Marmaray

Bu madde banliyö treni hakkındadır. Aynı addaki tünel için Marmaray Tüneli sayfasına bakınız.

Bu madde mevcut işletilen hat hakkındadır. Aynı kod numaralı, kapatılan eski hat için Sirkeci banliyösü sayfasına bakınız.

Marmaray B1 (Halkalı – Gebze & Ataköy – Pendik) Banliyö Treni
Genel bilgiler
Durum	İşletmede
Sahibi	TCDD Taşımacılık
Yer	1. Bölge
İlk - Son durak	Halkalı Gebze
İstasyonlar	43
Sefer sıklığı	8 dakika (Ataköy - Pendik) 15 dakika (Halkalı – Gebze)
Yolculuk süresi	108 dakika
Web sitesi	tcddtasimacilik.gov.tr/marmaray
Hizmet
Türü	Banliyö Treni
Sistem	TCDD
İşletmeci(ler)	TCDD Taşımacılık
Bakım tesisi	Halkalı・Zeytinburnu・Maltepe・Pendik・Gebze
Yolcu sayısı	218.886.016 (2024)
Tarihçe
Açılış	29 Ekim 2013 (Kazlıçeşme – Ayrılık Çeşmesi) 12 Mart 2019 (Halkalı – Kazlıçeşme ve Ayrılık Çeşmesi – Gebze)
Teknik bilgiler
Hat uzunluğu	75,771 km (47,082 mi)
Hat açıklığı	Standart (1435 mm)
Kabin sistemi	440 tren 5 veya 10 vagon
Rota sayısı	4 Halkalı – Gebze Gebze – Halkalı Ataköy – Pendik Pendik – Ataköy
Elektrikleme	25 kV 50 Hz AA Katener
Çalışma Hızı	60-80 km/sa (37-50 mph)
Güzergâh haritası Çerkezköy – Bahçeşehir yönüne Depo ・・ (Halkalı)・ (Halkalı)・・ (Halkalı) Halkalı Mustafa Kemal Küçükçekmece D.100・・ (Küçükçekmece) Florya Florya Akvaryum Yeşilköy Yeşilyurt (Ataköy) Ataköy ・ (Bakırköy) Bakırköy (Özgürlük Meydanı) Yenimahalle Geceleme Hatları Zeytinburnu-Fişekhane (Kazlıçeşme) Kazlıçeşme (İDO Yenikapı)・・・・ (Yenikapı) Yenikapı (İDO Sirkeci)・ (Sirkeci)・ (Sirkeci) Sirkeci İstanbul Boğazı Marmaray Tüneli Haydarpaşa Garı Üsküdar (ŞH Üsküdar)・ (Üsküdar) (Ayrılık Çeşmesi) Ayrılık Çeşmesi (Söğütlüçeşme)・・ (Söğütlüçeşme)・ (Söğütlüçeşme) Söğütlüçeşme Feneryolu Göztepe (Tütüncü Mehmet Efendi) Erenköy Suadiye ・ (Bostancı) Bostancı (ŞH Bostancı・İDO Bostancı)・ (Bostancı) Küçükyalı İdealtepe Süreyya Plajı (İDO Maltepe) Maltepe Depo Cevizli Atalar Başak (İDO Kartal) Kartal Yunus Depo (İDO Pendik)・・ (Pendik)・ (Pendik Merkez) Pendik Kaynarca Tersane Güzelyalı Aydıntepe (İçmeler/Tuzla Belediyesi) İçmeler Tuzla İstanbul Kocaeli Çayırova GTÜ-Fatih Osmangazi Darıca ・ (Gebze) TCDD Gar Gebze Depo Ankara yönüne

Marmaray veya B1 (Halkalı – Gebze & Ataköy – Pendik) Banliyö Treni, İstanbul ve Kocaeli illerinde hizmet veren banliyö treni sistemidir. Halkalı – Gebze arasında 75,771 kilometre (47,082 mi) uzunluğundaki banliyö hattında 43 istasyon bulunmaktadır. Marmaray Tüneli aracılığıyla İstanbul Boğazı'nın iki yakasını birbirine bağlayan Marmaray'da yolcu taşımacılığına 29 Ekim 2013'te başlanmış, hattaki son genişletme ise 12 Mart 2019'da tamamlanmıştır.

Marmaray projesi kapsamında, batırma tüp tünel (1,4 kilometre (0,87 mi)), delme tüneller (toplam 9,4 kilometre (5,8 mi)), aç-kapa tüneller (toplam 2,4 kilometre (1,5 mi)), yer üstünde üçüncü bir hat, üç yeni yer altı istasyonu, 37 yer üstü istasyonu (yenileme ve iyileştirme), yeni işletim kontrol merkezi, depo sahaları, atölyeler, bakım tesisleri inşa edilmiş ve 440 vagonluk modern demiryolu araçları satın alınmıştır. Bu trenler şu an Halkalı – Gebze ve Ataköy – Pendik arasında hizmet vermektedir.

Marmaray Tüneli

Marmaray'ın içi

Maltepe Deposu'ndaki Marmaray trenleri

Tarihçe

Ön hazırlık

1985 yılında ilk fizibilite etüdü tamamlandı. 1997 yılında fizibilite etüdü ve güzergahın yeniden güncellenmesi ile ilgili çalışmalar tamamlandı. 17 Eylül 1999'da TK-P15 sayılı Japon Uluslararası İşbirliği Bankası (JBIC) kredi anlaşması imzalandı. 2000 yılı ilkbaharında müşavirlik önyeterlik süreci başladı. 28 Ağustos 2000'de müşavirlerden teklifler alındı. 13 Aralık 2001'de Avrasya Ortak Girişimi ile Mühendislik ve Müşavirlik Hizmetleri Sözleşmesi imzalandı. 15 Mart 2002'de müşavirlik hizmetleri başlatıldı. 25 Temmuz 2002'de jeoteknik etüt ve incelemelere başlandı. Eylül-Aralık 2002'de İstanbul Boğazı'ndaki batimetrik etütler ve derin deniz sondajları başlatıldı. 6 Haziran 2003'te BC1 (raylı tüp tünel geçişi ve istasyonlar) ihale dokümanları, önyeterlik almış olan yüklenici firmalara gönderildi. 3 Ekim 2003'te yüklenicilerden BC1 ihalesi için teklifler alındı. Bu süreçte, Marmaray projesinin yeraltına alınıp metrolaşması, yeryüzünde kalacak boş alan ve istasyonların ise yeşil kuşak ve kültür bandı olarak işlevlendirilmesi önerisi İBB tarafından reddedildi.

İnşaat aşaması

Marmaray'ın ilk etabının açılış töreni (29 Ekim 2013, Üsküdar)

BC1 (raylı tüp tünel geçişi ve istasyonlar) 3,3 milyar TL, CR1 (banliyö demiryolu hatlarının iyileştirmesi) 1,042 milyar Euro, CR2 (Demiryolu araçlarının temini) 586 milyon Euro, müşavirlik hizmeti 264 milyon TL maliyet ile gerçekleştirildi. Proje JBIC, Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası ve Avrupa Yatırım Bankası tarafından finanse edildi.

Mayıs 2004'te BC1 sözleşmesi, TGN ortak girişimi ile imzalandı. Ağustos 2004 itibarıyla yapım sahaları TGN'ye teslim edildi ve Ekim 2004'te yapım işlerine başlandı. 8 Ekim 2004 tarihinde CR1 sözleşmesi ile ilgili olarak yüklenici firmalara önyeterliğe davet duyurusu yapıldı. 22 Ekim 2004'te CR1 ile ilgili olarak Avrupa Yatırım Bankası'dan sağlanan 200 milyon €'luk 1. dilim kredi sözleşmesi Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe girdi. CR1 teklifleri 15 Şubat 2006 tarihinde alındı. En düşük teklifi veren Alstom-Marubeni-Doğuş (AMD) grubu sözleşme görüşmelerine davet edildi. 20 Şubat 2006'da 450 milyon €'luk 2. dilim kredi sözleşmesi yürürlüğe girdi. 14 Haziran 2006'da Avrupa Yatırım Bankası'dan sağlanan 400 milyon €'luk kredi sözleşmesi yürürlüğe girdi. 21 Aralık 2006 tarihinde BC1 işi ile ilgili olarak Ayrılık Çeşmesi ve Yedikule tünellerini delme işlemini gerçekleştirecek TBM'ler çalışmaya başladı. 24 Mart 2007 tarihinde BC1 ile ilgili olarak imalatı tamamlanan E11 nolu ilk batırma tüp tünel elemanı boğaz tabanında kazılan hendeğe yerleştirildi. 21 Haziran 2007 tarihinde CR1 kapsamında Alstom-Marubeni-Doğuş (AMD) grubuna yer teslimleri yapılarak işe başlanıldı. 1 Haziran 2008 tarihinde BC1 kapsamında son olarak E5 nolu 7. batırma tüp tünel elemanı boğaz tabanında kazılan hendeğe yerleştirildi.

CR2 (Demiryolu araçlarının temini) ihalesine 7 Haziran 2007 tarihinde çıkılmış olup, 12 Mart 2008'de isteklilerden teklifler alındı. CR2 ihalesi 10 Kasım 2008 tarihinde sonuçlanmış olup, Hyundai Rotem firması ile sözleşme imzalandı. Şubat 2009 tarihinde BC1 kapsamında Ayrılık Çeşmesi'nden kazı yapmaya başlayan TBM, Üsküdar makas tüneline ulaştı. 4 Ağustos 2013'te inşaatı %95 oranında tamamlanan Marmaray'ın deneme seferlerine başlandı. 29 Ekim 2013'te ilk etap hizmete girdi. Projenin ikinci etabı 12 Mart 2019'da hizmete girdi.

Gecikmeler

Yenikapı Aktarma Merkezi'nde sergilenen antik kayık

9 Mayıs 2004'te Marmaray inşa alanında arkeolojik kazılar başlamıştır. Uzman arkeologlar tarafından İstanbul Arkeoloji Müzeleri yönetimi altında önemli tarihi kalıntılar çıkarılmıştır. Suyun altında yapılan araştırmalar ise bütün dünyada büyük heyecan uyandırmış ve yüzyıllar öncesinden gelen hazineler gün yüzüne çıkarılmıştır. İlgili kurumlar tarafından Marmaray projesi kapsamındaki çalışmalardan etkilenebilecek alanlara yönelik kapsamlı çalışmalar yapılarak yer altındaki tarihî eserlere en az düzeyde zarar verilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla daha projenin teklif aşamasındayken güzergâh boyunca yer alan tarihi yapıların envanteri çıkarılmış ve uyum pozisyonu tespit edilmiştir. Proje kapsamında Anadolu Yakası'nda Üsküdar, Ayrılık Çeşmesi ve Kadıköy; Avrupa Yakası'nda Sirkeci, Yenikapı ve Yedikule'de bulunan tarihî eserler gün yüzüne çıkarılmıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Planlama Müdürlüğü çıkan tarihî eserlerle (gemi batıkları, el yapımı tarihi eserler vb.) Yenikapı Aktarma Merkezi içinde bir müze açmıştır. İstanbul Bölge Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu çözümleri uyarınca, Kızıltoprak, Bostancı, Feneryolu, Maltepe, Göztepe, Kartal, Erenköy, Yunus ve Suadiye istasyonları, tarihi özellikleri nedeniyle, mevcut yerlerde muhafaza edilmiştir. Bulunan eserler arasında 36 gemi, liman, sur, tünel, kral mezarı, 8.500 yıl öncesine ait ayak izleri vardır. Toplamda 11.000 bulgu ve eser çıkarılmıştır. Kazılarda bulunan tarihî eserler müze-istasyon şeklinde yapılan Yenikapı Aktarma Merkezi'nde sergilenmektedir.

Tüp geçiş kısmının gecikme sebebi, 2005 yılında Avrupa tarafından karaya çıktığı yerde bulunan, Bizans İmparatorluğu dönemine ait arkeolojik kalıntılar ile Üsküdar, Sirkeci ve Yenikapı bölgelerindeki yapılan arkeolojik çalışmalardır. Kazılar sonucu 4. yüzyıl döneminde şehrin en büyük limanı olan Theodosius Limanı gün yüzüne çıkmıştır.

Mevcut demiryollarının modernizasyonu etabı ise herhangi bir engel olmamasına karşın bir türlü başlanamamış; Pendik – Gebze kesimi 2012'de, Sirkeci – Halkalı ve Haydarpaşa – Pendik kesimi ise 2013 yılında yenilenmek üzere kapatılmıştır. 24 ay süreceği açıklanan yenileme çalışmaları gecikmelerden dolayı altı yıla kadar çıkmış ve 12 Mart 2019'da hizmete girmiştir.

Güzergâh

İstanbul raylı sistemler haritası. Marmaray gri renk ile gösterilmiştir.

Boğaziçi, Marmaray Tüneli ve Marmaray hattı

Marmaray, İstanbul-Sirkeci – Pythion demiryolu ile İstanbul-Haydarpaşa – Ankara demiryolu üzerinde Halkalı ile Gebze arasında 75,771 kilometre (47,082 mi) uzunluğundaki 43 istasyonlu hat üzerinde hizmet vermektedir. B1 (Sirkeci – Halkalı) ve B2 (Haydarpaşa – Gebze) banliyö hatlarının iyileştirilmesi ve Marmaray Tüneli ile birbirine bağlanması ile hayata geçirilmiştir. Hattın geçtiği ilçeler sırasıyla Küçükçekmece, Bakırköy, Zeytinburnu, Fatih, Üsküdar, Kadıköy, Maltepe, Kartal, Pendik, Tuzla, Darıca, Gebze'dir.

Sistem, Kazlıçeşme – Ayrılık Çeşmesi arasında 1,4 kilometre (0,87 mi) batırma tüp tünel ile İstanbul Boğazı geçişi, toplam 9,4 kilometre (5,8 mi) TBM delme tünel ve toplam 2,4 kilometre (1,5 mi) aç-kapa tünel ve Avrupa Yakası'nda Halkalı – Kazlıçeşme ile Anadolu Yakası'nda Ayrılık Çeşmesi – Gebze arasındaki kısımlar dahil 75,771 kilometre (47,082 mi) uzunluğundadır. Farklı kıtalardaki demiryolu hatlarını birleştiren Marmaray, 60,46 metre derinliği ile dünyanın en derin raylı sistem batırma tüp tüneline sahiptir. Halkalı – Kazlıçeşme ve Ayrılık Çeşmesi – Gebze arasındaki hat sayısı 3, Kazlıçeşme – Ayrılık Çeşmesi arasındaki hat sayısı 2'dir.

Hizmetler

Halkalı – Gebze güzergâhında hizmet veren ana hat ve Ataköy – Pendik güzergâhında hizmet veren ara hat 15 dakika sıklıklarla çalışmaktadır. Bu sayede Ataköy – Pendik istasyonları arasında sefer sıklığı 8 dakikaya düşmektedir.

Marmaray, günlük kullanımı 1.000.000 yolcu olarak hedeflenmesine rağmen açıldığı tarihten itibaren ilk yıl günlük ortalama 136.000 kişi taşımıştır. Gebze – Halkalı bölümünün açılması ile günlük 1.000.000 yolcu hedeflenmiştir. 2022 yılında 190 milyon 754 bin yolcu taşınmış olup günlük ortalama 522.614 yolcuya ulaşılmıştır. 2024 yılında ise 218 milyon 886 bin 16 yolcu taşınmıştır. Günlük olarak 604.657 kişi Marmarayı kullanmıştır.

Ücretlendirme

Marmaray'da yapılan yolculuklar, gidilen istasyon sayısına göre kademeli ücretlendirilmektedir. Buna göre ilk 7 istasyondan baz ücret alınmakta, daha sonra her 7 istasyon için kademe sayısı artırılarak ücret alınmaktadır.

31 Mart 2025 (2025-03-31) itibarıyla ücret tarifesi aşağıdaki gibidir:

Parkura Göre Ücret Tarifesi

Elektronik Bilet	Tam	Öğrenci	Sosyal	Abonman	Elektronik Bilet	Marmaray Bilet
En Az Taşıma Ücreti	₺27	₺13,18	₺19,33	1 Geçiş	₺110 (Üç-Geç)	₺110
Tam Parkur Taşıma Ücreti	₺59,76	₺27	₺41,66	4 Geçiş	₺110 (Üç-Geç)	₺110

İstasyon Sayısına Göre Alınan Ücret

Ücretlendirme Grupları	Tam	Öğrenci	Sosyal	Abonman	Elektronik Bilet	Marmaray Bilet
1 – 7 İstasyon	₺27	₺13,18	₺19,33	1 Geçiş	Üç-Geç	1 (Tanesi ₺110)
8 – 14 İstasyon	₺34,72	₺16,23	₺23,94	2 Geçiş	Üç-Geç	1
15 – 21 İstasyon	₺40,08	₺19,33	₺28,16	2 Geçiş	Üç-Geç	1
22 – 28 İstasyon	₺46,22	₺21,98	₺32,78	3 Geçiş	Üç-Geç	1
29 – 35 İstasyon	₺53,99	₺25,84	₺38,57	3 Geçiş	Üç-Geç	1
36 – 43 İstasyon	₺59,76	₺27,00	₺41,66	4 Geçiş	Üç-Geç	1

İstasyonda Alınan İlk Ücret

İstasyon Aralığı		Tam	Öğrenci	Sosyal	Abonman	Elektronik Bilet	Marmaray Bilet
Halkalı	Yeşilyurt	33,20	15	23,14	4 Geçiş	Üç-Geç	1
Ataköy	Sirkeci	29,99	14,36	21,42	3 Geçiş	Üç-Geç	1
Üsküdar	Suadiye	25,68	12,21	18,21	3 Geçiş	Üç-Geç	1
Bostancı		22,26	10,74	15,64	2 Geçiş	Üç-Geç	1
Küçükyalı	Başak	25,68	12,21	18,21	3 Geçiş	Üç-Geç	1
Kartal	Aydıntepe	29,99	14,36	21,42	3 Geçiş	Üç-Geç	1
İçmeler	Gebze	33,20	15	23,14	4 Geçiş	Üç-Geç	1

İstasyonlar

Ana madde: Marmaray istasyonları listesi

75,771 kilometre (47,082 mi) uzunluğundaki hat üzerinde ikisi viyadük üzerinde, üçü yer altında ve otuz sekizi hemzemin olmak üzere tamamı engelli erişimine uygun kırk üç istasyon bulunmaktadır. İstasyonlardan otuz sekizi İstanbul'da, beşi ise Kocaeli'de yer almaktadır. Sistemde batıdan doğuya sırasıyla Halkalı, Mustafa Kemal, Küçükçekmece, Florya, Florya Akvaryum, Yeşilköy, Yeşilyurt, Ataköy, Bakırköy, Yenimahalle, Zeytinburnu-Fişekhane, Kazlıçeşme, Yenikapı, Sirkeci, Üsküdar, Ayrılık Çeşmesi, Söğütlüçeşme, Feneryolu, Göztepe, Erenköy, Suadiye, Bostancı, Küçükyalı, İdealtepe, Süreyya Plajı, Maltepe, Cevizli, Atalar, Başak, Kartal, Yunus, Pendik, Kaynarca, Tersane, Güzelyalı, Aydıntepe, İçmeler, Tuzla, Çayırova, GTÜ - Fatih, Osmangazi, Darıca ve Gebze istasyonları hizmet vermektedir.

Ortalama istasyon aralığı 1,75 kilometre (1,09 mi) ve platform uzunluğu ise hemzemin istasyonlarda 225 metre (0,140 mi), diğer istasyonlarda ise 225 metre (0,140 mi) ile 400 metre (0,25 mi) arasındadır. En uzun platforma sahip olan istasyon 400 metre (0,25 mi) ile Söğütlüçeşme istasyonudur.

Halkalı istasyonundan uluslararası trenlere; Bakırköy, Bostancı, Gebze, Halkalı, Pendik ve Söğütlüçeşme istasyonlarından Yüksek Hızlı Trenlere ve anahat trenlerine; Gebze ve Halkalı istasyonlarından bölgesel trenlere; Ayrılık Çeşmesi, Bakırköy, Bostancı, Üsküdar ve Yenikapı istasyonlarından İstanbul Metrosu'na; Sirkeci ve Yenikapı istasyonlarından İstanbul Tramvayı'na; Küçükçekmece ve Söğütlüçeşme istasyonlarından metrobüslere; Bostancı, Maltepe, Sirkeci ve Üsküdar istasyonlarından Şehir Hatları vapurlarına ve Kartal, Pendik, Sirkeci ve Yenikapı istasyonlarından İDO feribotlarına aktarma yapılabilmektedir.

Trenler

Ana madde: TCDD E32000

CR2 Demiryolu Araç İmali etabında 2013 yılına kadar, 34 adedi 10'lu vagonlardan, 20 adedi 5'li vagonlardan oluşan toplam 440 vagonluk 50 adet banliyö tren seti Güney Kore'den ithal edilmiştir. Toplam maliyeti 586 milyon dolar olan setlerin sadece 5'li vagonlardan oluşan 12 seti 2013 yılında Kazlıçeşme - Ayrılık Çeşmesi arası banliyö kısmının devreye alınmasıyla hizmete girmiş, 10'lu vagondan oluşan 34 adet set açılan kısımda 10'lu trenlerin manevra kabiliyeti için gerekli uzunlukta ray-makas sistemi olmadığı için hizmete alınamamıştır. 13 Mart 2019 tarihi ile açılan Halkalı - Gebze hattıyla 10'lu setler de hizmete alınmıştır. Marmaray şu anda her iki hatta 10 vagonlu veya 5+5 vagonlu trenlerle hizmet vermektedir.

Görseller

• 
  Hattın ilk etabını (Kazlıçeşme - Ayrılıkçesmesi) gösteren güzergâh tablosu
• 
  Yenikapı Tren İstasyonu
• 
  Marmaray yönünü gösteren tabela, Erenköy, Kadıköy

Ayrıca bakınız

• İstanbul ilinde toplu ulaşım

Kaynakça

Özel

Genel

Efe, Recep ve Cürebal, İsa. (2011). Impacts of the “Marmaray” Project (Bosphorus Tube Crossing, Tunnels and Stations) on Transportation and Urban Environment in Istanbul. Stanley D. Brunn (Ed.), In: Engineering Earth-The Impacts of Megaengineering Projects. Chapter 41. ISBN 978-90-481-9919-8, e-ISBN 978-90-481-9920-4, DOI 10.1007/978-90-481-9920-4. Springer: Dordrecht, Heidelberg, London, New York, https://www.academia.edu/4050997/Impacts_of_the_Marmaray_Project_Bosphorus_Tube_Crossing_Tunnels_and_Stations_on_Transportation_and_Urban_Environment_in_Istanbul/ 6 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Dış bağlantılar

• TCDD resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• TCDD Taşımacılık resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Marmaray resmî sitesi 10 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.