İbrahim Hakkı Paşa ve Tiryal Hanım Çeşmesi

İbrahim Hakkı Paşa ve Tiryal Hanım Çeşmesi
	Jacques Pervititch'in 1936 tarihli haritasındaki çeşme ve çevresi
Genel bilgiler
Durum	Yıkılmış
Tür	Duvar çeşmesi
Konum	Fatih, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar	41°00′33″K 28°56′59″D / 41.00917°K 28.94972°D
Yaptıran	İbrahim Hakkı Paşa ve Tiryal Hanım
Tamamlanma	1906 ya da 1907
Yıkılma	1956
Teknik ayrıntılar
Malzeme	Mermer
Su kaynağı	Kırkçeşme suyu

İbrahim Hakkı Paşa ve Tiryal Hanım Çeşmesi, İstanbul'un Fatih ilçesindeki bir çeşmeydi.

Tarihi

Mirliva İbrahim Hakkı Paşa ile eşi Tiryal Hanım tarafından 1906 ya da 1907 yılında yaptırıldı.^[a]^[1]^[2] Çeşme, kaynağını Kırkçeşme suyundan alıyordu.^[2] 1943'te yayımlanan eserinde İbrahim Hilmi Tanışık, çeşmenin işlevsiz olduğunu kaydetmişti.^[1]

Avlusunun kapısına bitişik olduğu Çakır Ağa Camii ile birlikte 1956'da, Millet Caddesi'ne bağlanan Namık Kemal Caddesi'nin genişletilmesi sırasında yıkıldı. Tarihçi Necdet İşli, çeşmenin kitâbesinin yedi parça halinde Canbaziye Camii'nin bitişiğindeki kitâbesiz çeşmeye konulması amacıyla camiye taşınsa da bunun gerçekleştirilmemiş olmasından ötürü caminin hazîresinde parçalar halinde bulunduğunu yazar. Günümüzde bu kitâbe parçaları, Amcazade Hüseyin Paşa Külliyesi'ndeki Türk İnşaat ve Sanat Eserleri Müzesi koleksiyonunda bulunur.^[3]

Konumu ve mimarisi

İstanbul'un Fatih ilçesinin Aksaray Mahallesi'nde, Çakır Ağa Camii Sokağı üzerinde yer alan; Çakır Ağa Camii'nin avlu kapısına bitişik bir duvar çeşmesiydi. Mermer kaplamalı çeşmenin sülüsle yazılan kitâbesi iki kısımdan oluşuyordu. Yarım daire şeklindeki üstteki kısımda Enbiyâ Suresi'nin 30. ayeti vardı:^[2]^[4]

Metin

Çeviri yazı

Ve cealna minel mai külli şey'in hayy

Çeviri

Allah, her canlıya sudan hayat verdi

Alttaki kısımda ise tek satırlık yapım kitâbesi vardı:^[2]

Metin

Çeviri yazı

Merhûm İbrâhim Hakkı Pâşâ ve halîlesi Fatma Tiryâl Hanımın hayrâtıdır
1324

Ayrıca bakınız

Fatih'teki çeşmeler listesi

Notlar

^ Kitâbesindeki 1324 yılı, miladi takvimde 1906 ya da 1907'ye denk gelir.

Kaynakça

^ ^a ^b Tanışık, İbrahim Hilmi (1943). "329 - Sadrazam İbrahim Hakkı Paşa Çeşmesi". İstanbul Çeşmeleri. 1. İstanbul: Maarif Matbaası. s. 302.
^ ^a ^b ^c ^d Bulut, Nazlıgül, (Ed.) (2010). "Hakkı Paşa/Fatma Tiryal Hanım Çeşmesi". Fatih'in Kayıp Çeşmeleri-I. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Koruma Uygulama ve Denetim Müdürlüğü. ss. 72-73.
^ Bayram, İlker; Göktürk Çetinkaya, Selma (2022). "Menderes Hükümeti Döneminde Vatan ve Millet Caddeleri Yapılırken Yıkılan Camiler". Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 13 (26): 149-174. doi:10.47129/bartiniibf.1139515.
^ "İbrahim Hakkı Paşa ve Tiryal Hanım Çeşmesi". Kitabelerin Kitabı Fatih (PDF). İstanbul: Fatih Belediye Başkanlığı. 2016. s. 735. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mart 2021.

[1] Kitâbesindeki 1324 yılı, miladi takvimde 1906 ya da 1907'ye denk gelir.

[Tanışık-2] Tanışık, İbrahim Hilmi (1943). "329 - Sadrazam İbrahim Hakkı Paşa Çeşmesi". İstanbul Çeşmeleri. 1. İstanbul: Maarif Matbaası. s. 302.

[Bulut-3] Bulut, Nazlıgül, (Ed.) (2010). "Hakkı Paşa/Fatma Tiryal Hanım Çeşmesi". Fatih'in Kayıp Çeşmeleri-I. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Koruma Uygulama ve Denetim Müdürlüğü. ss. 72-73.

[4] Bayram, İlker; Göktürk Çetinkaya, Selma (2022). "Menderes Hükümeti Döneminde Vatan ve Millet Caddeleri Yapılırken Yıkılan Camiler". Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 13 (26): 149-174. doi:10.47129/bartiniibf.1139515.

[5] "İbrahim Hakkı Paşa ve Tiryal Hanım Çeşmesi". Kitabelerin Kitabı Fatih (PDF). İstanbul: Fatih Belediye Başkanlığı. 2016. s. 735. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mart 2021.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]