Tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi
Tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi (İngilizce: Slighting) özellikle askerî, toplumsal ve siyasi öneme sahip tahkimatın tamamen yok edilmeksizin kullanılmaz hale getirilmesini anlatır. Çok karmaşık süreçlerin iç içe girdiği işlem özellikle Orta Çağ'dan çıkış döneminde iktidar kavgaları sırasında çeşitli taraflar tarafından kullanılmıştır. Özellikle İngiliz İç Savaşı sırasında ve sonrasında tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi kapsamında çok sayıda kale bu işlemden geçirilmiş, askeri anlamda tasfiye edilmiştir.
Anlamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi önemli bir tahkimatın, genellikle de kalenin bir daha kullanılmaması için kendisinin ve çevresindeki bölgenin tasfiye edilmesidir. Özellikle kaleler askeri, toplumsal, idari yönleri olan yapılardır ve bu şekilde tasfiye edilmelerinin farklı alanlarda etkileri olur. Bu işlem sayesinde askeri olmanın da ötesinde o tahkimatın merkezinde yer alan toplumsal ve idari yapıya müdahale edilmiş olur. Kullanılmaz hale getirme faaliyeti tahkimatın düşman tarafından kullanılmasının önüne geçmesinin ötesinde simgesel de bir öneme sahiptir. İngiliz İç Savaşında kullanılmaz hale getirilen Eccleshall Kalesinin tasfiyesi askeri değil siyasal gerekçelerle gerçekleştirilmiştir.
Kimi durumlarda bu uygulama mutlak iktidara karşı ayaklananlara cezalandırma olarak görülürken, bazı durumlarda da kale sahibinin en güvendiği yapının bile tahrip edilebileceğini gösteren bir mesaj da içermekteydi. 1135-1154 Anarşi döneminde çarpışmaların sonunda her iki taraf da savaş sırasında inşa edilen yeni kaleleri kullanılmaz hale getirme konusunda anlaşmıştır. Ayrıca kendisine karşı kullanılmasına engel olmak için tahkimat sahiplerinin kendi tahkimatlarını kullanılmaz hale getirdikleri Birinci İskoç Bağımsızlık Savaşı sırasında görülmüştür.
Yöntemleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi faaliyeti sırasında çok çeşitli yöntemler kullanılabilir. Ahşap malzeme içeren tahkimat yakılabilir, taş veya kaya yapının üzerine inşa edilen tahkimatın altı oyulabilir ve çökmesine yol açılabilir, kazılmış hendek gibi yapıların doldurulması, su engellerinin su tahliyesi sayesinde tasfiye edilmesi sağlanabilir.
Sonuçları
[değiştir | kaynağı değiştir]Tahkimatın, özellikle de bir kalenin tasfiye edilmesi karmaşık bir süreçtir. Tahkimatın yapımında kullanılan taş, metal ve cam malzeme başka işlerde hammadde olarak kullanılmak üzere ayrılırdı. Ayrıca kalenin belirgin ve sembolik bölgeleri tahrip edilirken örneğin dini anlamı bulunan kilise odaları veya tapınaklar yıkılmazdı. Simgesel öneme sahip tahkimatların en göz önünde olan kısmında yapılan tahribat yeterli görülebilirdi.
Kullanılmaz hale getirilen tahkimatlar, savaş dönemi geçtikten sonra çoğunlukla çürümeye bırakılırdı ancak barışçıl kullanıma yeniden açıldıkları da görülmüştür. İngiliz İç Savaşı sonrasında yıkılmasına karar verilen Wressle Kalesinin oturma amaçlı kullanılması için güney bölümü yıkılmamıştır.[1]
İngiltere, Fransa ve feodal Japonya'da ağırlıklı olarak görülen bu faaliyet daha sonraki dönem romantizm akımına ilham veren etkenlerden olmuştur.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Corfe Kalesi İngiliz İç Savaşı sırasında 1646 yılında tamamen kullanılmaz hale getirilmiştir -
Kenilworth Kalesi 1649 yılında kullanılmaz hale getirilmiştir, su hendeği doldurulmuştur -
Newark Kalesinin içi
.jpg)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Wressle Kalesi hakkındaki arkeolojik çalışma, Shaun Richardson & Ed Dennison 2015" (PDF). 13 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.