Sorgu
Sorgu (veya sorgulama) yaygın kullanımıyla, kolluk kuvvetleri, askeri personel, istihbarat örgütleri, organize suç örgütleri ve terör örgütleri mensupları tarafından, ihtiyaç duyulan bilgiyi ortaya çıkarma amacı ile şüphelilerle veya belirlenen kişilerle yapılan mülakat. Sorgulama, sorgulananla uyum içinde çalışmaktan, ona işkence etmeye kadar çok çeşitli teknikleri içerebilir.
Yöntemler
[değiştir | kaynağı değiştir]Aldatma
[değiştir | kaynağı değiştir]Aldatma (Deception), etkili sorgulamanın önemli bir parçasını oluşturabilir. Amerika Birleşik Devletleri'nde, sorgulayıcının iddiasının gücü hakkında yalan söylemesini, yanıltıcı beyanlarda bulunmasını veya görüşülen kişinin suça bir başkası tarafından zaten dahil olduğunu ima etmesini yasaklayan hiçbir yasa veya düzenleme yoktur.[1]
Sözlü ve sözsüz ipuçları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu tekniğin temel amacı, tekrarlanan sorgulamalar sırasında yalancıların ve doğru söyleyenlerin davranışlarının sözel ve sözel olmayan özelliklerinin ne ölçüde değiştiğini araştırmaktır. Yalancıların, gerçeği söyleyenlere göre önemli ölçüde daha az gülümseme, kendi kendini manipüle etme, duraklama ve bakışlardan daha az kaçınma sergilediklerini göstermiştir.[2]
İyi polis/kötü polis
[değiştir | kaynağı değiştir]
İyi polis/kötü polis, müzakere ve sorgulamada kullanılan psikolojik bir taktiktir; iki sorgucudan oluşan ve konuya görünüşte karşıt yaklaşımlar benimseyen,[3] biri düşmanca veya suçlayıcı bir tavır benimseyerek ceza tehdidini vurgularken diğeri ise sorgulananı işbirliğine ikna etmek için ödülü vurgulayan daha sempatik bir tavır benimser.[4]
Zihin değiştiren ilaçlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Sorgulamada uyuşturucu kullanımı hem etkisiz hem de yasa dışıdır. Her Türlü Gözaltı veya Hapis Altındaki Tüm Kişilerin Korunmasına İlişkin İlkeler Bütünü (BM Genel Kurulu tarafından 9 Aralık 1988 tarih ve 43/173 sayılı karar)[5] "karar verme kapasitesini zayıflatan sorgulama yöntemlerini" yasaklamaktadır. " Ayrıca, örneğin Dünya Tabipler Birliği ve Amerikan Tabipler Birliği, hekimlerin sorgulamalara katılmasını yasaklamaktadır.[6]
İşkence
[değiştir | kaynağı değiştir]
Devletin sorgulamalarda işkenceyi kullanmasının tarihi, Avrupa'da 2000 yıldan daha eskilere gitmektedir. Baskı altında alınan bilgilerin aldatıcı ve güvenilmez olduğu erkenden anlaşıldı.[7] M.S. üçüncü yüzyılda Roma imparatorluk hukukçusu Ulpian, direnme gücüne sahip olanlardan "gerçeği elde etmenin hiçbir yolu" olmadığını, acıya dayanamayanların ise "acı çekmektense herhangi bir yalan söyleyeceklerini" belirtti.[8]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Police Deception: The Law and the Skin Trade in the Windy City". October 1998. 10 Eylül 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Granhag (2002). "Repeated interrogations: Verbal and non-verbal cues to deception". Research Gate.
- ^ Susan Brodt & Marla Tuchinsky (March 2000). "Working Together but in Opposition: An Examination of the "Good-Cop/Bad-Cop" Negotiating Team Tactic". Organizational Behavior and Human Decision Processes. 81 (2): 155-177. doi:10.1006/obhd.1999.2879. PMID 10706812.
- ^ "The Good Cop, Bad Cop Negotiation Strategy". Harvard University. 7 Ocak 2020. 18 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ "A/RES/43/173. Body of Principles for the Protection of All Persons under Any Form of Detention or Imprisonment". www.un.org. 7 Ocak 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Physician participation in interrogation". 25 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ A Question of Torture: CIA Interrogation, from the Cold War to the War on Terror. Henry Holt & Co. 2007. ss. 16-17. ISBN 978-0-8050-8248-7.
- ^ McCoy, a Question of Torture 2007
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "The Man In The Snow White Cell". Central Intelligence Agency. 14 Nisan 2007. 13 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "These 11 Expert Interrogation Tips Will Improve Your Investigations!". MaestroVision. 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
