Aspar Sarnıcı

Aspar Sarnıcı
Grekçe: μεγίστη κινστέρνη, romanize: Megisti Kisterni
	2013 itibarıyla Aspar Sarnıcı'nın bulunduğu alanın görünümü
Genel bilgiler
Tür	Sarnıç
Şehir	İstanbul
Ülke	Türkiye
Koordinatlar	41°01′33″K 28°56′59″D / 41.02583°K 28.94972°D
Mevcut kullanan	Fatih Belediyesi
Tamamlanma	457-474
Yükseklik	10-11 metre
Teknik ayrıntılar
Zemin alanı	23.100 m2

Aspar Sarnıcı (Yunanca: ἡ τοῦ Ἂσπαρος κινστέρνη i tou Asparos kinsterni) veya Büyük Sarnıç (Grekçe: μεγίστη κινστέρνη megisti kisterni), İstanbul ilinin Fatih ilçesinin Balat mahallesinde yer alan tarihi bir sarnıçtır. Karagümrük'teki Aetios Sarnıcı ve Kocamustafapaşa'daki Hagios Mokios Sarnıcı'yla birlikte İstanbul'daki üç açık hava sarnıcından biridir.

Tarihçesi

Doğu Roma İmparatoru I. Leo zamanında (457-474), General Aspar tarafından inşa edilmiştir.^[1] Aspar'ın 471 yılında idam edildiği göz önüne alındığında sarnıcın 471 yılı öncesi bir tarihte inşa edildiği sonucuna ulaşılabilmektedir.

Şehre su getiren sistem 7. yüzyılın başlarında devre dışı kaldığı için Aspar Sarnıcı kullanılmamaya başladı. Biriken sularla birlikte sarnıcın dibinde oluşan toprak katmanı, halk tarafından sebze-meyve yetiştirmek için kullanıldı.

Osmanlı zamanında da bostan amacıyla kullanılan alanın yanına 16. yüzyılda Yavuz Selim Camii inşa edildi. Sarnıç alanına ise zamanla küçük ölçekli bir yerleşim yeri kuruldu. Bu yerleşim yerleri bir yangında yok oldu ve alan uzun süre boş kaldı. Daha sonra Fatih Belediyesi buraya spor alanı ve park inşa etti.

Fatih Belediyesi tarafından sarnıcın restorasyonu için hazırlanan rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri 2020'de Anıtlar Kurulu tarafından onaylandı. Restorasyon çalışmaları 2022 yılında başladı.^[2] Sarnıcın restorasyonu günümüzde halen devam etmektedir.^[3]

Özellikleri

Gerçek derinliği 10 metre civarında olan, kare biçimindeki sarnıcın bir kenarı 152 metredir. Beş tuğla ve beş moloz taş dizisinden oluşan dış duvarının kalınlığı 5,20 metredir.^[4]^[5]

Ayrıca bakınız

Çukurbostan

Kaynakça

Özel

^ J. Strzygowsky-P. Forcheimer, Byzantinischen Wasserbehälter von Konstantinopel, Wien, 1893, s.47
^ "Fatih'teki 1600 yıllık açık hava Bizans sarnıcı restore ediliyor". www.aa.com.tr. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
^ "Aspar Sarnıcı Restorasyonu Devam Ediyor". Aspar Sarnıcı Restorasyonu Devam Ediyor. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2024.
^ Erdem Yücel, "İstanbul'da Bizans Sarnıçları", Arkitekt, s.325 (1969)
^ Hüseyin Öztürk, "İstanbul'daki Bizans Sarnıçları", Mimar Sinan Üniversitesi Yayımlanmamış Lisans Tezi, s.7 (1994)

Genel

Semavi Eyice, "Aspar Sarnıcı", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. ISBN 975-7306-00-2, c.1, s. 356-357

[ref702-1] J. Strzygowsky-P. Forcheimer, Byzantinischen Wasserbehälter von Konstantinopel, Wien, 1893, s.47

[2] "Fatih'teki 1600 yıllık açık hava Bizans sarnıcı restore ediliyor". www.aa.com.tr. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.

[3] "Aspar Sarnıcı Restorasyonu Devam Ediyor". Aspar Sarnıcı Restorasyonu Devam Ediyor. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2024.

[ref703-4] Erdem Yücel, "İstanbul'da Bizans Sarnıçları", Arkitekt, s.325 (1969)

[ref704-5] Hüseyin Öztürk, "İstanbul'daki Bizans Sarnıçları", Mimar Sinan Üniversitesi Yayımlanmamış Lisans Tezi, s.7 (1994)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Konstantinopolis'in kamu alanları ve yapıları
Yol ve meydanlar	Amastrianum Augustaion (milyon taşı) Arkadios Forumu Filadelfion Dört Tetrark Portresi Hebdomon Konstantin Forumu Leon Forumu Mese Odos Öküz Forumu Strategion Theodosius Forumu
Saray ve konaklar	Anemas Zindanları Antiohos Sarayı Blaherne Sarayı Büyük Saray Bukoleon Sarayı Dafni Sarayı Halki Kapısı Hrisotriklinos Lausus Sarayı Magnaura Mangana Sarayı Plakidianai Tekfur Sarayı
Limanlar	Julianos Limanı Neorion Limanı Prosforion Limanı Theodosius Limanı
Kamu binaları	Hipodrom Örme Dikilitaş San Marco Atları Theodosius Dikilitaşı Yılanlı Sütun Konstantinopolis İmparatorluk Kütüphanesi Konstantinopolis Üniversitesi
Anıt sütunlar	Arkadios Sütunu Çemberlitaş Sütunu Gotlar Sütunu Jüstinyen Sütunu Kıztaşı Leon Sütunu Barletta Devi Theodosius Sütunu
Su sistemleri	Aetios Sarnıcı Aspar Sarnıcı Ballıgerme Su Kemeri Binbirdirek Sarnıcı Bozdoğan Kemeri Fildamı Sarnıcı Mazul Kemeri Hagios Mokios Sarnıcı Sultan Sarnıcı Şerefiye Sarnıcı Yerebatan Sarnıcı Zeuksippos Banyoları
Kilise ve manastırlar için Konstantinopolis kilise ve manastırlarına bakınız.