Bertalan Szemere
| Bertalan Szemere Szemere Bertalan | |
|---|---|
| |
| Macaristan Krallığı Başbakanı | |
| Görev süresi 2 Mayıs 1849 - 11 Ağustos 1849 | |
| Yerine geldiği | Lajos Batthyány |
| Yerine gelen | Gyula Andrássy |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 27 Ağustos 1812 Vatta, Macaristan Krallığı |
| Ölüm | 18 Ocak 1869 (56 yaşında) Peşte, Macaristan Krallığı |
Bertalan Szemere (27 Ağustos 1812 - 18 Ocak 1869), Macar şair ve Macaristan'ın üçüncü başbakanı.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Szemere, Vatta fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Major László Szemere, annesi Erzsébet Karove idi. Öğrenimini Miskolc, Késmárk ve Sárospatak şehirlerinde geçirdi. Şiire ilgi duyan Szemere, Macarca: Felső-Magyarországi Minerva ("Yukarı Macaristan Minerva") adlı eserini yayınladı. Ferenc Kölcsey ve Mihály Vörösmarty'den etkilendi.
Reform dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]1832 yılında hukuktan mezun oldu ve Pressburg'da (günümüzde Bratislava, Slovakya) çırak olarak işe başladı. Meclis Genç Üyeler Grubu'nun bir parçası oldu ve liberal ilkeleri savundu. Stajını bitirdikten sonra fahri noter olarak seçildiği Borsod'a döndü.
1835 yılında dünyayı dolaşmaya başladı. Aralarında Berlin, Amsterdam, Dublin, Lozan, Paris ve Londra'nın da olduğu şehirlere gitti. Szemere, seyahati sırasında Macaristan'ın diğer ülkelere oranla daha az geliştiğini fark etti. Ayrıca Macaristan'a önyargıyla bakan ülkeleri de gördü. Deneyimlerini ve yabancı kurumların nasıl çalışıp geliştiğini not etti. 1840 yılında Macarca: Utazás külföldön ("Yurt dışı seyahati") adlı günlüğünü yayınladı. Günlüğü 1839 yılında bitirmiş olsa da sansür dolayısıyla yayınlayamamıştı. Yazdığı bu günlükle ün kazandı ve Macar Bilimler Akademisi'nin bir üyesi oldu. Sonrasında çalışması tekrar basıldı.
1841-1847 yılları arasında Borsod'da yargıçlık yaptı. Pressburg'da László Palóczy ile beraber kongre üyesi oldu. 1843-1866'da muhalefetin ve 1847-1848'de Diyet meclisinin en önemli liderlerinden biri oldu.[1] Ayrıca 1847-1848 Diyetinin yargıcı oldu.
Bakan ve Başbakan
[değiştir | kaynağı değiştir]Szemere, 1848'de Lajos Batthyány hükûmetinin iç işleri bakanıydı. Szemere'nin görevi yeni meclisi ayarlamak oldu. Hükûmetin resmî Macarca: Közlöny ("Bülten") adlı gazetesine başladı. Macaristan Askeri Kuruluşu'nda adaletten sorumlu oldu. Franz Schlik'in saldırısından sonra çekilmek zorunda kalan Yukarı Tisa Lejyonu'nu yeniden düzenlemek için Miskolc'da bulundu ve 1848 yılından itibaren bir siyasetçi olarak Yukarı Macaristan'ın sorumluluğunu aldı. 2 Mayıs 1849'da İç İşleri Bakanı olarak görevine devam ederken Naip Lajos Kossuth'un yanında başbakan oldu ve istifa edene kadar bu göreve devam etti.
Hükûmet, sıkıyönetimi sonlandırdı ve serfliğin kurtuluşu için çalıştı.[2] 29 Temmuz 1849 tarihinde, yerel yönetim ve eğitimde etnik grupların istediği dili kullanmasını sağlayan ulusal hareketi kabul ettiler.[3] Hükûmetin amacı 1848 Macar Devrimi için etnik grupların desteğini kazanmaktı.
Göçü
[değiştir | kaynağı değiştir]Világos'un teslim olmasından sonra, 23 Ağustos 1849 tarihinde Adakale'ye gizlendi. Oradan Türkiye'ye kaçtıktan sonra Paris'e göç etti. 1851 yılında Avusturya İmparatorluğu tarafından in absentia yoluyla ölüm cezasına çarptırıldı.[1]
1867 Avusturya-Macaristan Antlaşması'nı desteklemesi dolayısıyla Kossuth ile arası bozuldu. Yazdığı (Macarca: Magyar Emigráció ("Macar Göçü" )) adlı kitapçığı ve (Macarca: Politikai jellemrajzok) adlı çalışmasını yazarak Macar Devrimi'nin liderlerine ve Kossuth'a saldırdı. Szemere, göçü sırasında Macarca: Utazás keleten ("Doğuda Yolculuklar") adlı eserini yazdı.
1865 yılında af talebi başarılı oldu. Ama o dönemde akıl hastasıydı.[1] 1869 yılında öldü ve külleri Budin'de defnedildi.[4] Ancak 1 Mayıs 1871 tarihinde mezarından çıkarıldı ve Miskolc'un Avas ilçesindeki bir kiliseye taşındı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Nehring, Karl (1981). Biographisches Lexikon zur Geschichte Südosteuropas. 4. Münih. ss. 260-261.
- ^ Tamás, Tarján M. "A magyar nemzetgyűlés Szegeden elfogadja a nemzetiségi törvényt: 1849. július 28" (Macarca). rubicon.hu. 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2016.
- ^ Ambrus, Miskolczy. "Miskolczy Ambrus: Szemere Bertalan napja: 1849. július 28" (Macarca). aetas.hu. 26 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2016.
- ^ "Szemere Bertalan gyászjelentése" (Macarca). familysearch.org. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2016.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Pálinkás, Mihály, Macarca: Múltunk nagyjai ("Büyük tarihsel figürler") (Macarca)
- Bölöny, József, Macarca: Magyarország kormányai 1848–1975 ("1848-1975 yılları arasında Macar Hükûmeti") (Macarca)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Civilization in Hungary". mek.oszk.hu. 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2009.
- "Utazás Keleten" [Journeys in the East] (Macarca). mek.oszk.hu. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2009.
- "Utazás külföldön" [Travels abroad] (Macarca). mek.oszk.hu. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2009.
- "Életrajza Vatta község honlapján" [Bertalan Szemere's curriculum vitae on the Vatta website] (Macarca). vatta.hu. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2009.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: İlk |
Macaristan İçişleri Bakanı 1848 |
Sonra gelen: OHB |
| Önce gelen: OHM |
Macaristan İçişleri Bakanı 1849 |
Sonra gelen: Béla Wenckheim |
| Önce gelen: Lajos Batthyány |
Macaristan Başbakanı 1849 |
Sonra gelen: Gyula Andrássy |
| 1848 Devrimi |  | |
|---|---|---|
| Macaristan Krallığı | ||
| Geçiş dönemi |
| |
| Kral Naipliği | ||
| Geçiş dönemi | ||
| Komünist Macaristan | ||
| Macaristan | ||
İtalik vekaleten olduğunu gösterir. | ||
