Çekya'da Yahudilerin tarihi

Çekya'daki Yahudilerin tarihi 1918-1938 yılları arasındaki Çekoslovakya'nın Birinci Cumhuriyet döneminin uzantısıdır. 2005 itibarıyla Çek Cumhuriyeti'nde 4000 Yahudi bulunmaktadır^[1] ve bunlar ağırlıklı olarak Aşkenazlardan oluşur. Yedisi Bohemya'da ve üçü Moravya'da olmak üzere ülkede on küçük Yahudi cemaati bulunur. Bu cemaatler Yahudi Cemaatleri Federasyonu (FZO) şemsiyesi altında toplanmıştır. Prag ve diğer şehirlerde hizmetler sunmaktadır.

Hem Çekoslovakya hem de Avusturya-Macaristan İmparatorluğu döneminden beri Yahudilerin Avrupa'nın bu bölgesinde bağları bulunur.^[2] Çek Cumhuriyeti'nin bulunduğu topraklarda son bin yıl içinde 600'den fazla Yahudi cemaati var olmuştur.^[3] 1930 nüfus sayımına göre Çekoslovakya'da 356,830 Yahudi vardı.^[4]

Prag'da Yahudiler

Yahudilerin Prag'a en erken 10. yüzyılda yerleştiğine inanılır. 16. yüzyıl, Prag Yahudilerinin altın çağıdır. Bu zamanın bilinen en önemli Yahudi dindarlarından biri Maharal olarak bilinen haham Judah Loew ben Bezalel'di. Josefov'un Prag Eski Yahudi Mezarlığı'na gömülen Maharal'ın mezar taşı hala ayakta durmaktadır ve ziyarete açıktır. Maharal tarafından yaratılan Golem'in Eski Yeni Sinagog'un çatı katında saklandığı rivayet edilir.^[5] 1708'de Prag nüfusunun çeyreğini Yahudiler oluşturmaktaydı.^[6]

Holokost

Çeklerin hakimiyetindeki Bohemya ve Moravya Nazi Almanyası tarafından işgal edilince şiddetli baskılar başladı. Bohemya ve Moravya'daki 117,551 Yahudi hemen hemen yok edildi. Çoğu Yahudi 1939'dan sonra göç etti; yaklaşık 78,000'i ise öldürüldü. 1945'te Çek topraklarında 14,000 Yahudi kaldı.

Yaklaşık 144,000 Yahudi Theresienstadt'a gönderildi. Tutukluların çoğu Çek Yahudisiydi. Açlık, stres ve tifo gibi hastalıklardan tutukluların çeyreği (33,000 kişi) Theresienstadt'a öldü. 88,000 kişi Auschwitz'e ve diğer imha kamplarına gönderildi. Savaş bittiğinde 17,247 kişi sağ kalmıştı. 15,000 çocuk kamptaki çocuk yurtlarında kalıyordu, bunlardan sadece 93'ü hayatta kalmayı başardı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ The Virtual Jewish Library 13 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Jewish population of Czech republic, 2005
^ "The Jews and Jewish Communities of Bohemia in the past and present". 30 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
^ "Czech Synagogues and Cemeteries". 7 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
^ "The Holocaust in Bohemia and Moravia". 5 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
^ "The Golem, Temple Emanu-El, San Jose". 16 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
^ Prague 14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Virtual Jewish History Tour

Dış bağlantılar

The Jewish Virtual Library14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Prague
Chanukah celebration in prague, by Jewish community of prague11 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] The Virtual Jewish Library 13 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Jewish population of Czech republic, 2005

[2] "The Jews and Jewish Communities of Bohemia in the past and present". 30 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.

[3] "Czech Synagogues and Cemeteries". 7 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.

[4] "The Holocaust in Bohemia and Moravia". 5 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.

[5] "The Golem, Temple Emanu-El, San Jose". 16 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.

[6] Prague 14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Virtual Jewish History Tour

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d Avrupa'daki Yahudilerin tarihi
Egemen devletler	Almanya Andorra Arnavutluk Avusturya Azerbaycan Belarus Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Yunanistan
Sınırlı tanınmış olan devletler	Abhazya Güney Osetya Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Transdinyester
Bağımlı ve diğer bölgeler	Åland Aynoroz Cebelitarık Faroe Adaları Gagavuzya Guernsey Jersey Man Adası Svalbard