Tuzla, İstanbul
| Tuzla | |
|---|---|
 Tuzla'nın genel görünümü (Mayıs 2012) | |
 Tuzla'nın İstanbul'daki konumu | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | İstanbul |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Ümit Hüseyin Güney |
| • Belediye başkanı | Eren Ali Bingöl (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 201 km² |
| Rakım | 19 m |
| Nüfus | |
| • Kır | - |
| • Şehir | 273.608 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 34940 |
| İl alan kodu | 216 |
| İl plaka kodu | 34 |
Tuzla, İstanbul ilinin en güneydoğusunda bulunan ilçesi ve banliyösüdür. Türkiye'nin orta derecede kalabalık nüfuslu ilçelerinden biridir. Ayrıca Türkiye'nin en büyük tersaneler bölgesi Tuzla'da bulunmaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]1400 yılında Yıldırım Bayezid tarafından Osmanlı topraklarına katıldı. Tuzla'da yaşayan Rumlar, Lozan Anlaşması çerçevesinde Selanik, Kavala ve Drama'dan gelen Türklerle mübadele edildiler.[3]
20 Ocak 1954'te idarî olarak Gebze'den ayrılarak Kartal ilçesine bağlandı. 1980'lerin sonuna kadar balıkçılık ve çiftçiliğin bir arada sürdürüldüğü Tuzla'da sanayinin gelişmesiyle çiftçilik önemini yitirmiştir. Günümüzde Tuzla, Türkiye'nin en büyük tersanelerine ev sahipliği yapmaktadır.
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Merkezde, İTÜ Denizcilik Fakültesi, Kuzeybatıda çok ünlü bir askeri okul olan Tuzla Piyade Okulu ve Güneyde Tuzla Burnu'nda ise Deniz Harp Okulu bulunmaktadır. Ayrıca Tuğrul Bey Anadolu Lisesi, Behiye - Dr. Nevhiz Işıl Anadolu Lisesi, Tuzla Anadolu Lisesi, Mehmet Tekinalp Anadolu Lisesi, Tuzla Meslekî ve Teknik Anadolu Lisesi, Orhanlı Lisesi, Zübeyde Hanım İlköğretim Okulu, Merkezde Çağrı Bey İlkokulu-ortaokulu, postane mahallesinde Piri reis ortaokulu, Fen koleji, Sabancı Üniversitesi, Okan Üniversitesi, Gedik Üniversitesi, Medeniyet Üniversitesi ve Piri Reis Üniversitesi de Tuzla'da bulunmaktadır. Ayrıca Terakki Vakfı Okulları Tepeören Yerleşkesi, Koç Özel Lisesi, Uğur Okulları Tuzla kampüsü, Eğitmen Koleji, Birey Anadolu Lisesi, Özel Kale Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Kale Koleji, Özel Açı lisesi de Tuzla'da yer almaktadır.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Tuzla, İstanbul'un en güneyinde yer alır. Coğrafî konum olarak kuzeyde ve batıda Pendik ilçesi bulunur. Kuzeydoğusunda Kocaeli'nin Gebze, doğusunda ve güneydoğusunda sırasıyla Kocaeli'nin Çayırova ve Darıca ilçeleri yer alır. Güneyinde Marmara Denizi bulunur ve 13 km. kıyı şeridine sahiptir. Deniz seviyesinden yüksekliği, merkezde ortalama 25-30 metredir. Güneydeki Tuzla Burnu büyük bir çıkıntı olarak göze çarpar. Araziler genellikle alçak tepelerle düzlük araziler şeklindedir. Yükseklik Akfırat ve Orhanlı beldelerinde 250-300 metreyi bulur. En yüksek yer 300 m ile Akfırat'tadır.
İlçenin yüzölçümü 138 km²’dir.[4]
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Tuzla; Marmara ikliminin etkisi altındadır. Yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılık ve yağışlı geçer. Yıllık ortalama sıcaklığı 15 °C'dir. Kışın sıcaklık sıfırın altına sık sık olmasa da düşer. Bahar ayları yağışlıdır ve nisan ayından itibaren sıcaklık belirgin bir şekilde yükselir. 1975'ten beri yapılan ölçümlere göre kış ayları ortalama sıcaklığı 6,4 °C-8,5 °C arasında, yaz ayları ortalama sıcaklığı ise 22 °C-24,3 °C arasındadır.[5][6]
 Tuzla iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 17,2 | 23,0 | 27,7 | 34,1 | 36,8 | 45,5 | 43,4 | 42,5 | 37,3 | 36,0 | 34,9 | 25,6 | |
| En düşük sıcaklık (°C) | −9,7 | −16,3 | −8,7 | −2 | 1,0 | 7,7 | 14,5 | 13,3 | 8,6 | 2,2 | −2,7 | −7 | |
- En çok yağış: 172 mm (27 Ağustos 2001)
- En çok kar: 89 cm (16 Şubat 2004)
- En hızlı rüzgâr: 118 km (20 Haziran 2010)
- En sıcak gün: 45,5°C (29 Haziran 2007)
- En soğuk gün: -16,3 °C (25 Şubat 2003)
- Yıllık ortalama sıcaklık: 14,7 °C
Mahalleler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Nüfusu ve ilçe oluşu
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) hazırlamış olduğu 2008 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Nüfus Sayımı Sonuçlarına göre Tuzla ilçesinin Toplam Nüfusu 181.658 kişidir. İstanbul'un 39 ilçesi nüfus sayısı bakımından 2008 yılı verilerine göre incelendiğinde Beşiktaş'tan sonra 32. sırada yer almıştır. Tuzla'yı Arnavutköy izlemektedir. En kalabalık mahallesi, Aydınlı'dır.[7]
1936 yılında müstakil belediye olan Tuzla 1954 yılında Gebze'den ayrılarak Kartal ilçesine bağlanmış, 1987 yılında Pendik ilçesinin kurulması nedeniyle Pendik ilçesine bağlanmıştır. Tuzla, 3 Haziran 1992 tarih ve 21247 sayılı Mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanan 27 Mayıs 1992 tarih ve 3806 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Pendik ilçesinden ayrılarak Tuzla adı altında müstakil bir ilçe olmuştur.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1935[8] | 2.414 | veri yok | veri yok |
| 1940[9] | 2.488 | veri yok | veri yok |
| 1945[10] | 3.694 | veri yok | veri yok |
| 1950[11] | 3.063 | veri yok | veri yok |
| 1955[12] | 4.043 | veri yok | veri yok |
| 1960[13] | 4.393 | veri yok | veri yok |
| 1965[14] | 7.393 | veri yok | veri yok |
| 1970[15] | 9.905 | veri yok | veri yok |
| 1975[16] | 11.163 | veri yok | veri yok |
| 1980[17] | 16.440 | veri yok | veri yok |
| 2000[18] | 123.225 | 107.883 | 15.342 |
| 2007[19] | 165.239 | 148.792 | 16.447 |
| 2008[20] | 170.453 | 170.453 | veri yok |
| 2009[21] | 181.658 | 181.658 | veri yok |
| 2010[22] | 185.819 | 185.819 | veri yok |
| 2011[23] | 197.230 | 197.230 | veri yok |
| 2012[24] | 197.657 | 197.657 | veri yok |
| 2013[25] | 208.807 | 208.807 | veri yok |
| 2014[26] | 221.620 | 221.620 | veri yok |
| 2015[27] | 234.372 | 234.372 | veri yok |
| 2016[27] | 242.232 | 242.232 | veri yok |
| 2017[27] | 252.923 | 252.923 | veri yok |
| 2018[27] | 255.468 | 255.468 | veri yok |
| 2019[27] | 267.400 | 267.400 | veri yok |
| 2020[27] | 273.608 | 273.608 | veri yok |
Not: 2008 yılında köyler mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Siyaset
[değiştir | kaynağı değiştir]Yerel Seçimler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | Belediye Başkanı | Parti | Oy Oranı | |
|---|---|---|---|---|
| 1992[28] | İdris Güllüce | Refah Partisi | %28,85 | |
| 1994 | %29,95 | |||
| 1999 | Fazilet Partisi | %25,61 | ||
| 2004 | Mehmet Demirci | Adalet ve Kalkınma Partisi | %31,88 | |
| 2009 | Şadi Yazıcı | %40,25 | ||
| 2014 | %49,99 | |||
| 2019 | %50,52 | |||
| 2024 | Eren Ali Bingöl | Cumhuriyet Halk Partisi | %50,93 | |
| Kaynak:[29] | ||||
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Ulaşım Tuzla'da kara ve demir yoluyla sağlanmaktadır. İETT ve Özel Halk otobüsleriyle Tuzla'dan Kadıköy'e ve Maltepe'ye Kartal'a ve Pendik'e otobüs hatları bulunmaktadır. Deniz ulaşımına müsait olmasına rağmen şehir merkezine uzak konumu nedeniyle deniz yolu ulaşımı yetersizdi. Ancak, 2024 yılında ilçeden Pendik ve Adalar rotasında bir deniz hattı kurulması kararlaştırılmıştır.[30] Bunun neticesinde sefer süresi 100 dakikayı bulan Tuzla-Pendik-Büyükada Hattı yolcu seferlerine açılmıştır.[31] Tuzla'da bulunan demiryolu Marmaray çalışmaları kapsamında yenilemeye girmiş çalışmalar tamamlanarak 12 Mart 2019'da devlet erkanının katıldığı açılışla hizmete girmiştir.[32][33] Şifa Mahallesi'nden 500T hattı ile Topkapı'ya ulaşım varken Tuzla'daki Esenler otobüsü 1 Haziran 2015'te kaldırılmıştır.[34]M4 hattı'nın Tavşantepe'den Tuzla 24 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İstanbul Metrosunun Tuzla'ya uzatma inşaatı ise devam etmektedir.
Önemli yerler
[değiştir | kaynağı değiştir]- İstanbul Park Formula 1 Pisti
- İTÜ Denizcilik Fakültesi
- Koç Okulları (Lise ve Üniversite)
- Okan Üniversitesi
- Piri Reis Üniversitesi
- Sabancı Üniversitesi
- Piyade Okulu
- Deniz Harp Okulu
- Tuzla Anadolu Lisesi
- Viaport Tuzla Marina Alışveriş Merkezi
- Kordon boyu (Tuzla sahili)
- Şelale Eğitim Parkı Planetaryum ve Gözlemevi
- Terakki Vakfı Okulları Tepeören Yerleşkesi
- Şehitler Caddesi
- Tuzla Port Alışveriş Merkezi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "6/11" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "[YerelNET] TUZLA İLÇESİ BELEDİYELERİ COĞRAFİ BİLGİLERİ:". 27 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ ÖZDEMİR, Mustafa. "Tuzla'nın Tarihçesi". www.tuzla.bel.tr. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2015.
- ^ "HGM | Harita Genel Müdürlüğü - Ulusal Haritacılık Kurumu". www.harita.gov.tr. Erişim tarihi: 2025-12-13.
- ^ "T.C. TUZLA KAYMAKAMLIĞI". 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2013.
- ^ "İstanbul Tuzla için İklim Verileri". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2013.
- ^ "İşte Tuzla'nın en kalabalık Mahallesi!". Duyuru Gazetesi. 1 Mayıs 2017. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1944). "1940 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyetler, Kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1948). "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1954). "1950 Umumî Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Tuzla Nüfusu - İstanbul". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "İstanbul Tuzla Nüfusu". nufusune.com.
- ^ 1992 yılında Tuzla'nın Pendik'ten ayrılmasıyla İdris Güllüce ara seçimlerde belediye başkanı seçilmiştir.
- ^ "yerelnet.org.tr, Tuzla Belediyesi". 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2014.
- ^ "İstanbul'da Tuzla-Pendik-Büyükada deniz yolu hattı oluşturulması kararlaştırıldı". AA.
- ^ "Tuzla ve Pendik'ten Adalar'a seferler başladı". Sözcü. 24 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2024.
- ^ "Darıca`nın İlk ve Tek Günlük Gazetesi". 16 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.
- ^ https://bianet.org/bianet/kent/206373-gebze-halkali-tren-hattinin-acilisi-yapildi-seferler-baslamadi [yalın URL]
- ^ "bizimtuzla Kaynaklar ve Bilgiler". 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2019.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tuzla Kaymakamlığı2 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tuzla Belediyesi28 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- T.C. İstanbul Valiliği (Harika İstanbul) /Tuzla İlçesi Tanıtımı
- Tuzla Gazetesi 24 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. /Tuzla local news 6 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
|
Gebze (Kocaeli) |
| |||||
| Pendik | 
|
Darıca (Kocaeli), Çayırova (Kocaeli) | |||||
 Tuzla 
| |||||||
| |||||||
| Marmara Denizi |
| Otorite kontrolü |
|
|---|
