Vikipedi:Görsel kullanım politikası

Bu sayfa Vikipedi'nin resmî politikalarından biridir. Sayfanın içeriği, uygulanması gereken bir standart olarak kullanıcılar tarafından benimsenmektedir. Sayfada değişiklik yapmadan önce, bu değişikliklerin kullanıcılardan onay aldığına emin olun. Uygun görmediğiniz bir kısım varsa, tartışma sayfasında sebepleri ile açıkça belirtin.

Kısayol

VP:RKP

Bu sayfa Türkçe Vikipedi'deki resim konularıyla (dosya türü, içerik, telif hakları) ilgili politikadır. Daha ayrıntılı sorularınız için ilgili politikanın tartışma sayfasına veya danışma masası sayfasına yazabilirsiniz.

Resim ve medya konularında daha geniş bilgi için Vikipedi:Medya sayfasına;
Resim yükleme konusunda bilgi için Yardım:Resim yükleme sayfasına veya doğrudan Yükleme sayfasına;
Hukuk ve telif konuları için Vikipedi:Telif hakları#Görüntü/resim esasları sayfalarına bakınız.

Gerekliler

Resim yüklerken bazı şartları karşılamanız gerekmektedir.

Mutlaka uygun olan telif etiketini koymalısınız: Vikipedi:Dosya telif etiketleri. Telif hakları saklı olduğuna dair şüpheleriniz varsa yüklemeyiniz.
Mutlaka resim tanımlama bölümüne, ayrıntılı olarak, resmin kaynağını yazmalısınız. Örnek olarak tarama yoluyla elde ettiyseniz nereden tarattığınızı (kitabın, gazetenin, derginin adı, tarihi gibi), internetten ise URL şeklinde bağlantısını veya resmi çekenin, yapanın ismini/takma adını yazmalısınız Ekran yakalama görüntüleri için tam olarak neyi tanımladığını yazmalısınız. Kaynağını bulamadığınız dosyayı yüklemeyiniz.

Dikkat edilmesi gerekenler

Resimleri kullanırken ve yüklerken aşağıdaki kurallara dikkat ediniz.

Resim tanımlamada ve lisans bilgileri konusunda bilgilendirmede resim tanımlama sayfasını kullanınız.
Resmi tanımlayan net ve detaylı bir başlık kullanınız. Eğer kullanacağınız isimde var olan başka bir dosya varsa yüklediğiniz dosya var olan dosyanın yerine geçecektir.
Mümkün olduğunca yüksek çözünürlükte yüklemelisiniz (adil kullanım resimleri hariç Vikipedi:Adil kullanım politikası sayfasına bakınız). Vikipedi resimleri otomatik olarak küçültecek ve ekran boyutunda ayarlayacaktır. Ayrıca maddelerde kullanırken kendiniz boyutunu ayarlayabilirsiniz. MediaWiki 20 MB boyutundaki dosyaları kabul edebilir. Bu sebeplerle lütfen resim çözünürlüklerini küçültmeden yükleyiniz.
Ürün resimlerinin odak noktası konuyla ilgili olmalıdır.
Eğer yazı içermesi gereken bir resim yaptıysanız bunu Vikipedi'ye ilk olarak yazısız şekilde yüklemeniz diğer dillerdeki Vikipedistlere çevirme ve kullanma konusunda büyük yarar sağlayacaktır.
Fotoğraflar için JPEG; ikonlar, logolar, haritalar veya benzeri dosyalar için SVG; yazılımların ekran yakalama görüntüleri ve tarama grafikleri için PNG; animasyonlar için GIF; ve videolar için Ogg/Theora formatlarındaki dosyaları kullanınız.
Maddeye eklediğinizde iyi bir açıklama yazısı yazınız.
Editörler tarafından "güçlü bir fikir birliği" oluşmadan maddelere şok edici, vahşet içeren görüntüler eklemeyiniz.

Resim yükleme

Resim yüklemeden önce resmin aşağıdaki kategorilerden birine girip girmediği konusunda emin olunuz:

Hakları size ait olan resimler (Bunun anlamı kendiniz tarafından oluşturulan resimlerdir)
Telif hakkı sahibinin resmi kabul edilebilir özgür lisanslardan biriyle yayınladığını kanıtlayabildiğiniz resimler
Kamu malı olduğunu kanıtlayabildiğiniz resimler.

veya

Özgür olmayan bir resmin adil kullanım kriterlerini sağladığına inanıyorsanız, açıklayabiliyorsanız ve sadece uygun maddede kullanmak için yüklüyorsanız.

Sadece ticari olmayan kullanıma açık, izne tabii veya resmin değiştirilmesi sınırlandırılmış görüntüler Vikipedi politikaları açısından uygunsuzdurlar ve görüldükleri anda silinirler.

Yüklediğiniz resme mutlaka uygun olan telif etiketini ve kaynağını ayrıntılı şekilde, resmin tanımlama sayfasında belirtmelisiniz. Dosya ile ilgili açıklama ve Lisans etiketi her resimde gereklidir.Resim telif etiketleri, resim lisansları için standart şablonlardır. Dosya açıklama bölümü ise lisans etiketinde belirtilen telif haklarını destekleyen bilgileri sağlar. Tavsiye edilen dosya açıklama bölümü aşağıdaki gibidir:

Açıklama: Resmin konusu
Kaynak: Resmin telif hakları sahibi veya internettense URL şeklinde bağlantısı
Tarih: resmin oluşturulma tarihi
Yazar: Yükleyen kullanıcı (eğer telif hakkı sahibiyle, yükleyen farklıysa)
İzinler: Hangi lisansla yayımlandığını belirtmek için (Vikipedi:Dosya telif etiketleri)
Diğer sürümler: Vikipedi üzerinde değişik versiyonları bulunuyorsa, resmin iç bağlantısı

Örnekler:

Kamu malı resimleri - Resim:Vehicle simulator.jpg
Kullanıcılar dışında kişiler tarafından oluşturulan resimler - Resim:Big red boat 1998.jpg
Kullanıcıların oluşturduğu resimler - Resim:Caldwell courthouse 2005.jpg
Adil kullanım resimleri - Resim:Erdal inönü.jpg
Ekran görüntüsü - Resim:First+buffy.jpg

Kullanıcıların oluşturduğu resimler

Vikipedi, kullanıcıların kendi resimlerini oluşturmalarını ve eklemelerini teşvik eder, ancak kullanıcılar tarafından oluşturulmuş tüm resimler özgür lisanslı (örneğin, GÖBL ve/veya kabul edilebilir Creative Commons sürümleri) veya kamuya bağışlanmış olmalıdır. Eğer birden çok lisans kullanmak istiyorsanız GÖBL ve Creative Commons lisanslarını birlikte kullanmalısınız.

Bu resimler sizin çektiğiniz fotoğrafları (hatırlamanız gereken resimlerin hakları konuda değil fotoğrafçıdadır.), yarattığınız çizimleri ve diagramları ve sizin tarafınızdan yaratılmış diğer işleri kapsayabilir. Basitçe telif hakkı saklı bir resmi veya diagramın üzerinde oynama yapmak yeni bir telif hakkı yaratmaz - telif hakkı sadece yaratma durumlarında oluşur ve eserin üzerinde yaptığınız değişiklik miktarı ile ilgisizdir. Üç boyutlu nesnelerin fotoğrafları neredeyse her zaman telif hakkı yaratır ancak bu çeşit fotoğraflarda gösterilenin telif hakkı diğerlerinde kalır. Ancak iki boyutlu nesnelerin fotoğrafları (örneğin müzedeki bir resim) telif hakkı yaratmaz (sayfadaki "kamu malı" bölümüne bakınız). Eğer bu konuyla ilgili sorularınız varsa lütfen telif hakları konusunda bilgili Vikipedistlere sorunuz.

Kendinizi, arkadaşlarınızı, ailenizi gösteren resimleri maddelerde veya Vikipedi içeriğinde kullanmanız uygun değildir (kullanıcı sayfanızda kullanmanızda bir sorun yoktur). Bu tür resimler kişisel-promosyon olarak değerlendirilir ve silinmesi için hızlıca konsensus oluşturulabilir.

Kullanıcıların oluşturdukları resimler yol gösterme amaçlı olup ilgili maddede gösterilmediği sürece, üzerinde herhangi bir yazı, tarih, kullanıcının ismi veya özgür lisanslı olduğunun kanıtlamasını zorlaştırıcı işaretler barındırmamalıdır. Bu tür bilgiler resmin tanımlama sayfasında bulunmalıdır.

Özgür lisanslar

Vikipedi için "yeterince özgür" olarak kabul edilen resim etiketleri için Vikipedi:Dosya telif etiketleri sayfasına bakınız. Kullanımı sınırlanmış resim ve medyalar, ticari amaç hariç kullanılabilir gibi, Vikipedi için "yeterince özgür" sayılmazlar ve silinirler. Kısaca Vikipediye eklediğiniz resim ve medya içerikleri Vikipedi'nin içeriği ve hukuki durumları kadar özgür olmalıdır.

Kamu malı

ABD yasalarına göre 1 Şubat, 1928'ten önce yayımlanmış tüm resimler kamu malı (public domain) olarak kabul edilir ancak 1928'ten önce yapılıp 1928'ten sonra yayımlanmış eserler bu kapsamda değerlendirilmezler. Daha geniş bilgi için Vikipedi:Telif hakları sayfasına bakınız.

Vikipedi'ye yükleyebileceğiniz kamu malı resimler için Vikipedi:Kamu malı görüntü kaynakları sayfasına bakabilirsiniz. Eğer bir resmin kamu malı olmadığına dair şüpheleriniz varsa, örneğin resmin Vikipedi'deki resim tanımlama sayfası dışında kaynağında herhangi bir açıklama yoksa ve başka bir yerde resmin telif hakkı saklı olduğunu gördüyseniz, silinmesi için başvurmalısınız.

Ayrıca sanatsal resimlerin yeniden üretimleri de ABD'de kamu malı olarak kabul edilir. Örneğin Mona Lisa'nın resmini taratarak elde ediyorsanız bu ürettiğiniz resim üreticinin ölümünden sonra yetmiş yıl geçtiği için kamu malı olarak kabul edilir. Fakat bazı ülkelerde bu kural geçerli değildir. Örneğin Birleşik Krallık.

Adil kullanım

Bazı telif hakkı saklı resimler, telif hakkı sahibinden izin alınmaksızın ABD'deki adil kullanım doktrinine göre kullanılabilir (ancak birçok devlet tarafından kabul edilmez). Detaylar hakkında sorular için Vikipedi:Adil kullanım sayfasına bakınız. Uygun olmayan adil kullanımlar illegaldir.

Adil kullanım olup telif etiketi olmayanlar veya açıkça adil kullanım kabul edilemeyecek resimler silinirler. Adil kullanım politikasını bilerek ve ısrarla ihlal eden kullanıcılar engellenebilirler.

Ayrıca bakınız:

Resimlerde değişiklik

Bir resimde değişiklik yapıp, onun yerine yüklemek istiyorsanız Dosya yükleme sayfasını kullanınız. Değiştirmek istediğiniz resmin eskisiyle aynı isimde olduğuna emin olunuz.

Bir resmin dosya türünü değiştirirken ismi de değişecektir, bu nedenle yeni resim için farklı bir dosya tanımlama sayfası oluşacaktır.

Resim silme

Resmi yükleyen kullanıcıyla (kullanıcının tartışma sayfası aracılığıyla) irtibata geçiniz ve sorunları belirtiniz. Belki bu şekilde sorunları çözüme kavuşturabilirsiniz.
Maddelerden silinmesini istediğiniz resimleri çıkartın.
Resmin tanımlama sayfasına {{sar}} şablonunu ekleyiniz.
Resimleri Vikipedi:Silinmeye aday resimler sayfasıda listeleyiniz:
Resim Vikipedi:Hızlı silme kriterlerine uygunsa silinebilir.

Unutmayınız ki:
1. Maddelerin olduğu gibi silinen resimlerin de geri getirilme imkânı vardır.
2. Hızlı silme kriterlerine uymayan, konusu ansiklopedik olan ve serbest telifli bir görüntü Commons'a taşınmak üzere işaretlenir.

Resim başlıkları ve dosya adları

Tanımlayıcı resim isimleri kullanışlıdır. Örneğin Afrika ile ilgili bir harita yükleyecekseniz "Afrika.png" olabilir. Ancak Afrikayla ilgili birçok harita olabileceği için "Afrika siyasi haritası.png" şeklinde daha ayrıntılı bir isimlendirme daha kullanışlıdır. Vikipedi'de Afrika ile ilgili haritaları kontrol edin. Daha sonra haritanızın bir başkasının üzerine kaydedilmeyeceğine (kullanıldığı her maddede) emin olun. İlk önce tam olarak aynı adı verin diğer hallerde ise uygun başka bir isim seçin. Dosya adlandırırken çok uzun isimlerden veya özel karakter barındıran adlardan kaçınmanız, dosyayı bilgisayarına indirecek kullanıcılar için kolaylık sağlayacaktır. Ayrıca isimlerin büyük-küçük harflere duyarlı olduğunu bilin. Örneğin "Africa.PNG" dosyası ile "Africa.png" birbirlerinden farklı olarak algılanacaktır. Tavsiye edilen ise dosyalarınızı küçük harflerle adlandırmanızdır.

Daha kaliteli bir tarayıcı ile taradığınız ya da boyutlandırırken daha iyi bir yol kullanmanız durumunda, eski görüntü dosyasının yerine yenisini yüklerken aynı ismi kullanabilirsiniz. Bu şekilde kullanıcılara iki resmi kıyaslama şansı verirken, görüntülerin maddeden silinmelerini veya değiştirilmeleri gereğini ortadan kaldırmış olursunuz.Ancak dosyanın formatı değişti ise bu mümkün değildir. En azından maddelerdeki dosya adı uzantısını değiştirmeniz gerekir.

Resimlerin isimlerini değiştirmek için kolay bir yol yoktur. Resimlerde maddelerdeki gibi "adını değiştir" sekmesi bulunmaz.

Fotoğraf galerileri

Fotoğraf galerileri için 3 farklı yaklaşım vardır. Belirli konular için bazı yaklaşımlar uygun olabilir ya da bir standart oluşturulabilir. Seçenekler şunlardır:

Fotoğraflar maddenin sonunda
Fotoğraflar görüntü açıklama sayfasında
Fotoğraf galerisine izin verilmez, sadece konuyu açıklayıcı birkaç fotoğraf konulur.

Fotoğraf galerileri hakkında henüz bir karar verilmemiştir. Lütfen bu durum hakkında tartışma sayfasında fikir belirtiniz. Genellikle galerilerin maddenin sayfasında olması önerilir ve resim galerileri için ayrıca açılan maddelerin geçmişte silinmelerine karar verilmiştir. Sonuç olarak resim galerileri için ayrı madde açılan çok az sayfa vardır ve bunları yaratırken iyi nedenler belirtilmelidir. Wikimedia Commons'taki galerilere link vermeyi tercih edebilirsiniz.

Birden çok resmi göstermek için GIF animasyonlarını kullanmak tavsiye edilmemektedir. Bu metot baskı için uygun ve kullanıcı dostu değildir. (Kullanıcılar resimleri tek tek kaydedemezler ve bir önceki resmi tekrar görebilmek için turun tamamlanmasını beklemelidirler)

Adil kullanım resimleri hiçbir zaman fotoğraf galerilerinin bir parçası olarak kullanılmamalıdır çünkü durumları adil kullanım şartları altında bir maddenin içeriği ile ilgilidir. Daha fazla bilgi için Vikipedi:Adil kullanım politikası sayfasına göz atabilirsiniz.

Format

Çizimler, ikonlar, politik haritalar, bayraklar ve bu çeşit diğer görüntüleri SVG formatında yüklenmesi tavsiye edilir. Büyük, basit ve renk blokları olan yani SVG formatına uygun olmayanlar iste PNG formatında yüklenmelidir.
Fotoğraflar ve taranmış görüntüler JPEG formatında olmalıdır.
Animasyonlar GIF formatında olmalıdır.
Videolar Ogg/Theora formatında olmalıdır.
Yazılımlar ile ilgili ekran yakalama görüntüleri PNG formatında olmalıdır.
Televizyon ve film ekran yakalama görüntüleri JPEG formatında olmalıdır.

Eğer yanlış bir formata sahip iyi bir görüntüye sahip iseniz yüklemeden önce formatını değiştirmeniz önerilir. Ancak JPEG formatında bir harita, bayrak vs bulduysanız, boyutun azalması için bunu PNG formatına çeviriniz.

CIA Dünya gerçekleri kitabı'nın sitesindeki çoğu harita JPEG formatında idi ancak şu anda GIF formatındadır. Bu haritaları güncellemek için siteden GIF resmini indiriniz PNG formatından yeniden kaydedip Vikipedi'ye yeniden yükleyiniz.

JPEG resimlerini çok sık değiştirmekten kaçının. Her bir değişiklik kalitede azalma yaratmaktadır. Fotoğrafın orijinalini 16 ya da 24 bit TIFF ya da PNG formatında bulabilirseniz değişikliğinizi onda yapın ve JPEG olarak kaydedin.

Boyut

Yüklenen görüntünün boyutu

Yüklenmiş dosyalar en fazla 20 megabyte büyüklüğünde olmalıdır. Vikipedi'nin kullandığı MediaWiki yazılımının 1.3 sürümü görüntüleri otomatik olarak yeniden boyutlandırmaktadır dolayısıyla sizin yeniden boyutlandırma yapmanız ender olarak gerekli olur. Vikipedi'nin içeriğinin geniş bir alanda kullanıldığını düşünerek fotoğrafları yüksek çözünürlüklerde yüklemeye çalışınız ve boyutlandırmaya dikkat ediniz.

Kendi çiziminiz olan sanat görüntülerinde, görüntüyü kendinizin yeniden boyutlandırmanız ve madde de bu şekilde kullanmanız daha doğru olacaktır. Bunun sebebi otomatik boyutlandırmanın bazen orijinal görüntüden daha fazla yer kaplayan ya da düşük kalitede görüntüler oluşturmasıdır. Bu durum SVG formatının daha faydalı olduğu istisnai durumlardan biridir.

Gelecekte Mediawiki yazılımı daha üst bir versiyonunda otomatik olarak küçük önizleme resminin üretilmesi olağandır ancak şimdilik siz büyük boyutlarda eklediğiniz resimleri maddeler de küçük boyutlarda kullanınız.

İzlenen görüntünün boyutu

Maddelerde yazının yanında bir resim yerleştirmek isterseniz "küçükresim" seçeneğini kullanmanız önerilir (bu seçenek standart olarak 180 piksel boyutunda görüntüyü gösterir).

Büyük resimlerin ise en fazla 550 piksel genişliğinde olmaları önerilir, böylece 800x600 çözünürlüğündeki monitörlerde rahatça görülebilirler.

Hareketli GIF dosyaları bazen küçükresim opsiyonunda sorun çıkarmaktadır. Eğer animasyonunuzun küçültüldüğünde sorun çıkardığını fark ederseniz, her görüntüyü aynı boyutta tekrar yükleyerek bunu düzeltmeye çalışabilirsiniz.

Madde içinde animasyonlar mümkün olduğunca az kullanılmalıdır. Animasyonun boyutu çok küçük olmadığı sürece maddenin içinde durağan bir önizleme resmi ile animasyona bağlantı verilmelidir. Unutmamanız gereken şey baskı problemlerinin önüne geçmeye çalışmaktır.

Sayfalara resim ekleme

Daha önceden sunuculara yüklenmiş bir resim Vikipedi maddelerine [[Dosya:Örnekresim.jpg|küçükresim]] şablonu kullanılarak eklenir.

Vikipedi maddelerinde kullanılan ana resim (ilk resim) çarpıcı ve ilginç olmaktan ziyade, konusunu iyi özetler nitelikte olmalıdır. Örneğin "elma" maddesinde ana resim olarak dünyanın sadece bir bölgesinde yetişen eflatun bir elma resmi yerine hemen her yerde görülen ve dolayısıyla konusunu iyi özetleyen kırmızı bir elma resmi kullanmak daha uygun olur. Elbette farklı resimlere de madde içinde yer verilebilir.

Vikipedi maddelerine eklenebilecek resim adedi ile ilgili bir kısıtlama yoktur ancak bir maddedeki resim ve metin miktarı dengeli olmalı, sayfalarda resim tekrarından kaçınmalı ve resim kirliliğine izin verilmemelidir. Bununla birlikte konuyu zenginleştiren ve birbirine çok benzer olmayan resimler bir galeri oluşturularak sayfa sonuna eklenebilir. Bunun için <gallery>Dosya:örnekresim.jpg|açıklama</gallery> şablonu kullanılabilir. Örneğin "elma" maddesinin sonuna, aynı elma ağacının birkaç farklı yerden çekilmiş resmini eklemek yerine farklı elma türlerinin resimlerini eklemek yerinde olur.

Eğer maddede mutlaka bulunması gerektiği düşünülen resimler olmakla birlikte madde yeterince uzun değil ise, bu resimler tartışma sayfasında sıraya konabilir. Madde geliştikçe ilgili resimler maddeye eklenir. Ancak bir kullanıcı sayfaya eklenen bir resmi yukarıdaki gerekçeler ile tartışma sayfasına taşıdıysa, resmi ilk ekleyen kullanıcı değişikliği geri almak yerine; resmin boyutunu ve yerini düzenleyip, gerekirse altyazı yazıp ekleme veya neden yeniden eklenmesi gerektiğini izah etme yoluna gitmelidir.

Tartışma sayfaları arşivlendiğinde sıralanmış resimler kaybolabilir. Bu nedenle sıralı resimlerin hepsini tartışma sayfasında oluşturulacak bir galeriye eklemek ve sayfa arşivlendiğinde bu galeriyi boş tartışma sayfasına taşımak uygun olabilir.

Not: Adil kullanım resimleri tartışma sayfalarında arşivlenmemelidir. Detaylar için bkz. Vikipedi:Adil kullanım politikası.

Açık ve özgür kaynaklı yazılımlar

Vikipedistler tarafından resim ve medyaların çalıştırılmasında veya kullanılmasında aşağıdaki özgür ve açık kaynaklı yazılımlar tavsiye edilir;

GIMP [1] (Linux, Windows, Mac OS X)
Inkscape [2] (Linux, Windows, Mac OS X)
ImageMagick [3] (Linux, Windows, Mac OS X)
GraphicsMagick [4] (Linux, Windows, Mac OS X)
Paint.NET [5] (Windows)
Cinelerra [6] (Linux)
Audacity [7] (Linux, Windows, Mac OS X)
Ardour [8] (Linux, Mac OS X)

Google'da Vikipedi resimleri

(Dikkat: Vikipedi'deki bazı resimler telif hakkı saklı olarak yayınlanır. Telif lisanslarını kontrol ediniz ve tekrar yayımlamadan önce gerekiyorsa telif hakkı sahibine izin için başvurunuz.)

png
jpg veya jpeg
gif

İlgili başlıklar