Aşer
 |
Antik İsrail
İsrailoğulları
Kabileler
Devletler
Krallar
Savaşlar
Diğer
|
Aşer (İbranice: אָשֵׁר), Tekvin'e göre Yakup ile Zilpa'nın ikinci oğulları ve Aşer kabilesinin kurucusudur.
İsim
[değiştir | kaynağı değiştir]Tevrat'taki metinler Aşer'in anlamının mutlu / kutsama olduğunu, aynı anlama gelen oşer kelimesinden türediğini anlatır. Tevrat'ta ismin anlamı olarak iki farklı hikâye anlatır; bir hikâyede "iyi şans" anlamına gelen beoşri'den başka bir bölümde de işşerinu'dan türemiştir. Metinsel eleştiri uzmanlarına göre hikâyelerin biri Yahvist diğeri Elohist kaynaktan gelmektedir.[1] Bazı bilimadamları Aşer isminin Asur mitolojisindeki Aşera,[2] veya Aşur[3] tanrısından türediğine inanır ve Aşur ile Aşer aynı köktür.[3]
Tevrat'ta ve rabinik edebiyatta Aşer
[değiştir | kaynağı değiştir]Yosef'i köle olarak satanların arasında Aşer de vardı.[4] Aşer, dört oğlu ve bir kızıyla Kenan topraklarına yerleşti[2] ardından Mısır'a göç etti ve nesli "Çıkış"a kadar orada kaldı. Yakup, Aşer'i kutsarken "Zengin yemekler olacak Aşer'de, Krallara yaraşır lezzetli yiyecekler yetiştirecek Aşer" dedi[5]
Aşer kabilesinin atası Yakup'un sekizinci oğluydu. Fakat, bazı Ahitsel eleştirilere göre bu hikâye, bu kavmi İsrail konfederasyonuna eklemek için metafor olarak metinlere sonradan eklenmiştir.[6]
Aşer ve abisi Gad, Lea'nın hizmetçisi Zilpa'nın oğullarıydı.[7] Bazı Ahit uzmanlarında, Zilpa'nın Yakup'un eşi olmaması sebebiyle onun çocuklarının orijinal İsrailoğullarından olmadıkları görüşü sahiptir;[3] bu uzmanların inancına göre İsrail kabile konfederasyonunda yer alan Aşer kabilesi siyasi toplumun bir parçası değildi.[3]
Tevrat'ta, Yakup'un kız torunlarından sadece Aşer'in kızı Serah'ın adı geçmektedir.[8] Tevrat'ta Serah'ın annesinin ismi verilmemesine rağmen rabinik edebiyatta annesinin Eber soyundan gelen Hadura olduğu anlatılır. Hadura'nın Aşer ile olan evliliği ikisinin de ikinci evliliğiydi ve Serah'ın babası Hadura'nın ölen ilk kocasıydı fakat Aşer Serah'ı kendi kızı gibi sevip yetiştirdi.[9] Aşer'in ilk karısının adı İsmail soyundan gelen Adon'du.[3] Sefer haYovelim kitabında Aşer'in karısının adı "kumru" anlamına gelen "İyon" olarak geçer.[3]
Klasik rabinik edebiyatta, Aşer'in, Reuben ile Bilha'nın ensest ilişkişini kardeşlerine anlattığı ve bu sebeple Aşer ile iftira attığını düşünen kardeşlerinin arası bozulduğunu fakat Reuven'in olayı itiraf etmesiyle Aşer'in masum olduğunun anlaşıldığı anlatılır.[3] Rabinik kaynaklarda Aşer şeytani amaçlardan uzak duran, masum ve kardeşleriyle uyum içinde yaşamaya çalışan biri olarak resmedilir.[3]
Aşer, İbrani takvimine göre 20 Şevat 2199'da doğdu (MÖ 1562). Bazı kaynaklar ölüm gününün de 20 Şevat olduğunu belirtir.
Aşer kabilesi en çok erkek çocukla kutsanan kabileydi;[10] ve kızları o kadar güzeldi ki her rahip ve prens kendine bu kabileden eş isterdi.[11] O kadar zeytinyağlarıyla kutsanmıştı ki nadas dönemlerinde dahi tüm İsrail'e yetecek kadar zeytinyağları vardı.[10][12] Aşerliler ayrıca bilgelikleriyle tanınıyorlardı.[13]
Uzman yorumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazı uzmanlara göre Aşer kabilesi, Ueşeş denen bir deniz kavminden gelir.[14][15] Ueşeş, İbranicede "'Eş'in adamı" anlamına gelip "Eş" muhtemelen "Aşer"in bozulmuş halidir.[16]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Richard Elliott Friedman, Who wrote the Bible?
- ^ a b Metzeger, Bruce M. (ed) (1993). The Oxford Companion to the Bible. Oxford, UK: Oxford University Press. s. 62. ISBN 0-19-504645-5.
- ^ a b c d e f g h Jewish Encyclopedia
- ^ "Tekvin 37:23-36". 24 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2011.
- ^ "Tekvin 49:20". 24 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2011.
- ^ Peake's commentary on the Bible
- ^ "Tekvin 30:10-13". 24 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2011.
- ^ "Tekvin 46:17". 24 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2011.
- ^ Sefer ha Yaşar
- ^ a b Sifre, l.c.
- ^ Gen. R. lxxi., end
- ^ Gen. R. l.c.; Men. 85b; Targ. Yer. on Deut. xxxiii. 24
- ^ (Men. l.c.).J. Sr. L. G.
- ^ Yigael Yadin And Dan, Why Did He Remain in Ships
- ^ N. K. Sandars, The Sea Peoples. Warriors of the ancient Mediterranean, 1250-1150 BC. Thames & Hudson,1978
- ^ Sandars, The Sea Peoples.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]| Sırasıyla Yakup'un eşleri ve oğulları (K = Kız çocuğu) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lea | Reuben (1) | Şimon (2) | Levi (3) | Yehuda (4) | İssakar (9) | Zebulun (10) | Dina (K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rahel | Yosef (11) | Benyamin (12) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bila (Rahel'in hizmetçisi) | Dan (5) | Naftali (6) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zilpa (Lea'nın hizmetçisi) | Gad (7) | Aşer (8) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||