Abastumani (köy)
Abastumani (Gürcüce: აბასთუმანი; okunuşu: “abastumani”), Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Adigeni Belediyesi sınırları içinde bir köydür. Otshe Çayı’nın sol kıyısında deniz seviyesinden 1.160 metre yükseklikte yer alır. Adigeni kasabasına 18 km uzaklıktadır.
Abastumani, Varhani, Sağrdze, Pareha, Kikineti, Tsahani, Tsahnistskaro ve Harcami köyleriyle birlikte Varhani temini oluşturmaktadır.[1]
Adigeni Belediyesi sınırları içinde Abastumani adını taşıyan bir de kasaba bulunmaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Abastumani adının, burada yaşayan Abasadzelerle ilişkili olduğu tahmin edilmektedir. Bu yer adı "Abasların köyü" anlamına gelen "Abastubani"den değişime uğramış olmalıdır. 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterinde "Abastuban" (اباستوبان) olarak yazılması da bu görüşü desteklemektedir.[2][3]
Abastumani’nin 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde yer alması, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Köyü Osmanlılar 16. yüzyılın son çeyreğinde Gürcü atabeglerin yönettiği Samtshe-Saatabago’dan ele geçirmişti. Osmanlı idaresinin Abastuban (اباستوبان) olarak kaydettiği köy, Ahısha livasıın Oshe nahiyesine bağlıydı. Bugünkü Abastumani kasabası aynı tarihte Oshe adıyla kaydedilmiştir. Abastuban köyünde 18 hane yaşıyordu. İspenç vergisi vermekle yükümlü kılınmış olan bu hanelerin reisleri Dovlata, İason, Maharebel, Mazana, Sultan, Kuzan, Nikoloz, Gogiça gibi adlar taşıyordu. Köyde buğday, arpa, çavdar, darı tarımı, meyvecilik ve arıcılık yapılıyor, domuz besleniyordu.[4]
Yaklaşık 250 yıl Osmanlı egemenliğinde kalan Abastumani halkı bu süre içinde Müslümanlaştı. Köy, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Çarlık Rusyası’nın eline geçti ve böylece, bu imparatorluğun bir parçası olan Gürcistan’a yeniden katılmış oldu.
Abastumani köyünde bugün yıkık durumda olan cami, Rus idaresi sırasında, 19. yüzyılın sonunda ya da 20. yüzyılın başında inşa edilmiştir. 8,60 x 11,20 metre iç ölçüsüne sahip olan camide, bir kiliseye ait olduğu tahmin edilen devşirme taşlar kullanılmıştır.[5]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]2014 yılı verilerine göre köyde 256 kişi yaşıyordu.
| Sayım tarihi | Nüfus | Erkek | Kadın |
|---|---|---|---|
| 2002 | 371 | 181 | 190 |
| 2014 | 256 | 133 | 123 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 99 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 162-165". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2021.
- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 11 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 122, II. cilt (1941), s. 123". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2021.
- ^ Nebi Gümüş - Nicole Kancal-Ferrari, Ahıska Bölgesindeki Türk İslam Mimarı Yadigarları, İstanbul, 2019, s. 52, 62, ISBN 978-975-17-4362-6.