Veritabanı yönetim sistemi

Veritabanı yönetim sistemi (VTYS, İngilizce: Database Management System, kısaca DBMS), veritabanlarını tanımlamak, yaratmak, kullanmak, değiştirmek ve veritabanı sistemleri ile ilgili her türlü işletimsel gereksinimleri karşılamak için tasarlanmış sistem ve yazılımdır. Bu sistemlere örnek olarak MySQL, PostgreSQL, Microsoft SQL Server, Oracle Database ve Microsoft Access gösterilebilir.^[1]^[1]

Veritabanı yönetim sistemi bileşenleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Veritabanı motoru.
Veri depolama alt sistemi.
Veri sorgulama alt sistemi.
Veri tanımlama alt sistemi.
Uygulama geliştirme alt sistemi.
Veritabanı yönetim alt sistemi.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Literatür

[değiştir | kaynağı değiştir]

Elmasri, R. ve S. B. Navathe. (2007). Fundamentals of Database Systems. 5. Basım. Addison Wesley.
Riccardi, G. (2001). Principles of Database Systems with Internet and Java Applications. Addison Wesley.
Rob, P. ve C. Coronel. (2009). Database Systems: Design, Implementation, and Management. 8. Basım. Course Technology.
Silberschatz, A., H. F. Korth ve S. Sudarshan. (2006). Database System Concepts. 5. Basım. McGraw-Hill.
Yarımağan, Ünal. (2010). Veritabanı Yönetim Sistemleri. 2. Basım Akademi Yayıncılık.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b (İngilizce) Database Management System Concepts, FK Publications, 9789380006338.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Database Fundamentals22 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

g t d Bilgisayar biliminin alt dalları
Matematiksel temeller	Matematiksel mantık · Kümeler kuramı · Sayı teorisi · Çizge teorisi · Tip teorisi · Kategori teorisi · Sayısal çözümleme · Bilgi teorisi · Kombinatorik · Boole cebiri
Hesaplama teorisi	Otomat teorisi · Hesaplanabilirlik teorisi · Hesaplamalı karmaşıklık teorisi · Kuantum hesaplama teorisi
Algoritmalar ve veri yapıları	Algoritma çözümlemesi · Algoritma tasarımı · Hesaplamalı geometri
Programlama dilleri ve derleyiciler	Ayrıştırıcılar · Yorumlayıcılar · Yordamsal programlama · Nesne yönelimli programlama · Fonksiyonel programlama · Mantık programlama · Programlama paradigmaları
Eşzamanlı, paralel ve dağıtık sistemler	Çoklu işleme · Dağıtımlı hesaplama · Eşzamanlılık denetimi
Yazılım mühendisliği	Gereksinim çözümleme · Yazılım tasarımı · Bilgisayar programlama · Biçimsel yöntemler · Yazılım testi · Yazılım geliştirme süreci
Sistem mimarisi	Bilgisayar mimarisi · Bilgisayar organizasyonu · İşletim sistemi
Telekomünikasyon ve ağ oluşturma	Bilgisayar müziği · Yönlendirme · Örgü topolojisi · Kriptografi
Veritabanları	Veritabanı yönetim sistemleri · İlişkisel veritabanı · SQL · İşlem yürütme · Veritabanı indeksleme · Veri madenciliği · Metadata (Üst veri) · Ana veri (Master data)
Yapay zekâ	Otomatikleştirilmiş muhakeme · Bilgisayarlı dilbilim · Bilgisayarlı görü · Evrimsel hesaplama · Uzman sistemler · Makine öğrenimi · Doğal dil işleme · Robotik
Bilgisayar grafikleri	Görselleştirme · Bilgisayar animasyonu · Görüntü işleme
İnsan-bilgisayar etkileşimi	Bilgisayar erişilebilirliği · Kullanıcı arayüzleri · Giyilebilir hesaplama · Yaygın bilişim · Sanal gerçeklik
Bilimsel hesaplama	Yapay yaşam · Biyoenformatik · Bilişsel bilim · Bilgisayarlı kimya · Hesaplamalı nörobilim · Hesaplamalı fizik · Sayısal algoritmalar · Sembolik matematik
Bilgisayar bilimi, ACM Hesaplama ve Sınıflandırma Sistemi'ne göre farklı konu ve alanlara ayrılabilir.

g t d Veritabanı
Ana	Gereksinimler Teori Veritabanı nesnesi Modeller Veritabanı yönetim sistemi Makine Motor Sunucu Uygulama Bağlantı veritabanı kaynağı DSN Yönetici Eş anlamlı Kilit Türler Araçlar
Diller	Veri tanımı Veri işleme Sorgu bilgi alma
Güvenlik	Etkinlik izleme Denetim Adli bilimler Olumsuz veritabanı
Tasarım	Varlıklar ve ilişkiler (ve Gelişmiş gösterimi) Normalleştirme Şema Yeniden düzenleme Kardinalite
Programlama	Soyutlama katmanı Nesne-İlişkisel Eşleme
Yönetim	Sanallaştırma Ayarlama önbelleğe alma Geçiş Koruma Bütünlük
Listeleri	Akademik Biyolojik Biyolojik çeşitlilik Yüz ifadesi Çevrimiçi Çevrimiçi müzik Çevrimiçi emlak
Ayrıca bakınız	Veritabanı merkezli mimari Akıllı veritabanı İki fazlı kilitleme Sıralı paylaşımla kilitleme Dosya yükle Yayınlama Cadılar Bayramı Sorunu Günlük gönderimi
İlgili	Veritabanı modelleri Veritabanı normalizasyonu Veri ambarı Veritabanı yönetim sistemleri

g t d Veritabanı yönetim sistemi
Türler	Nesne veritabanı (karşılaştırma) · Sütun yönelimli veritabanı yönetim sistemi · Belge yönelimli veritabanı · Grafik veritabanı · İlişkisel veritabanı · İlişkisel veritabanı yönetim sistemi · Anahtar-değer veritabanı · Bellek içi veritabanı · Çoklu model veritabanı · Bulut veritabanı · Aday anahtar · Yabancı anahtar · Ana anahtar · Superkey · Vekil anahtar
Kavramlar	Veritabanı · ACID · Armstrong'un aksiyomları · Codd'un 12 kuralı · CAP teoremi · CRUD · Null · Aday anahtarı · Yabancı anahtar · Süperanahtar · Vekil anahtar · Özel anahtar
Nesneler	İlişki (Tablo · Sütun · Satır) · Görünüm · Transaction · Trigger · Veritabanı dizini · Kaydedilmiş işlev · Cursor · Kayıt · Aktarım · Partition
SQL	NoSQL · NewSQL · Select · Insert · Update · Merge · Delete · Join · Union · Create · Drop · Begin work · Commit · Rollback · Truncate · Alter
Bileşenler	Eşzamanlılık denetimi · Veri sözlüğü · JDBC · ODBC · Sorgulama dilleri · Sorgu hızlandırıcı · Sorgu planı
İlgili konular	Veritabanı modelleri · Ayrıştırma · Veritabanında saklama · Dağıtık veritabanı · Federe veritabanı sistemi · Veri tutarlılığı · İlişkisel bütünlük · Bağıntısal cebir · İlişkisel hesap · İlişkisel model · Nesne-ilişkisel veritabanı · Hareket işleme
Kategori

Veri ambarı

Yaratmak

Kavramlar	Veritabanı Boyut Boyutsal modelleme Gerçek OLAP Yıldız şeması Kar tanesi şeması Ters yıldız şeması Toplam Gerçeğin tek versiyonu
Varyantlar	Sütun odaklı DBMS Veri merkezi Veri ağı Topluluk modelleme desenleri Çapa modelleme Veri kasası modelleme Odak noktası modelleme HOLAP MOLAP ROLAP İşlemsel veri deposu
Elements	Veri sözlüğü/Meta veri Veri reyonu Altıncı normal form Vekil anahtar
Gerçek	Gerçek tablosu Erken gelen gerçek Ölçüm
Boyut	Boyut tablosu Boyut Dejenerasyonu Yavaşça değişen
Doldurma	Çıkarma, dönüştürme, yükleme (ETL) Çıkarma, yükleme, dönüştürme (ELT) Çıkarma Dönüştür Yükleme

Kullanma

Kavramlar	İş zekası Gösterge paneli Veri madenciliği Karar destek sistemi (DSS) OLAP küpü Veri ambarı otomasyonu
Diller	Veri Madenciliği Uzantıları (DMX) Çok Boyutlu İfadeler (MDX) Analiz için XML (XMLA)
Araçlar	İş zekası yazılımı Raporlama yazılımı E-tablo

İlgili

İnsanlar	Bill Inmon Bilgi fabrikası Ralph Kimball Kurumsal veri yolu Dan Linstedt
Ürünler	OLAP sunucularının karşılaştırılması Veri ambarı ürünleri ve üreticileri

g t d Veri tabanı modelleri
Genel modeller	Düz Hiyerarşik Boyutsal Ağ İlişkisel Varlık-ilişki Geliştirilmiş Çizge Nesne yönelimli Varlık-öznitelik-değer
Diğer modeller	Korelasyonel Çok boyutlu Dizi Semantik Yıldız şeması XML veri tabanı
Uygulamalar	Düz-dosya Sütun yönelimli Belge odaklı Nesne-ilişkisel Tümdengelimli Zamansal XML veri deposu Anahtar-değer deposu Triplestore

Yazılım ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.