X Pencere Sistemi

X sunucusu ve istemcilerinin etkileşimi. Diyagramın üst kısmında bir X sunucusu, kullanıcının yönettiği klavye ve farenin veri girişini ekranda göstermektedir. Ayrıca üç farklı istemciyle; web tarayıcısı, terminal emülatörü (Xterm gibi) ve uzak bir terminal emülatörü ile de etkileşime girmektedir.

X Pencere Sistemi (X), daha çok GNU/Linux ve Unix benzeri işletim sistemlerinde kullanılan grafik arayüz altyapısıdır. Genel olarak ekrana çizdirme ve kullanıcıdan geribesleme alma işlerini yapan X sunucusunu ve uygulamaların sunucu ile haberleşme için kullanabileceği X kütüphanesini kapsar. Bu sunucu-istemci yapısı sistemin ağ üzerinden çalışmasına da olanak verir. Sunucu doğrudan donanımı yönetebildiği gibi, başka bir altyapı üzerinde de çalışabilir. Bu şekilde diğer işletim sistemlerinde de X sunucusu çalıştırılabilmektedir.

İlk olarak 1984'te Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde ortaya çıkmıştır. Mevcut protokol sürümü 1987'den beri 11 olduğundan, kimi zaman kısaca X11 olarak da anılır.

X kütüphanesi göreceli olarak düşük seviyeli olduğundan, uygulama geliştiricilerin işini kolaylaştırabilecek birçok kontrol kütüphanesi geliştirilmiştir.

X üzerinde çalışan kontrol kütüphaneleri

• GTK+
• Motif ve Lesstif
• Qt

X üzerinde çalışan pencere yöneticileri

• Blackbox
• Enlightenment
• Fluxbox
• Fvwm
• IceWM
• Metacity
• Openbox
• Sawfish
• Window Maker
• Xfwm

Ayrıca bakınız

• GNOME
• KDE
• Xgl
• X.Org Sunucusu