Ceza hukuku
| Makale serilerinden |
 |
Ceza hukuku, suç ve ceza kavramlarını inceleyen kamu hukuku bölümüdür. Kişinin kendisi de dâhil olmak üzere mülküne, sağlığına, güvenliğine ve refahına yönelik tehdit edici, zararlı veya başka bir şekilde tehlikeye atıcı olarak algılanan davranışları düzenler. Ceza hukukunun çoğu kanunla belirlenir ve bu kanunlar, yasama organı tarafından çıkarılır. Ceza hukuku, bu tür yasaları ihlal eden kişilerin cezalandırılmasını ve rehabilitasyonunu içerir.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk uygarlıklar, medeni hukuk ile ceza hukuku arasında ayrım yapmadılar. İlk yazılı hukuk kuralları Sümerler tarafından tasarlandı. MÖ 2100 ile MÖ 2050 yılları arasında, Ur'un Neo-Sümer kralı Ur-Nammu, metni keşfedilen Ur-Nammu Kanunlarını çıkardı,[1] ancak Lagaşlı Urukagina'nın (MÖ 2380-2360) daha eski bir kanununun da var olduğu bilinmektedir. Bir diğer önemli erken dönem kanunu da Babil hukukunun çekirdeğini oluşturan Hammurabi Kanunlarıdır.[2] Antik Yunan'ın erken dönem ceza kanunlarından sadece Solon ve Drakon'unkiler, parçalar halinde günümüze ulaştı.[3]
Roma hukukunda, Gaius'un Oniki Levha Üzerine Yorumları adlı eseri de hırsızlık (furtum) suçunu bir haksız fiil olarak ele alarak medeni ve cezai yönleri birbirine karıştırıyordu. Saldırı ve şiddet içeren soygun, mülke izinsiz girmeye benzetiliyordu. Bu tür yasaların ihlali, parasal tazminat veya zararların ödenmesiyle ortadan kaldırılan bir hukuk yükümlülüğü veya vinculum juris yarattı. Roma İmparatorluğu'nun ceza hukuku, Digest'in 47. ve 48. kitaplarında toplanmaktadır.[4] Roma hukukunun 12. yüzyılda yeniden canlanmasından sonra, altıncı yüzyıl Roma sınıflandırmaları ve içtihatları, o zamandan günümüze kadar Avrupa hukukunda ceza hukuku ve medeni hukuk arasındaki ayrımın temellerini oluşturdu.
Suçlar ve medeni konular arasındaki modern ayrımın ilk işaretleri, Normanların İngiltere'yi işgali sırasında ortaya çıktı.[5] Avrupa'ya özgü ceza kavramı, en azından İspanyol Geç Skolastiğinde, yalnızca suçlu bir zihin için verilen Tanrı'nın cezası (poena aeterna) teolojik kavramının önce kilise hukukuna ve nihayetinde seküler ceza hukukuna aktarılmasıyla ortaya çıktı.
Amacı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ceza hukuku, kurallarına uyulmaması durumunda ortaya çıkan benzersiz derecede ciddi, potansiyel sonuçlar veya yaptırımlarla ayırt edilmektedir.[6] Bazı ülkelerde en ciddi suçlar için ölüm cezası uygulanabilir. Kırbaçlama veya sopa atma gibi fiziksel veya bedensel cezalar uygulanabilir, ancak bu cezalar dünyanın pek çok yerinde yasaktır. Bireyler, yargı yetkisine bağlı olarak çeşitli koşullarda hapishanede veya cezaevinde tutulabilir. Hapsedilme süresi bir günden ömür boyu hapse kadar değişebilir. Ev hapsi de dâhil olmak üzere hükûmetin gözetimi uygulanabilir ve hükümlülerin şartlı tahliye veya denetimli serbestlik rejiminin bir parçası olarak belirli kurallara uymaları gerekebilir. Para cezaları da uygulanabilir, bir suçtan hüküm giymiş bir kişinin parasına veya malına el konulabilir.
Ceza hukukunun cezalar yoluyla uygulanması için beş amaç yaygın olarak kabul görmektedir: intikam, caydırıcılık, aciz bırakma, rehabilitasyon ve eski hale getirme. Yargı mercileri her birine verilecek değer konusunda farklılık göstermektedir.
Yargı bölgeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Uluslararası kamu hukuku, tüm toplumları ve bölgeleri etkileyecek kadar ağır ve korkunç olan suç teşkil eden davranışlarla kapsamlı ve giderek artan bir şekilde ilgilenmektedir. Modern uluslararası ceza hukukunun biçimlendirici kaynağı, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Nazizm liderlerinin Avrupa'daki soykırım ve zulümlerdeki rolleri nedeniyle yargılandıkları Nürnberg duruşmalarıdır. Bu yargılamalar, bir hükûmet adına hareket eden bireylerin egemen dokunulmazlık avantajı olmaksızın uluslararası hukuk ihlalleri nedeniyle yargılanabildiği bireyler için cezai suçun başlangıcını oluşturdu. 1998 yılında Roma Statüsü ile bir Uluslararası Ceza Mahkemesi kuruldu.[7]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türk ceza hukuku
- Uluslararası ceza hukuku
- Ceza usül hukuku
- Ceza soruşturması
- Ceza muhakemesi
- Ceza adaleti
- İnfaz hukuku
- Adli bilimler
- Kriminoloji
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kramer, Samuel Noah. (1971) The Sumerians: Their History, Culture, and Character, s.4, Chicago Üniversitesi; 0-226-45238-7
- ^ Harper, Robert Francis (1999). The Code of Hammurabi, King of Babylon: About 2250 B.C. : Autographed Text, Transliteration, Translation, Glossary Index of Subjects, Lists of Proper Names, Signs, Numuerals ... (İngilizce). The Lawbook Exchange, Ltd. ISBN 9781584770039.
- ^ Albrecht, James F. "Law and Order in Ancient Civilizations". St. John's University (NYC). 31 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2014.
- ^
Craies, William Feilden (1911). "Criminal Law". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 7 (11. bas.). Cambridge University Press. ss. 454-464.
- ^ Pennington, Kenneth (1993) The Prince and the Law, 1200-1600: Sovereignty and Rights in the Western Legal Tradition, University of California Press
- ^ Dennis J. Baker (2011). "The Right Not to be Criminalized: Demarcating Criminal Law's Authority". Ashgate. 13 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2011.
- ^ "Rome Statute of the International Criminal Court". 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2015.
- Kramer, Samuel Noah. (1971) The Sumerians: Their History, Culture, and Character, s.4, Chicago Üniversitesi. ISBN 0-226-45238-7
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- cezahukuku.org 8 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ceza Hukuku sitesi ve forumu
- Ceza Hukuku Kaynakları 17 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kocaeli Ceza Avukatı 2 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ceza muhakemesi (soruşturma) | |
|---|---|
| Ceza soruşturması | |
| Ceza kovuşturması | |
| Masraflar ve ricalar | |
| İlgili | |
