Vita
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yunan alfabesi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tarihçe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ayırıcı imler ve diğer semboller | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İlgili konular | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vita (Yunanca: βήτα; büyük harf Β, küçük harf β) ya da beta (Grekçe: βῆτα), Yunan alfabesinin ikinci harfi. Harf, Fenike alfabesinin bet 
harfinden gelmektedir. Harfin adı Modern Yunancada "vita" olarak okunur. Harfin ses değeri günümüz Yunancasında Uluslararası Fonetik Alfabe'ye göre ötümlü dişsil-dudaksıl sürtünmeli ünsüze ([v]) tekabül eder ve çevrildiğinde Türk alfabesindeki v harfinin verdiği sese denk gelmektedir.[1] Antik Yunancadan yapılan çevirilerde ise bu dilde ötümlü çiftdudaksıl patlamalı ünsüz ([b]) olarak okunmuş olduğundan ötürü b harfiyle transkribe edilir.
Kullanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Bilim ve teknoloji alanlarında β (beta) sıklıkla kullanılan bir semboldür. Uluslararası Fonetik Alfabe'de ise harf ötümlü çiftdudaksıl sürtünmeli ünsüz sesini ([β]) belirtmek için kullanılır. Etoloji ile ilişkili baskınlık hiyerarşisinde bir sürü veya grup içerisindeki alt kademe bireyleri belirtmek için de beta kavramı kullanılmaktadır.[2] Argoda "beta" veya "beta erkeği" terimleri, hayatta dominant olmayan ve eş bulmada başarısız erkekler için "alfa erkeği" kavramına tezatlık oluşturarak kullanılabilir.[3]
Türevleri
[değiştir | kaynağı değiştir]B antik dönemde pek çok farklı varyant ile yazılmıştır. Bu varyantlar arasında 
(Gortinya), 
and 
(Santorini), 
(Argos), 
(Değirmenlik), 
(Korint), 
(Megara, Bizantion) ve 
(Kiklad Adaları) yer alır.[4]
Latin alfabesinde yer alan B ile Kiril alfabesindeki Б ile В harfleri β harfinden türemiştir. Alman alfabesindeki ß (scharfes S veya Eszett olarak bilinir) ile karıştırılmasına rağmen, iki harf kökensel olarak ilişkili değildir.[5]
Örnekler
[değiştir | kaynağı değiştir]- βαγόνι (vagóni) = vagon
- βαπόρι (vapóri) = vapur
- βάζο (vázo) = vazo
- βίδα (vída) = vida
- βιτρίνα (vitrína) = vitrin
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Millas, Herkül (1994). "Yunanca'nın Türkçe harflerle yazılışı" (PDF). Tarih Araştırmaları Dergisi. 16 (27). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü. ss. 189-197. ISSN 1015-1826. 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi29 Temmuz 2016.
- ^ Davies, N. B. (22 Mayıs 1984). "Cooperation and conflict among dunnocks, Prunella modularis, in a variable mating system". Animal Behaviour (İngilizce). 33 (2): 628-648. doi:10.1016/S0003-3472(85)80087-7.
- ^ Kaufman, Scott Barry (10 Aralık 2015). "The Myth of the Alpha Male". Greater Good Magazine. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi18 Mayıs 2021.
- ^ Jeffery, Lilian H. (1961). The local scripts of archaic Greece. Oxford: Clarendon. sayfa 23
- ^ Aguilar Ruiz, Manuel José (2013). ""Las normas ortográficas y ortotipográficas de la nueva Ortografía de la lengua española (2010) aplicadas a las publicaciones biomédicas en español: una visión de conjunto" (PDF). Panace@. 14 (37): 104. 16 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)7 Eylül 2021.