Weimar Anayasası
Alman Reich Anayasası (Almancaː Die Verfassung des Deutschen Reichs), genellikle Weimar Anayasası (Weimarer Verfassung) olarak bilinen, Weimar Cumhuriyeti döneminde (1919–1933) Almanya'yı yöneten anayasaydı. Weimar Cumhuriyeti döneminde Almanya'yı yöneten anayasaydı. Anayasa, alt meclisi Reichstag'ın orantılı temsil esasına göre genel oyla seçildiği bir parlamentoya sahip federal bir yarı başkanlık cumhuriyeti yaratmıştı. Atanan üst meclis Reichsrat, federal eyaletlerin çıkarlarını temsil ediyordu. Almanya cumhurbaşkanı, ordu üzerinde en yüksek komuta yetkisine, kapsamlı olağanüstü yetkilere sahipti ve Reichstag'a karşı sorumlu olan şansölyeyi atayıp görevden alabiliyordu. Anayasa, ifade özgürlüğü ve habeas corpses gibi önemli sayıda medeni hakları içeriyordu. Din özgürlüğünü güvence altına alıyor ve bir devlet kilisesinin kurulmasına izin vermiyordu.
Anayasa, iki dünya savaşı arasındaki dönemin zorlu koşulları altında, Adolf Hitler'in anayasayı meşruiyet kılıfı olarak kullanarak bir Nazi diktatörlüğü kurmasını engelleyemeyen bir dizi zayıflık içeriyordu. 1933 tarihli Yetki Kanunu ile fiilen yürürlükten kaldırılmış olsa da, anayasa 1933'ten 1945'e kadar Nazi dönemi boyunca ve ayrıca 1945'ten 1949'a kadar Müttefiklerin Almanya'yı işgali sırasında hukuki ve teknik olarak yürürlükte kaldı. Daha sonra yerine Federal Almanya Cumhuriyeti Temel Yasası (1990'a kadar Batı Almanya, ardından yeniden birleşen Almanya) ve Alman Demokratik Cumhuriyeti Anayasası (Doğu Almanya) getirildi.
Kökeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından, 1918-1919 Alman Devrimi'nin ilk günlerinde İmparatorluk Almanyası hükûmeti çöktü. İlerleyen aylarda, Sovyet cumhuriyeti kurmak için mücadele eden aşırı sol partiler, parlamenter cumhuriyet isteyen ılımlı sol partiler tarafından yenilgiye uğratıldı. Sosyal Demokratlar'dan (SPD) Friedrich Ebert liderliğindeki muzaffer partiler, 19 Ocak 1919'da kadınların ilk kez erkeklerle eşit oy hakkına sahip olacağı bir seçim planladı. Bu seçim, Almanya'nın geçici parlamentosu olarak görev yapacak ve yeni bir anayasa taslağı hazırlayacak bir ulusal meclis içindi. Berlin'deki koşullar henüz belirsiz olduğundan, delegeler Weimar şehrinde bir araya geldi.[1] Ebert, muzaffer Müttefiklerin Versay Antlaşması'nın şartlarını görüşürken, Goethe ve Schiller gibi yazarların da yer aldığı Weimar Klasisizmi'ni hatırlamalarını istedi.
Anayasanın ilk taslağı, İçişleri Bakanlığı'na başkanlık eden avukat ve liberal siyasetçi Hugo Preuss tarafından yazıldı. Preuss, taslağını büyük ölçüde 1848-1849 Alman devrimlerinden sonra yazılan ve o dönemde gerçekleşmeyen birleşik bir Almanya öngören 1849 Frankfurt Anayasası'na dayandırdı. Preuss ayrıca, bir monarşi veya egemen halk yönetiminde yürütme ve yasama organları arasında bir denge öngören Robert Redslob'un parlamentarizm teorisinden de etkilendi.
Temmuz 1919'da Ulusal Meclis, taslak anayasayı hızla ele aldı ve çoğu tartışma tek bir oturumda sonuçlandı ve konular kamuoyunda tartışılmadı. Meclis, 31 Temmuz'da yeni anayasayı 262'ye karşı 75 oyla ve 1 çekimser oyla kabul etti. Almanya'nın ilk cumhurbaşkanı Friedrich Ebert, 11 Ağustos 1919'da Weimar Anayasası'nı imzaladı ve 14'ünde yürürlüğe girdi. Yeni Reichstag için 6 Haziran 1920'de federal seçim yapıldı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Nohlen, D & Stöver, P (2010) Elections in Europe: A data handbook, p. 762 978-3832956097
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 11 Ağustos 1919 Alman Federasyonu Anayasası – Seçilmiş Makaleler (kaynak )
- Modern Almanya Derslerinin Tarihi – Weimar Cumhuriyeti üzerine beş ders
