Beğendik, Olur
| Beğendik | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Beğendik Beğendik'in Erzurum'daki konumu | |
Koordinatlar: 40°54′23″N 42°14′03″E / 40.9064°K 42.2341°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Olur |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 1866 m |
| Nüfus | 141 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25650 |
Beğendik, Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Beğendik'in eski adı Pirdanos'tur. Gürcüce Pirdanosi (ფირდანოსი) biçimde yazılan köy, 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterinde Pirdanos (پردانوس) olarak geçer.[5]
Pirdanos, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'daki yerleşim yerlerinden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köydeki megalit yapı kalıntısı buranın çok eski bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.[6]
Pirdanosi, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre, Penek livasının Panaskert nahiyesine bağlı bir köydü. Köyün nüfusu 20 Hristiyan haneden oluşuyordu. Köyde buğday, arpa ve darı tarımı ile arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu. Bir adet su değirmeni bulunuyordu.[7][8]
Pirdanosi köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan cebe defterinde Pirdanos (پردانس) olarak geçer. Hicri 1131 (1718/1719) tarihinde Penek livasının Penek nahiyesine bağlı olan köyün hasılası, 14.500 akçe idi.[9]
Osmanlı idaresinin askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit etti 1835 yılında Pirdanos köyünde 28 hanede 77 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 152 kişiden oluştuğu söylenebilir.[10]
Pirdanos, 1877-1878 savaşının ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde Oltu sancağının Tausker kazasının (uçastok) köylerinden biriydi. 1886 nüfus sayımında Pirdanos (Пирданосъ) olarak kaydedilmiş olan köyde 43 hanede, 103'ü erkek ve 96'sı kadın olmak üzere 199 kişi yaşıyordu. Bu tarihte köyün nüfusu "Türk" olarak kaydedilmiştir.[11] Pirdanos köyünün nüfusu 1896 yılında 290 kişiye, 1906 yılında 331 kişiye yükselmiştir.[12]
Pirdanos, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Pertanos (پرطانوص) olarak geçer. Bu tarihte köy Erzurum vilayetinin Oltu kazasının olur nahiyesine bağlıydı.[13] 1940 genel nüfus sayımında "Pirtanos" olarak geçen köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 306 kişiden oluşuyordu.[14] Pirdanos veya pirtanos "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Beğendik olarak değiştirilmiştir.[15] Beğendik köyünün nüfusu 1965 yılında 484 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 213 kişi okuma yazma biliyordu.[16]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Olur Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[17]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, Erzurum il merkezine 202 km, Olur ilçe merkezine 30 km uzaklıktadır.[18] Mahalle, Olur'un kuzeydoğusunda olup, 25.06 numaralı Olur-Oltu il yoluna, Altunkaya Mahallesi üzerinden 19 km'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[19]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 141[2] |
| 2021 | 144[2] |
| 2020 | 141[2] |
| 2019 | 144[2] |
| 2018 | 138[2] |
| 2017 | 143[2] |
| 2016 | 144[2] |
| 2015 | 146[2] |
| 2014 | 145[2] |
| 2013 | 162[2] |
| 2012 | 161[3] |
| 2011 | 180[3] |
| 2010 | 186[3] |
| 2009 | 187[3] |
| 2008 | 193[3] |
| 2007 | 191[3] |
| 2000 | 191[3] |
| 1990 | 375[20] |
| 1985 | 448[21] |
| 1965 | 484[22] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Olur Beğendik Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 2 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Begendik, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 7 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; III. cilt s. 584". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 258 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 584". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2025.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: თარგმანი : წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 375". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2025.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 461". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2024.
- ^ Tao (ტაო), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 90. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, sıra no: 784". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 121, ISBN 9786052100271.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 225.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 249.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 741". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 259.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Beğendik Mahallesi". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Google Maps detay". Google Maps. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.