Von Baer kuralları (embriyoloji)

Gelişim biyolojisinde von Baer'in embriyoloji kuralları, farklı türlerde gözlenen embriyonik gelişim örüntülerini açıklamak için Karl Ernst von Baer'in ileri sürdüğü dört kuraldır.^[1]

Von Baer, Königsberg Üniversitesi'nde çalışırken 1828 yılında yayımladığı Über Entwickelungsgeschichte der Thiere adlı kitabında söz konusu kuralları formüle etti. Bilhassa Johan Friedrich Meckel'in 1808'de ileri sürdüğü rekapitülasyon teorisini çürütme niyetindeydi. Bu teoriye göre embriyo, gelişimi esnasında daha az karmaşık organizmaların erişkin formlarını temsil eden ardışık evrelerden geçer ve bu seyir en nihayetinde scala naturae'yı (büyük varlık zinciri) yansıtır.^[2] Von Baer böylesi bir doğrusal gelişimin imkansız olduğuna inanıyordu. Doğrusal ilerleme yerine embriyonun, farklı hayvanlarda benzer olan bir veya birkaç temel formdan gelişmeye başladığını ve ardından dallanarak gittikçe farklılaşan organizmalara geliştiğini ileri sürmüştür. Ayrıca düşünceleri savunurken, Charles Darwin'in 1859 yılında ortaya attığı doğal seçilim teorisine ve özellikle de Ernst Haeckel'in "ontojeni filogeniyi tekrarlar" sloganıyla revize edilmiş rekapitülasyon teorisine de karşı çıktı.^[3]^[4] Ancak Darwin, von Baer'in embriyoloji ve evrim arasındaki ilişkiye dair görüşlerine büyük ölçüde katılıyordu.

Kurallar

Von Baer kurallarını 1828 yılında çıkardığı Über Entwickelungsgeschichte der Thiere. Beobachtung und Reflexion kitabında açıklamıştır:^[5]

Büyük bir grubun daha genel karakterleri daha özel olanlara nazaran embriyoda daha erkenden belirir.
En genel formlardan daha az genel olanlar gelişir; bu süreç böylece sürer ve sonunda en özel form ortaya çıkar.
Belirli bir hayvan türünün her embriyosu, diğer formlardan geçmek yerine, onlardan ayrılarak farklılaşır.
Daha yüksek bir formun embriyosu, hiçbir zaman başka bir forma benzemez; yalnızca kendi türünün embriyosuna benzer.

Kaynakça

^ Abzhanov, Arhat (2013). "von Baer's law for the ages: lost and found principles of developmental evolution". Trends in Genetics. 29 (12). ss. 712-722. doi:10.1016/j.tig.2013.09.004. PMID 24120296.
^ Opitz, John M.; Schultka, Rüdiger; Göbbel, Luminita (2006). "Meckel on developmental pathology". American Journal of Medical Genetics Part A. 140A (2). ss. 115-128. doi:10.1002/ajmg.a.31043. PMID 16353245.
^ Garstang, Walter (1922). "The Theory of Recapitulation: A Critical Re-statement of the Biogenetic Law". Journal of the Linnean Society of London, Zoology. 35 (232). ss. 81-101. doi:10.1111/j.1096-3642.1922.tb00464.x.
^ Løvtrup, Søren (1978). "On von Baerian and Haeckelian Recapitulation". Systematic Zoology. 27 (3). ss. 348-352. doi:10.2307/2412887. JSTOR 2412887.
^ Baer, Karl Ernst von (1828). Über Entwickelungsgeschichte der Thiere. Beobachtung und Reflexion. Königsberg: Bei den Gebrüdern Bornträger. doi:10.5962/bhl.title.6303. 4 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2025.

[abz-1] Abzhanov, Arhat (2013). "von Baer's law for the ages: lost and found principles of developmental evolution". Trends in Genetics. 29 (12). ss. 712-722. doi:10.1016/j.tig.2013.09.004. PMID 24120296.

[2] Opitz, John M.; Schultka, Rüdiger; Göbbel, Luminita (2006). "Meckel on developmental pathology". American Journal of Medical Genetics Part A. 140A (2). ss. 115-128. doi:10.1002/ajmg.a.31043. PMID 16353245.

[3] Garstang, Walter (1922). "The Theory of Recapitulation: A Critical Re-statement of the Biogenetic Law". Journal of the Linnean Society of London, Zoology. 35 (232). ss. 81-101. doi:10.1111/j.1096-3642.1922.tb00464.x.

[4] Løvtrup, Søren (1978). "On von Baerian and Haeckelian Recapitulation". Systematic Zoology. 27 (3). ss. 348-352. doi:10.2307/2412887. JSTOR 2412887.

[5] Baer, Karl Ernst von (1828). Über Entwickelungsgeschichte der Thiere. Beobachtung und Reflexion. Königsberg: Bei den Gebrüdern Bornträger. doi:10.5962/bhl.title.6303. 4 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2025.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Biyolojik kurallar
Kurallar	Allen kuralı Soğuk iklimlerde daha kısa uzuvlar Bateson kuralı Komşularını andıran ekstra uzuvlar Bergmann kuralı Soğuk iklimlerde daha büyük bedenler Cope kuralı Bedenin zamanla büyümesi Derin deniz gigantizmi Derin deniz canlılarında daha büyük bedenler Dollo yasası Karmaşık özelliklerin kaybı geri döndürülemez Eichler kuralı Parazitler konakçılarıyla birlikte değişiklik gösterir Emery kuralı Böceklerin sosyal parazitleri genellikle kendileriyle yakın akrabadır Fahrenholz kuralı Konakçı ve parazit filogenisi eşleşik hale gelir Foster kuralı (Ada devleşmesi, ada cüceleşmesi) Adalara yerleşen büyük türler küçülür, küçü türler büyür Gause yasası Aynı kaynaklar için rekabet eden iki türün bir arada olamayacağını belirten bir önermedir Gloger kuralı Soğuk ve kuru iklimlerde daha açık renkler Haldane kuralı Bulunmayan, nadir veya kısır olan hibrit cinsiyetler heterogamiktir Harrison kuralı Parazitler konakçısına göre değişir Hamilton kuralı yardımlaşma gösteren canlı birey için doğrudan bir yararı olmayan özgecil davranışları en iyi şekilde anlatan kuram Kleiber yasası Bir hayvanın metabolizma hızı büyüklüğü arttıkça azalır Hennig ilerleme kuralı Kladistikte en ilkel türler grubun alanının en erken, merkezi kısmında bulunur Jarman–Bell prensibi Bir hayvanın büyüklüğü ile beslenme kalitesi arasındaki ilişkidir ve daha büyük hayvanlar daha düşük kaliteli diyete sahiptir Jordan kuralı Su sıcaklığı ile yüzgeç ışınları ve omur sayısı arasındaki ters ilişki Lack prensibi Kuşlar besin temin edebilecekleri kadar yumurtlar Rapoport kuralı Enleme bağlı yayılım enlemle beraber artar Rensch kuralı Cinsel boyut dimorfizmi, erkekler daha büyük olduğunda boyutla birlikte artar, dişiler daha büyük olduğunda boyutla birlikte azalır Rosa kuralı Gruplar, ilkel türlerdeki karakter çeşitliliğinden gelişmiş türlerdeki sabit karakter durumuna doğru evrilir Schmalhausen yasası Bir açıdan tolerans sınırında olan bir popülasyon, diğer herhangi bir açıdan küçük farklılıklara karşı savunmasızdır Thorson kuralı Bentik deniz omurgasızlarının yumurta sayısı enlem arttıkça azalır Van Valen yasası Bir grubun yok olma olasılığı zaman içinde sabittir von Baer yasası Embriyolar ortak bir formdan başlar ve giderek daha özelleşmiş formlara dönüşür Williston yasası Bir organizmadaki parçaların sayısı azalır ve işlev bakımından uzmanlaşır
İlişkili	Karşı gradyan varyasyonu Genetiğin bir faktör olarak çevreye karşı çıktığı yer Gigantotermi Büyük soğukkanlı hayvanlar sabit vücut ısısını daha kolay korurlar