Gord

Gord, Orta Çağda Slavlar tarafından sıklıkla kullanılan tahkimatlı yerleşim yerine verilen isimdir.

Etimoloji

Cermen dillerindeki gard, gart şeklinde de tanımlanan yerleşim şekli Slav dillerindeki kent anlamındaki gordъ halinde bugünkü grad veya gorod haline evrilmiştir.^[1] Slav dillerindeki gordъ çitle çevrilmiş alan anlamındadır.^[2] Hint-Avrupa dil ailesindeki bazı dillerde garden gibi bahçe anlamına gelen tarımsal bölgeler anlamında evrimleşse de modern Slav dillerinde kent anlamına doğru evrimleşmiştir.

Geliştirilmesi ve kullanımı

Benzer yapıların MÖ 1300 - MÖ 500 döneminde Lusatia kültüründe, daha sonra ise MS 7. ve 8. yüzyıllarda günümüz Rusya, Belarus, Ukrayna, Polonya, Slovakya, Çek Cumhuriyeti ve Almanya'nın doğusunda görülmüştür. Bu yapıların tepe, ada veya hakim yerlerde kurulduğu anlaşılmaktadır.

Tipik bir gord, bir grup ahap evden oluşur. Evler bir sıra veya çembere denk gelecek hizada kurulmuştur. Evlerin etrafında toprak veya tahtadan duvarlar bulunur. Duvarların önünde de çit veya hendek olabilir. Etrafında göl, ırmak gibi doğal engeller olan gordlar at nalı şeklinde de olabilmektedir. Gordların çoğu nüfus yoğunluğunun az olduğu stratejik öneme sahip doğal korunaklı yerlerde kurulurdu. Slav kabileleri devlet kurmak üzere birleştiklerinde gordlar nüfus yoğunluğu az olan sınır bölgelerini tahkim etmek için kullanılır oldu. Bir yöneticinin konağı konumundaki ticaret yolunun üzerindeki gordlar, etrafında yerleşimin serpilmesine yol açmıştır. Tehlike anında bölge halkının içine sığınmasına yarayan gordlar daha büyük kale, kremlin veya iç kaleye evrilmiş, dış kısımlar ise kentleri oluşturmuştur.

Örnekleri

Almanya

Groß Raden Arkeolojik Açıkhava Müzesi

Polonya

Chrobry

Galeri

Polonya'nın Giecz kentindeki 10. yüzyıl gord kalıntısı
Polonya'nın Bielsku-Białej kentindeki gord kalıntısı
Genel yerleşim planı
Almanya'da aslına uygun olarak yeniden inşa edilen bir gord

Kaynakça

^ Kril alfabesinde град veya город
^ Ukraynaca: horodyty, Çekçe: ohradit, Rusça: ogradit, Hırvatça/Sırpça: ograditi ve Lehçe: ogradzać bu anlama gelir

Ayrıca bakınız

Kremlin

Dış bağlantılar

Gord ile ilgili arkeolojik site11 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Lehçe) 22 Nisan 2013 tarihinde erişilmiştir

[1] Kril alfabesinde град veya город

[2] Ukraynaca: horodyty, Çekçe: ohradit, Rusça: ogradit, Hırvatça/Sırpça: ograditi ve Lehçe: ogradzać bu anlama gelir

[1]

[2]

g t d Tahkimat (İlk olarak ortaya çıktıkları tarihsel döneme göre)
İlk Çağ	Abatis Araba kalesi Castra Crannog Gord İç kale Hisar Kale Sur Şehir kapısı Tuzak hendek
Orta Çağ	Açılır kapanır köprü Çıkma kule Demir dikeni Dikenli parmaklık Hendek İstihkâm duvarı Kale burcu Köprü kalesi Mazgal Kremlin Şato Tepe mazgalı
Yeni Çağ	Göğüs siperi Kazamat Cheval de frise Kum torbası Palanka Punji kazığı Tabya Yıldız kale
Yakın Çağ	Anti-tank engelleri Barbet Beton bariyer Dikenli tel Ejderha dişi Hesco bariyerleri Mayın Korugan Sığınak Tel üstüvane Uçaksavar kulesi