Yazılıtaş yazıtı

Yazılıtaş yazıtı, tarihsel Basiani bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Horasan ilçesine bağlı Yazılıtaş köyünde Urartu yazıtıdır. Yazıtta Urartu kralı Menua'nın Proto-Kartveli devleti olan Diaohi'yi yakıp yıktığı ve Diaohi kralı Utupurşi'yi haraca bağladığı anlatılır.

Yazılıtaş yazıtı, eski zamandan kalma bir kale olan Yazılıtaş Kalesi'in zirvesinde inşa edilmiş olduğu kayalığın eteğinde eteğinde yer alır. Yerden yaklaşık 2,5-3 metre yükseklikte kayada, yaklaşık 30-40 santimetre derinliğinde dikdörtgen bir alan oyulmuştur. Bu oyuntu 1,5 metre yükseklik ve bir metre genişliktedir. Dikdörtgen oyuğun yüzeyi tamamen bu yazıtla kaplıdır. Yazıt, kurşunların isabet ettiği yerlerde a kısmen tahrip olmakla birlikte oldukça iyi korunmuştur. Dikdörtgen kaya çerçevesi ve içine yerleştirilen yazıt, “çerçeveli bir resim”i andırmaktadır.

Yazılıtaş yazıtı metni:

“	Tanrı Haldi silahlarıyla güçlü ülke Diaohi'ye karşı bir sefere çıktı. Tanrı Haldi güçlüdür ve Tanrı Haldi'nin silahları da güçlüdür. İşpuini'nin oğlu Menua, Tanrı Haldi'nin gücüyle silahlanmış bir şekilde (sefere) gitti. Tanrı Haldi ilerledi. Menua der ki: Diaohi Ülkesi'ni ve Şaşilu'yu ele geçirdim; savaşta Kral Şehri'ni ele geçirdim. Ülkeyi yaktım, kaleleri (yıktım). Şeşetin Ülkesi'ne ve Zua Şehri'ne ulaştım. Utuha Şehri... Menua der ki: Diaohi Kralı Utupurşi huzuruma geldi, dizlerime sarıldı, ayaklarıma kapandı. Ona merhamet gösterdim. Haraç karşılığında hayatını bağışladım. Bana altın ve gümüş verdi. Haraç ödedi. Geri dönmüş olan o esirlerin hepisini bana geri verdi. Menua der ki: ... Oradan iki kral aldım: Baltulhi Ülkesi'nin (kralı) ve Haldiriulh Ülkesi'nin (kralı). O ülkedeki müstahkem kaleleri yeryüzünden sildim. Menua der ki: Her kim bu yazıtı tahrip ederse, her kim suç işlerse, her kim bir başkasına yaptırırsa, her kim değişik bir şey söylerse, ben yaptım derse, Tanrı Haldi, Tanrı Teişeba, Tanrı Şivini ve bütün tanrılar onu gün ışığından mahrum bıraksın.	„