2-Deoksieritritol
  • 2-Heptanol
  • 3-Heptanol
  • 2-Hekzanol
  • 3-Heksanol
  • 3-Metil-2-butanol
  • 2-Nonanol
  • 2-Oktanol
  • 2-Pentanol
  • 3-Pentanol
  • Sikloheksanol
  • Siklopentanol
  • Siklopropanol
  • Difenilmetanol
  • İzopropanol
  • Pinakolil alkol
  • Pirkle'ın alkolü
  • Propilen glikol metil eter
Tersiyer
alkoller (3°)
  • 2-Metil-2-pentanol
  • 2-Metilheptan-2-ol
  • 2-Metilheksan-2-ol
  • 3-Metil-3-pentanol
  • 3-Metiloktan-3-ol
  • Diaseton alkol
  • Etklorvinol
  • Metilpentinol
  • Nonafloro-tert'-bütil alkol
  • tert-Amil alkol
  • tert-Bütil alkol
  • Trifeniletanol
  • Trifenilmetanol
hidrik alkoller
Monohidrik alkoller
  • Metanol
  • Etanol
  • İzopropil alkol
Dihidrik alkoller
  • Etilen glikol
  • Propilen glikol
Trihidrik alkoller
  • Gliserin
Polihidrik alkoller
  • Pentaeritritol
Amil alkoller
  • 2,2-Dimetilpropan-1-ol
  • 2-Metilbütan-1-ol
  • 2-Metilbütan-2-ol
  • 3-Metilbütan-1-ol
  • 3-Metilbütan-2-ol
  • Pentan-1-ol
  • Pentan-2-ol
  • Pentan-3-ol
Aromatik alkoller
  • Benzil alkol
  • 2,4-Diklorobenzil alkol
  • 3-Nitrobenzil alkol
Doymuş
yağlı alkoller
  • Setostearil alkol
  • Dekanol
  • Lauril alkol
  • Miristil alkol
  • Nonanol
  • Oktanol
  • Tridekanol
  • Undekanol
Dallı ve
doymamış
yağlı alkoller
  • 3-Metil-3-pentanol
  • Erüsil alkol
  • Linolenil alkol
  • Linoleil alkol
  • Oleyl alkol
  • Palmitoleil alkol
  • tert-Amil alkol
  • tert-Bütil alkol
Şeker alkolü
C1 — C7
  • Metilen glikol (C1)
  • Etilen glikol (C2)
  • Gliserol (C3)
  • Eritritol (C4)
  • Threitol (C4)
  • Arabitol (C5)
  • Ribitol (C5)
  • Ksilitol (C5)
  • Mannitol (C6)
  • Sorbitol (C6)
  • Galactitol (C6)
  • Iditol (C6)
  • Volemitol (C7)
Deoksi şeker
alkoller
  • Fucitol
Siklik şeker
alkoller
  • İnositol
Glisilglisitoller
  • Maltitol
  • Laktitol
  • İzomalt
  • Maltotriitol
  • Maltotetraitol
  • Poliglisitol
terpen alkolleri
Monoterpen
alkoller
  • Borneol
  • Sitronellol
  • Geraniol
  • Linalool
  • Mentol
  • Nerol
  • Rhodinol
  • Terpineol
Seskiterpen
alkoller
  • Bisabolol
  • Farnesol
  • Nerolidol
  • Paçuluol
Diterpen
alkoller
  • Fitol
Dialkoller
  • 1,4-Butandiol
  • 1,5-Pentandiol
  • 2-Metil-2-propil-1,3-propandiol
  • Dietilpropandiol
  • EtilenGlikol
Deneme alkolleri
  • Gliserol
Steroller
  • Kolesterol
  • Ergosterol
  • Lanosterol
  • β-Sitosterol
  • Stigmasterol
Floroalkoller
  • 1,3-Difluoro-2-propanol
  • 2,2,2-Trifluoroetanol
  • 2-Floroetanol
  • Nonafloro-tert'-bütil alkol
  • Trifluorometanol
Hazırlıklar
  • İkame / haloalkan
  • Karbonil indirgeme
  • Eter bölünmesi
  • Hidroliz of epoksit
  • Hidrasyon / alken
  • Ziegler işlemi
Tepkiler
  • Deprotonasyon
  • Protonlanma
  • Alkol oksidasyonu
    • Glikol bölünmesi
  • Nükleofil yer değiştirme tepkimeleri
  • Fischer–Speier esterleştirme
  • Williamson eter sentezi
  • Ayrılma reaksiyonu
  • Nükleofilik ikame / karbonil grubu
  • Friedel–Crafts reaksiyonu
  • Nükleofilik konjugat ilavesi
  • Transesterleştirme
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sorbitol&oldid=36549409" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • İlaçlara kıvam veren maddeler
  • Müshiller
  • Osmotik diüretikler
  • Şeker alkolleri
  • Tatlandırıcılar
  • Alkol
Gizli kategoriler:
  • Vikiveri'den ECHA InfoCard kimliği
  • Kaynaksız anlatımlar içeren maddeler
  • Sayfa en son 17.19, 21 Aralık 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Sorbitol
Konu ekle