Belém do Pará Sözleşmesi
| ||
| İmzalanma | 9 Haziran 1994 | |
|---|---|---|
| Yer | Belém do Pará/Brezilya | |
| Yürürlük | 3 Şubat 1995 | |
| Bitiş | Süresiz | |
| Taraflar | Amerikan Devletleri Örgütü Üyeleri | |
| Dil | İngilizce, Fransızca, Portekizce, İspanyolca | |
"Belém do Pará Sözleşmesi" ya da Kadınlara Yönelik Şiddetin Önlenmesi, Cezalandırılması ve Ortadan Kaldırılması Hakkında Amerikalararası Sözleşme[1]
Amerikan Devletleri Örgütü'nün, Amerikalararası Kadın Komisyonu (CIM) tarafından 9 Haziran 1994'te Brezilya'nın Belém do Pará kentinde düzenlenen bir konferansta kabul edilen bir insan hakları sözleşmesidir. Kadınlara yönelik her türlü şiddeti, özellikle cinsel şiddeti suç sayan, yasal olarak bağlayıcı olan uluslararası bir sözleşmedir.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]1980'lerin sonlarında El Salvador, Haiti, Peru ve Latin Amerika'nın diğer birçok ülkesindeki resmi rejimlerde kadınlara yönelik şiddet olayları artmıştı. Latin Amerika'da (1978-1995) yaşanan demokratikleşme dalgasında birçok diktatörlük rejimi çökmüştür. Bu dönemde Latin Amerika'da yaşayan kadınlar kurulan sivil hükûmetlerine kadınlara yönelik şiddete karşı sistematik bir tavır sergilemeleri yönünde baskı yapmayı sürdürdüler.
1990 yılında Amerikalararası Kadın Komisyonu (CIM) tarafından taslak olarak hazırlanan sözleşme, daha sonra üye ülkelerin görüşleri neticesinde nihai haline getirilmiş, 9 Haziran 1994'te ise Brezilya'nın, Belém do Pará şehrinde Amerikan Devletleri Örgütü'ne taraf aktif üye 34 devletten 32'si tarafından onaylayarak yürürlüğe girmiştir.
Sözleşme
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu sözleşme Amerikan Devletleri Örgütü'nün 4 resmi dilinde yazılmıştır. Sözleşme dilleri; İngilizce, Fransızca, Portekizce ve İspanyolcadır.
Sözleşme, 5 ana bölüm, 25 maddeden oluşmaktadır.
- Bölüm 1: Tanımlar ve kapsam
- Bölüm 2: Korunan haklar
- Bölüm 3: Devletlerin sorumlulukları
- Bölüm 4: Koruma mekanizmaları
- Bölüm 5: Genel hükümler
Belém do Pará Sözleşmesi, kadına yönelik şiddetin ne olduğunu tanımlayarak, kadınların şiddetten uzak bir hayat yaşama hakkına sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Kadına yönelik şiddetin temel bir insan hakları ve özgürlükler ihlali olduğunu vurgulamaktadır. İster kamusal ister özel alanda, kadınların fiziksel, cinsel ve psikolojik bütünlüğüne yönelik şiddet ile mücadele etmek için bağlayıcı koruma mekanizmaları kurulması gerektiğini belirtmekte ve bu mekanizmaları tanımlamaktadır.[2]
Taraf devletler
[değiştir | kaynağı değiştir]2020 iribariyle Amerikan Devletleri Örgütü'ne üye 35 devletten (34 aktif üye) 32'si Belém do Pará Sözleşmesi'ni imzalamış veya kabul etmiştir.[3] Üye devletlerden Kanada, ABD ve üyeliği aktif olmayan Küba antlaşmayı imzalamamıştır.[4]
Oluşturulan mekanizmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Taraf devletlerin sözleşmenin yükümlülüklerine uymasını etkin bir şekilde izlemek için, sözleşmeye taraf devletler, 26 Ekim 2004 tarihinde Belém do Pará Sözleşmesi'nin takip mekanizması adlı, MESECVI olarak kısaltılmış bir ajans oluşturulmuştur. MESECVI, periyodik olarak sunulan ülke raporlarını inceler ve gerektiğinde Amerikalararası Kadın Komisyonu'na (CIM) tavsiyelerini sunmaktadır.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "INTER-AMERICAN CONVENTION ON THE PREVENTION, PUNISHMENT AND ERADICATION OF VIOLENCE AGAINST WOMEN "CONVENTION OF BELEM DO PARA"". www.oas.org. 6 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
- ^ "Convention of Belem fo Para". www.cidh.org. 6 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
- ^ OAS (1 Ağustos 2009). "OAS - Organization of American States: Democracy for peace, security, and development". www.oas.org (İngilizce). 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
- ^ "İmzalayan devletler" (PDF). 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
- ^ OAS (1 Ağustos 2009). "OAS - Organization of American States: Democracy for peace, security, and development". www.oas.org (İngilizce). 28 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.