Bilge Leon'un Kehanetleri
Bilge Leon'un Kehanetleri (Yunanca: Tou sophōtatou basileōs Leontos chrēsmoi; Latince: Oracula Leonis veya Vaticinia Leonis), Bizans imparatoru VI. Leon'a (886–912) atfedilen bir Grekçe kehanet koleksiyonudur. Gerçekte, koleksiyon ilk olarak on ikinci yüzyılda muhtemelen Konstantinopolis'te çalışan anonim bir editör tarafından bir araya getirilmiştir.[1]
Koleksiyonun merkezinde 815'ten kısa bir süre sonra yazılmış altı kehanet yer almaktadır. 1204'te Konstantinopolis'in yağmalanmasından sonra koleksiyona dört kehanet daha eklenmiştir. Kehanetlerin numaralandırılması el yazmaları arasında değişiklik gösterir. On tanesi ilk bölümü oluşturur ve vaticinia ex eventu'dur, yani kehanet olarak yazılmış geçmiş olayların kayıtlarıdır. İkinci bölümdeki beş kehanet ise gerçek kehanetlerdir.[1] On beş veya on altı kehanetten oluşan bu set çoğunlukla Yunanca iambik şiir şeklinde yazılmıştır.[2] 10 ve 11 numaralı kehanetler düzyazıdır.[3] Yerel Yunancada yazılmış yedi uzun şiirden oluşan ikinci bir set de ayrı el yazmalarında dolaşmıştır.[4] Cyril Mango bu şiirlerden bazılarının tarihini on üçüncü yüzyıla tarihlendirir.[5]
Özet
[değiştir | kaynağı değiştir]Kahinler, beş imparatordan oluşan bir diziyi önceden haber verir. İlki bir köpeğe benzer. Çocukları bir yılan tarafından öldürülecektir. İkincisi uçan bir yılandır. İki karga onu kör edecektir. Üçüncüsü, güneyden haç taşıyan bir kartal ve aniden ıslak zemine düşecek bir tek boynuzlu atla sembolize edilir. Dördüncüsü, tırpan ve gül taşıyan yaşlı bir adamdır. Pagan tapınakları inşa edecek ve dokuz yıl hüküm sürecektir. Beşincisi, bir boğa, mutlu bir şekilde hüküm sürecektir..[3]
Beş imparatorun ardından, yavrularıyla birlikte bir ayı iktidara gelecek ve imparator ikiye bölünecek. Konstantinopolis iç savaşa sürüklenecek ve günahkârlar yok edilecek. Tilkiyle simgelenen yaşlı bir adam iktidarı ele geçirecek. Konstantinopolis düşecek. Tırpan gibi parmakları olan bir adam küfür edecek. Katil Patrik Yuhanna'nın sakalı kesilecek. Tanrı'nın meshettiği Menahem ortaya çıkacak.[3]Uzun süredir batı Konstantinopolis'te saklanan bir peygamber, şehri kurtaracak ve yeniden yönetime kavuşturacak.[6]
Çevirileri ve kopyaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Avrupa ve Yakın Doğu'da düzinelerce el yazması günümüze ulaşmıştır.[7] Birçoğu, on altı sembolik resimden oluşan standart bir setle zengin bir şekilde resmedilmiştir.[8] İkinci kehanet seti genellikle resimli değildir.[3] Konstantinopolis'in düşüşünden (1453) daha eski bir el yazması yoktur. Birkaç el yazması yayınlanmış olmasına rağmen, eleştirel bir baskısı yoktur. Kehanetlere en eski atıf, el yazmalarından çok daha eskidir. Nikitas Honiatis'in 1200 civarındaki çalışmasında bulunur.[1]
Bilge Leon'un Kehanetleri, "Leon'un Kehanetlerinin Anonim Parafrazı" ile birlikte dolaşmıştır.[9] İkisi arasında edebi bir ilişki vardır, ancak Leon'un Kehanetlerinin Anonim Parafrazı, daha önce düşünüldüğü gibi Bilge Leon'un Kehanetleri'nin bir parafrazı değildir. Leon'un Kehanetlerinin Anonim Parafrazı'nın yazarının, Bilge Leon'un Kehanetleri kaynağı yerine onları alıntıladığı bile kesin değildir.[10] Bilge Leon'un Kehanetleri, on üçüncü yüzyılda Latince'ye çevrilmiştir. Bu genellikle 1280-1292 arasına tarihlenir, ancak Katelyn Mesler daha erken bir dönemi (1250-1275) savunmaktadır.[11] Bunlar Latince'de Kardinal Kehanetleri olarak dolaşmıştır ve Vaticinia de Summis Pontificibus olarak bilinen bir metin ailesini ortaya çıkarmıştır.[12] 1577 civarında Francesco Barozzi tarafından yeni bir Latince çeviri yapılmıştır. Barozzi, metni, hamisi Giacomo Foscarini için, Hristiyanların Osmanlı İmparatorluğu üzerindeki zaferini kehanet ettiği şeklinde yorumlamıştır.[13] Georgios Klontzas tarafından resimlendirilen Barozzi'nin eserinin iki dilli el yazması kopyası günümüze ulaşmıştır.[14]
Bilge Leon'un Kehanetleri Eski Slavca çevirileri Bulgarca, Sırpça ve Rusça versiyonlarda da bilinmektedir. On beşinci yüzyıldan kalma bir el yazmasından bilinen Sırpça metin, Stefan Lazarević'e (1402-1427) atfedilmektedir.[15]
Bilge Leon'un Kehanetleri'nin Paris'teki halk dilindeki el yazmaları 19. yüzyılda Emile Legrand tarafından, Viyana'daki el yazmaları ise daha yakın zamanda Erich Trapp tarafından düzenlenmiştir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Özel
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Brandes 2012.
- ^ Miltenova 2014, s. 718; Mango 1984, s. 59.
- ^ a b c d Mango 1984, s. 60.
- ^ Miltenova 2014, s. 718; Antonopoulou 1997, s. 23; De Maria 2013, s. 222.
- ^ Mango 1984, s. 59.
- ^ Mango 1984, ss. 60–61.
- ^ Brandes 2012 says there are "about 40", but Mesler 2007, s. 377, says "at least fifty-seven". According to Mango 1984, s. 59, "scores".
- ^ Mango 1984, s. 59; Brandes 2012.
- ^ Brandes 2013.
- ^ Alexander 2023, ss. 131–132.
- ^ Mesler 2007, ss. 377–380.
- ^ Mesler 2007, s. 376.
- ^ De Maria 2013, s. 224.
- ^ De Maria 2013, s. 219.
- ^ Miltenova 2014, ss. 717–719.
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Alexander, Paul J. (2023) [1985]. The Byzantine Apocalyptic Tradition. University of California Press.
- Antonopoulou, Theodora, (Ed.) (1997). The Homilies of the Emperor Leo VI. Brill.
- Brandes, Wolfram (2012). "Oracula Leonis". David Thomas; Alex Mallett (Ed.). Christian–Muslim Relations: A Bibliographical History. 4 (1200–1350). Brill. ss. 124–127.
- Brandes, Wolfram (2013). "Cento of the True Emperor". David Thomas; Alex Mallett (Ed.). Christian–Muslim Relations: A Bibliographical History. 5 (1350–1500). Brill. ss. 330–333.
- Brokkaar, W. G., (Ed.) (2002). Sapientissimi imperatoris Leonis oracula & anonymi narratio de vero imperatore: The Oracles of the Most Wise Emperor Leo & The Tale of the True Emperor (Amstelodamensis graecus VI E 8). Amsterdam.
- De Maria, Blake (2013). "Jacopo Foscarini, Francesco Barozzi, and the Oracles of Leo the Wise". Nebahat Avcioğlu; Emma Jones (Ed.). Architecture, Art and Identity in Venice and its Territories, 1450–1750: Essays in Honour of Deborah Howard. Ashgate. ss. 219–229.
- Mango, Cyril (1984). "The Legend of Leo the Wise". Byzantium and Its Image: History and Culture of the Byzantine Empire and Its Heritage. ss. 59–93. Originally published in Zbornik radova vizantiloškog instituta 6 (1960), same pagination.
- Mesler, Katelyn (2007). "Imperial Prophecy and Papal Crisis: The Latin Reception of The Prophecy of the True Emperor". Rivista di Storia della Chiesa in Italia. Cilt 61. ss. 371–415.
- Miltenova, Anissava (2014). "Historical Apocalypses in Medieval Bulgarian Literature (10th–14th Centuries)". Kevork Bardakjian; Sergio La Porta (Ed.). The Armenian Apocalyptic Tradition: A Comparative Perspective. Brill. ss. 706–729.
- Rigo, Antonio, (Ed.) (1988). Oracula Leonis. Editoriale Programma.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Vereecken, Jeannine; Hadermann-Misguich, Lydie, (Ed.) (2000). Les oracles de Léon le Sage illustrés par Georges Klontzas: La version dans le Codex Bute. Venice.