Gyula Andrássy
| Gyula Andrássy | |
|---|---|
| |
| 1855'te Gyula | |
| Macaristan Başbakanı | |
| Görev süresi 17 Şubat 1867 - 14 Kasım 1871 | |
| Hükümdar | Franz Joseph |
| Yerine geldiği | Bertalan Szemere |
| Yerine gelen | Menyhért Lónyay |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 8 Mart 1823 Vlachovo, Macaristan Krallığı, Avusturya İmparatorluğu |
| Ölüm | 18 Şubat 1890 (66 yaşında) Vlachovo, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu |
| Partisi | Deák Parti |
| Evlilik(ler) | Katinka Kendeffy |
| Çocuk(lar) | Tivadar, Ilona, Gyula |
| Mesleği | Siyasetçi |
| İmzası | 
|
Kont Gyula Andrássy de Csíkszentkirály et Krasznahorka (8 Mart 1823 - 18 Şubat 1890), Macaristan Başbakanı (1867-1871) ve ardından Avusturya-Macaristan Dışişleri Bakanı (1871-1879) olarak görev yapan bir Macar devlet adamıydı. Andrássy muhafazakârdı; dış politikaları, İmparatorluğu Güneydoğu Avrupa'ya, tercihen İngiliz ve Alman desteğiyle ve Osmanlı İmparatorluğu'nu yabancılaştırmadan genişletmeyi amaçlıyordu. Slav ve Ortodoks bölgelerine yönelik yayılmacı politikaları nedeniyle Rusya'yı başlıca düşman olarak görüyordu. Slav milliyetçi hareketlerini, çok etnikli imparatorluğuna bir tehdit olarak görmüyordu.
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kont Károly Andrássy ve Etelka Szapáry'nin oğlu olarak, Macaristan Krallığında buulnan Oláhpatak'ta (bugünkü Vlachovo, Rožňava Bölgesi, Slovakya) doğdu. Ancak doğum tarihi ve yeri biraz tartışmalıdır. Košice siciline göre Andrássy, 3 Mart 1823'te o zamanlar Kassa olarak bilinen şehirde vaftiz edildi.[1] Siyasi muhalefette yer alan liberal bir babanın oğlu olan Andrássy, iktidara karşı çıkmanın çok tehlikeli olduğu bir dönemde, çok erken yaşta dönemin siyasi mücadelelerine atıldı ve daha başlangıçta vatansever tarafı benimsedi.[2]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kont István Széchenyi, kapasitesini yeterince takdir eden ilk kişiydi. 1845'te Andrássy, Yukarı Tisza Nehri'nin sularının düzenlenmesi derneğinin başkanı oldu. 1846'da Lajos Kossuth'un gazetesi Pesti Hírlap'ta hükümet hakkında son derece eleştirel makaleler yayınlayarak dikkatleri üzerine çekti. 1848'de Meclis'e Radikal adaylardan biri olarak seçildi.[2]
Josip Jelačić komutasındaki Hırvatlar, o zamanlar Macaristan'ın bir parçası olan Međimurje'yi Hırvatistan'a geri döndürmeye çalıştığı sırada, Andrássy askerlik hizmetine girdi. Ülkesinin soylular sınıfının komutanıydı ve Artúr Görgei'nin yaveri olarak Pákozd ve Schwechat savaşlarında (1848) üstün hizmet verdi. Savaşın sonlarına doğru Andrássy, devrimci hükümet tarafından İstanbul'a gönderildi.[3] Hırvatistan ile mücadelede Osmanlı İmparatorluğu'nun desteğini değilse bile tarafsızlığını sağlamaya çalışıyordu.
Macarların yenildiği Világos felaketinden sonra Andrássy Londra'ya ve ardından Paris'e göç etti. 21 Eylül 1851'de gıyabında ölüme mahkûm edildi ve Macar isyanındaki rolünden dolayı Avusturya hükûmeti tarafından Temsili kuklası asıldı.[2] On yıl sürgünde kaldıktan sonra, o dönemde Avrupa diplomasisinin merkezi olan bölgede siyaset okudu. İkinci Fransız imparatorluğunun heybetli dış görünüşünün altındaki zayıflığı fark etti.[2]
Andrássy 1858'de Macaristan'a döndü, ancak durumu hâlâ zordu. Hiçbir zaman af talebinde bulunmamış ve hem Avusturya hükümetinin hem de Macar Muhafazakârları'nın (krallık için tam özerklikten başka bir şeyi kabul etmeyeceklerdi) tüm tekliflerini ısrarla reddetmişti.[2] Ferenc Deák'ın partisini coşkuyla destekledi.
1870 Fransa-Prusya Savaşı'nın patlak vermesi üzerine, Avusturya monarşisinin tarafsızlığını kararlı bir şekilde savundu ve 28 Temmuz 1870'teki konuşmasında, Avusturya'nın 1863'ten önce Almanya'da sahip olduğu konumu geri kazanmaya çalışmasının kendi çıkarına olduğu varsayımına şiddetle karşı çıktı. Beust'un düşüşünde (6 Kasım 1871), Andrássy onun yerine geçti. Şansölyelik görev süresi çığır açıcıydı.[2] Beust Almanya'ya düşman, Rusya'ya dostken, Andrássy tam tersi bir yaklaşım benimsedi. Bir sorun vardı ve o da Almanya'nın İtalya'ya yakın olmasıydı, ancak İtalya ve Avusturya, sınır bölgelerini kimin kontrol edeceği konusunda anlaşmazlığa düşmüştü.
_b_697.jpg)
Daha sonra ki yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Emekli olduktan sonra, hem Delegasyonlarda hem de Üst Meclis'te kamu işlerinde aktif rol almaya devam etti. 1885'te Büyükler Meclisi reform projesini hararetle destekledi, ancak diğer yandan 1867 Komünyonu'nun dokunulmazlığını kıskançlıkla savundu ve 5 Mart 1889'da Üst Meclis'teki yerine geçerek, ortak orduya yönelik her türlü tikelci müdahaleye karşı çıktı. Yaşamının son yıllarında popülaritesini yeniden kazandı ve 18 Şubat 1890'da 66 yaşında öldüğünde, ulusal bir felaket olarak yas tutuldu.[2] Vefat ettiği Volosko kasabasında (günümüz Hırvatistan'da Rijeka ile Opatija arasında) kendisine adanmış bir plaket bulunmaktadır. Bu plaket, Amfora restoranının hemen üzerinde yer almaktadır.
Yüzyıllardır Avrupa'da bir mevki edinmiş ilk Macar devlet adamıydı. Macar zenginini modern beyefendiyle birleştirdiği söylenir. Sloganı şuydu: "Söz vermek zordur, ama yerine getirmek kolaydır."[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
| 1848 Devrimi |  | |
|---|---|---|
| Macaristan Krallığı | ||
| Geçiş dönemi |
| |
| Kral Naipliği | ||
| Geçiş dönemi | ||
| Komünist Macaristan | ||
| Macaristan | ||
İtalik vekaleten olduğunu gösterir. | ||