Çağrı (film)
| The Message | |
.jpg) Filmin DVD kapağı | |
| Yönetmen | Mustafa Akkad |
|---|---|
| Yapımcı | Mustafa Akkad |
| Senarist | H.A.L. Craig Tevfik El-Hakim |
| Oyuncular | Anthony Quinn Irene Papas Michael Ansara Johnny Sekka Michael Forest |
| Müzik | Maurice Jarre |
| Görüntü yönetmeni | Said Baker Jack Hildyard Ibrahim Salem |
| Kurgu | John Bloom |
| Dağıtıcı | Filmco International Productions Inc. |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Renk | Renkli |
| Yapım yılı | 1976 |
| Süre | 177 dakika |
| Ülke |  Libya Lübnan Kuveyt Fas |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | $10.000.000 |
| Hasılat | $5.000.000 |
Çağrı (Özgün adı: The Message), Suriye asıllı Amerikalı yönetmen Mustafa Akkad'ın yönettiği, İslam'ın doğuşunu konu alan 1976 yapımı epik filmdir. Filmde İslam peygamberi Muhammed'in yüzü hiç gösterilmemiş, sadece bazı olaylar onun gözüyle aktarılmıştır.
Arapça ve İngilizce versiyonları ayrı ayrı çekilen Çağrı, İslam'ın erken dönem tarihine bir giriş niteliği taşımaktadır. Filmin oyuncu kadrosunda Anthony Quinn, Irene Papas, Michael Ansara, Johnny Sekka, Michael Forest ve André Morell yer almıştır. Film; Libya, Fas, Lübnan, Suriye ve Birleşik Krallık arasında uluslararası bir ortak yapımdı.
Film, Maurice Jarre tarafından bestelenen müzikleriyle 50. Akademi Ödülleri'nde En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü dalında aday gösterildi. Ancak ödülü Yıldız Savaşları filmine yaptığı müzikle John Williams kazandı.
Film yayınlandıktan yaklaşık bir yıl sonra Türkiye'de, Türkçe dublajlı haliyle 1977 yılında gösterime girmiş, Türkiye'de büyük bir ilgi görmüştür. Çağrı filmi Türkiye'de yaklaşık 1 yıla yakın vizyonda kalarak rekorlar kırmıştır.
Konusu
[değiştir | kaynağı değiştir]7. yüzyılın ilk çeyreğinde Arap Yarımadası'nın Mekke şehrinde herkesi olumlu veya olumsuz etkileyen bir hadise gerçekleşir. Tüccarlık yapan Muhammed, günün birinde peygamberliğini ilan eder. Kısa zamanda birçok dost edinen, fakat dostlardan daha çok düşman edinen Muhammed, kendisine inananlarla birlikte Medine'ye göç eder.
Medine'de büyük Müslüman orduları kurarak aralıklarla Mekkeli müşriklerle ve diğer Araplarla mücadeleye girerler. Bedir Savaşı, Uhud Savaşı ve Hendek Savaşı ile Mekkelilerin gücü kırılır. En nihayetinde, 630 yılında Muhammed, büyük bir Müslüman ordusunun başında Mekke'yi fetheder.
Oyuncu kadrosu
[değiştir | kaynağı değiştir]
- İngilizce versiyonu
- Hamza rolünde Anthony Quinn
- Hind bint Utbe rolünde Irene Papas
- Ebu Süfyan rolünde Michael Ansara
- Bilâl-i Habeşî rolünde Johnny Sekka
- Hâlid bin Velîd rolünde Michael Forest
- Ebu Talib rolünde André Morell
- Ammar bin Yasir rolünde Garrick Hagon
- Zeyd rolünde Damien Thomas
- Ebû Cehil rolünde Martin Benson
- Utbe bin Rebîa rolünde Robert Brown
- Sümeyye rolünde Rosalie Crutchley
- Ümeyye bin Halef rolünde Bruno Barnabe
- Cafer bin Ebu Talib rolünde Neville Jason
- Abdullah bin Üvey bin Selül rolünde John Bennett
- Amr bin Âs rolünde Donald Burton
- Necaşi rolünde Earl Cameron
- Velid bin Utbe rolünde George Camiller
- Süheyl bin Amr rolünde Nicholas Amer
- Mus'ab bin Umeyr rolünde Ronald Chenery
- Bera bin Mâlik rolünde Michael Godfrey
- Ubade bin Samit rolünde John Humphry
- Yasir rolünde Ewen Solon
- Ebu Leheb rolünde Wolfe Morris
- Herakleios rolünde Ronald Leigh-Hunt
- İpek tüccarı rolünde Leonard Trolley
- Şair Sinan rolünde Gerard Hely
- Ebu Huzeyfe rolünde Habib Ageli
- Dişsiz adam rolünde Peter Madden
- II. Hüsrev rolünde Hasan el-Cundi
- İkrime rolünde Abdullah Lamrani
- Ümmü Cemil rolünde Elaine Ives-Cameron
Arapça versiyonu
- Hamza rolünde Abdullah Gaith
- Hind rolünde Muna Wassef
- Ebu Süfyan rolünde Hamdi Ghaith
- Sümeyye rolünde Sanaa Gamil
- Bilâl-i Habeşî rolünde Ali Ahmed Salem
- Hâlid bin Velîd rolünde Mahmoud Said
- Zeyd rolünde Ahmad Marey
- Ammar bin Yasir rolünde Mohammad Larbi
- Ebû Cehil rolünde Hasan el-Cundi
- II. Hüsrev rolünde Martin Benson
Yapım
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu filmin yapımcıları, peygamberin canlandırılmasının onun mesajının ruhaniyetine aykırı olduğunu savunan İslami geleneğe saygı duymaktadır.
Bu nedenle filmde Muhammed'in şahsı gösterilmeyecektir.Mustafa Akkad 1967 yılında Muhammed ve İslam'ın doğuşu hakkında bir film yapmayı düşündü.[1] Filmin H.A.L. Craig tarafından yazılan senaryosu, El-Ezher Üniversitesi'nde akademisyen olan Tevfik el-Hakim tarafından tümüyle onaylandı.[2] Ancak bir süre sonra filmin onayı iptal edildi ve film "İslam'a hakaret" olarak nitelendirildi.[3] Mısır ve Suriye'nin Birleşmiş Milletler nezdindeki daimi temsilcileri İsmet Abdülmecid ve Muvaffak Allaf, filmi İslam'ı tasvir şekli için övdü.[4] Müslüman olan yönetmen Akkad, Çağrı’yı yaratırken İslam'a ve İslam'ın Muhammed'i tasvir etme konusundaki görüşlerine saygılı olmak amacıyla din adamlarına danıştı.
Film için Kuveyt, Libya, Fas, Suudi Arabistan ve Amerika Birleşik Devletleri'nden 10 milyon dolar toplandı ve filmin nihai bütçesi 17 milyon dolar oldu. Akkad, 1974 yılında 300 kişilik bir ekip, hem İngilizce hem de Arapça versiyonlar için 40 oyuncu ve kalabalık sahne çekimleri için 5.000'den fazla kişiyle çekimlere başladı. 700 bin dolara Marakeş yakınlarında Mekke'nin replikası inşa edildi. Michael Ansara'ya göre filmin başrol oyuncusu Anthony Quinn'e 1,5 milyon dolar ödendi.[2][5][6] Muhammed Ali yönetmen Akkad'dan ısrarla Bilal rolünü oynamak istemesine rağmen Akkad rolü Johnny Sekka'ya verdi. Sekka, verdiği bir demeçte bu konu hakkında “Akkad'ın Bilal rolünü oyunculuk deneyimi olan bir Müslümanın oynamasını istediğini” ve “Ali'nin Bilal gibi işkence ve kötü muamele görebileceğine insanlar nasıl inananabilirdi ki?” şeklinde yorumda bulundu.[7]
Fas'taki çekimler Nisan 1974'te başladı ancak Fas Kralı II. Hasan'ın Suudi Arabistan Kralı Faysal tarafından baskı altına alınması nedeniyle film ekibi 5 Ağustos'ta Fas polisi tarafından çekimlerin durdurulmasına zorlandı. Bunun üzerine Akkad, Muammer Kaddafi'ye kurgulanmamış filmi gösterdikten sonra Libya'da çekim yapma izni aldı ve Ekim 1974'ten Mayıs 1975'e kadar çekim yaptı. Kaddafi, Akkad'dan Ömer Muhtar'ın hayatını konu alan bir film de çekmesini istedi.[2][5][8] Akkad, Çağrı’nın İngilizce ve Arapça versiyonlarını farklı oyuncularla aynı anda çekti.[9]
Filmde Muhammed'in içkinliğini temsil etmek için karakterlerin Muhammed'le olan sahnelerinde kamera üzerinde bir ampul kullanılmıştır.[2] Akkad'ın arkadaşı olan İslam alimi Halid Ebu el-Fadl, Muhammed'in tasvirini "Peygamberi göstermeden bir insan haline getirmenin bir yolunu bulmak - bu fikir dahiceydi" diyerek övmüştür.[3]
Akkad 1976 yılında verdiği bir röportajda filmi Batı ve İslam dünyaları arasında köprü kurmanın bir yolu olarak gördüğünü belirtmiştir:
Filmi yaptım çünkü bu benim için kişisel bir şeydi. Bir film olarak yapım değerlerinin yanı sıra hikayesi, merak uyandırması, draması var. Tüm bunların yanı sıra kişisel bir şey olduğunu düşünüyorum; Batı'da yaşayan bir Müslüman olarak İslam hakkındaki gerçekleri anlatmanın benim görevim olduğunu hissettim. Bu 700 milyon takipçisi olan bir din, ancak hakkında bu kadar az şey bilinmesi beni şaşırttı. Bu köprüyü, bu boşluğu batıya taşıyacak hikayeyi anlatmam gerektiğini düşündüm.
Yayınlanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Çağrı Temmuz 1976'da Londra West End'de gösterime girmeden beş gün önce, bir sinemaya gelen tehdit telefonları Akkad'ın filmin adını Muhammed, Allah'ın Elçisi’nden Çağrı’ya çevirmesine neden oldu. Bu değişiklik 50 bin sterline mal oldu.[10][11] Film Mısır, Kuveyt ve Suudi Arabistan'da yasaklandı.[3] Filmin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki dağıtımını Irwin Yablans yaptı.[12]
Filmin Amerika Birleşik Devletleri'nde gösterime girmesi planlanırken, siyahi milliyetçi İslam Ulusu'ndan ayrılan ve kendilerine Hanefi Hareketi adını veren bir grup, B'nai B'rith'in Washington, D.C. şubesini kuşatma altına aldı.[13] Anthony Quinn'in filmde Muhammed'i canlandırdığı yanılgısına kapılan grup,[14] filmin gösterimi iptal edilmezse binayı ve içindekileri havaya uçurmakla tehdit etti.[13][14] Film gala günü sinemalardan çekildi, ancak kuşatma sona erdikten sonra gösterime devam etti.[15][16] Akkad filmi Hanefi Müslümanlara göstermeyi teklif etti ve hakaret edici bulmaları halinde filmi yok edeceğini söyledi.[17]
Karşılama
[değiştir | kaynağı değiştir]Filmin maliyetlerini karşılaması için 35 milyon dolar hasılat elde etmesi gerekiyordu. Ancak vizyonda kaldığı süre boyunca sadece 5 milyon dolar kazandı ve bunun 2 milyon doları ABD'den geldi.[18]
The Sunday Times film eleştirmeni Dilys Powell filmi "Western ... Erken Hıristiyanlıkla kesişmiş" olarak tanımladı. İlk İncil filmlerinde İsa'nın doğrudan tasvirinden kaçınıldığına dikkat çeken Powell, "sanatsal olduğu kadar dini açıdan da filmin kesinlikle doğru olduğunu" öne sürdü.[19] Variety "çarpıcı" görselliği, "mükemmel işlenmiş" savaş sahnelerini ve "güçlü ve ikna edici" oyuncu kadrosunu övdü. Ancak filmin ikinci yarısı için "yüzeysel ve hayal kırıklığı yaratıyor" yorumunu yaptı."[20] Los Angeles Times’tan Charles Champlin savaş sahnelerinin "olağanüstü" olduğunu ve Anthony Quinn'in "asalet ve endamının" rolü için tam uyduğunu yazdı.[21] Chicago Tribune’den Gene Siskel filme dört üzerinden iki yıldız vererek "oldukça iyi, büyük bütçeli bir dini film. Ne eksik, ne fazla." yorumunda bulundu.[22] Evening Standard için yazan Alexander Walker filmi övdü ve "kendimi tamamen filmin içinde buldum" dedi.[23] Associated Press’te yazan Bob Thomas, filmin "İslam'ın doğuşuna dair saygılı, ağır aksak (üç saat) ve nihayetinde ödüllendirici bir destan" olduğunu belirtti.[24]
The New York Times’tan Richard Eder, Muhammed'in filmde gösterilmemesinin etkisini "garip" olarak nitelendirdi. Oyunculukların "erken dönem Cecil B. DeMille'in İncil filmlerinde yavanlık seviyesinde olduğunu, ancak yönetmenlik ve temponun çok daha durgun olduğunu" ekledi.[25] The Monthly Film Bulletin’den John Pym şunları yazdı: "Bu on milyon dolarlık girişimin hafifletilmemiş sıkıcılığı büyük ölçüde tüm setlerin bayağı sahnelemesinden ve Mustafa Akkad'ın ... iki boyutlu düzlemler dışında daha büyük insan gruplarını bir araya getirmedeki belirgin yetersizliğinden kaynaklanıyor."[26] The Guardian için yazan Derek Malcolm, filmi uzunluğu nedeniyle eleştirdi.[23]
Müzikler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Çağrı | |
|---|---|
 | |
| Maurice Jarre soundtrack'i | |
| Yayımlanma | 1976 |
| Tarz | Film müziği, Soundtrack |
| Süre | 38:28 |
| Şirket | Namara Music, Ltd. |
| Yapımcı | Maurice Jarre |
Mustafa Akkad, filmin müzikleri için daha önce aralarında Arabistanlı Lawrence’ın da olduğu birçok filmin müziklerini yapan Fransız besteci Maurice Jarre ile çalıştı.[27] 12 parçadan oluşan film müziği Jarre öncülüğünde Londra'daki Kraliyet Filarmoni Orkestrası tarafından icra edilerek kayda alındı.[27]
| A yüzü | ||
|---|---|---|
| No. | Başlık | Süre |
| 1. | "The Message" | 3:01 |
| 2. | "Hegira" | 4:24 |
| 3. | "Building the First Mosque" | 2:51 |
| 4. | "The Sura" | 3:34 |
| 5. | "Presence of Mohammad" | 2:13 |
| 6. | "Entry to Mecca" | 3:15 |
| B yüzü | ||
|---|---|---|
| No. | Başlık | Süre |
| 7. | "The Declaration" | 2:38 |
| 8. | "The First Martyrs" | 2:27 |
| 9. | "Fight" | 4:12 |
| 10. | "Spread of Islam" | 3:16 |
| 11. | "Broken Idols" | 4:00 |
| 12. | "The Faith of Islam" | 2:37 |
Er-Risale
[değiştir | kaynağı değiştir]Filmin Er-Risâle adlı Arapça versiyonu da, Çağrı filmiyle aynı anda çekilmiştir. İngilizce konuşan oyuncu kadrosu ile çekilen her sahneden hemen sonra, aynı teknik ekip ile aynı sette yeniden Arap kökenli oyuncularla Arapça olarak çekimler yapılmıştır.[28]
Potansiyel yeniden yapım
[değiştir | kaynağı değiştir]Ekim 2008'de yapımcı Oscar Zoghbi, IMDb ve World Entertainment News Network'e göre "1976 yapımı filmi yenileme ve modern bir dokunuş katma" planlarını açıkladı.[29][30][31] Geçici adı The Messenger of Peace olan yeniden yapımı Suudi Arabistan'ın Mekke ve Medine şehirlerinde çekmeyi umuyordu.
Şubat 2009'da, Matrix ve Yüzüklerin Efendisi film üçlemelerinin yapımcısı Barrie M. Osborne, Muhammed hakkında yeni bir filmin yapımcılığını üstlendi. Film Katarlı bir medya şirketi tarafından finanse edilecek ve Yusuf el-Karadavi tarafından denetlenecekti.[32]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Illuminating Islam". The Record. 20 Mart 1977. s. 40. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ a b c d "Arab Oil Dollars Pay For Anthony Quinn Epic". The Kansas City Star. 26 Ocak 1975. s. 114. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ a b c "40 Years On, A Controversial Film On Islam's Origins Is Now A Classic". NPR. 7 Ağustos 2016. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "DPLs See 'Mohammad' Moslem Audience Loves It". New York Daily News. 14 Mart 1977. s. 59. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ a b "Peckinpah Disciple Makes 'Mohammad'". The Cincinnati Enquirer. 20 Temmuz 1976. s. 6. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ "Moustapha Akkad, 75, Who Produced Religious and Horror Films, Is Dead". The New York Times. 12 Kasım 2005. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Gambian actor stars in 'Mohammad' movie". St. Joseph News-Press. 20 Mart 1977. s. 32. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ "$20 million epic has its troubles". Berkeley Gazette. 16 Nisan 1975. s. 12. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ "Turbulent era Quinn plays hunter". News-Pilot. 2 Ocak 1975. s. 21. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ "Muhammad film title changed after threats." The Times (London, 27 Temmuz 1976), 4.
- ^ "Prophet and loss". The Guardian. 29 Temmuz 1976. s. 10. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ "Release slated". The Columbian. 13 Şubat 1977. s. 94. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ a b Brockopp, Jonathan E (19 Nisan 2010). The Cambridge Companion to Muhammad. Cambridge University Press. s. 287.
- ^ a b Deming, Mark. "Mohammad: Messenger of God". New York Times. 21 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2016.
- ^ "Gunmen stop film on Mohammad". Akron Beacon Journal. 10 Mart 1977. s. 15. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ "Moslem Movie". The York Dispatch. 12 Mart 1977. s. 1. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ "Producer willing to show controversial film to gunmen". Wichita Falls Times. 10 Mart 1977. s. 8. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ Medved & Medved 1984, s. 151.
- ^ Dilys Powell, "In pursuit of the Prophet", Sunday Times (London, 1 Ağustos 1976), p. 29.
- ^ "The Message". Variety. 18 Ağustos 1976. s. 22.
- ^ Champlin, Charles (8 Mart 1977). "Islam as It Lives and Bleeds". Los Angeles Times. Part IV, p. 1.
- ^ [Siskel, Gene (29 Mart 1977). "Protests aside, 'Mohammad' is a faithful, big-budget epic". Chicago Tribune. Section 2, p. 10.
- ^ a b "Reactions Mixed to Mohammad Film". The Kansas City Star. 30 Temmuz 1976. s. 2. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ "Critic Calls 'Mohammed' Reverent Reward Epic Of Birth Of Islam". Lexington Herald-Leader. 30 Temmuz 1976. s. 23. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Newspapers.com vasıtasıyla.
- ^ Eder, Richard (10 Mart 1977). "Screen: 3-Hour 'Mohammad'". The New York Times. s. 28.
- ^ Pym, John (Eylül 1976). "Al-Risalah (The Message [Mohammad Messenger of God])". The Monthly Film Bulletin. 43 (512). s. 187.
- ^ a b "Maurice Jarre – Mohammad Messenger Of God". discogs.com. 16 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ "İslamiyet'in Doğuşunu Anlatan Efsane Film 'Çağrı' Hakkında 9 İlginç Bilgi" 27 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Onedio, Erişim Tarihi: 29 Nisan 2022
- ^ "The Message Gets A Modern Remake". IMDb. 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ Brooks, Xan (27 Ekim 2008). "Controversial biopic of Muhammad set for remake". The Guardian. Londra. 8 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2010.
- ^ "Prophet Muhammad film announced". BBC News. 28 Ekim 2008. 15 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2010.
- ^ "'Matrix' And 'Lord of the Rings' Producer To Make Movie About The Founder Of Islam". Moviesblog.mtv.com. 27 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2012.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Biyografik filmler
- 1970'lerde savaş filmleri
- Moustapha Akkad'ın yönettiği filmler
- Maurice Jarre'ın müziğini yaptığı filmler
- Orta Çağ'da geçen filmler
- Birleşik Krallık dramatik savaş filmleri
- Birleşik Krallık epik filmleri
- Birleşik Krallık tarihî filmleri
- Gerçek olaylara dayanan dramatik filmler
- Gerçek olaylara dayanan epik filmler
- Gerçek olaylara dayanan savaş filmleri
- Tarihî epik filmler
- 1970'lerde tarihî filmler
- Çokdilli filmler
- 1976 çıkışlı dramatik filmler
- Hindistan'da din ile ilgili tartışmalar
- Birleşik Krallık tarihî macera filmleri
- Birleşik Krallık biyografik dram filmleri
- İslam ile ilgili filmler
- Muhammed ile ilgili filmler