Demir gezegeni
Demir gezegeni, mantosu olmayan ya da çok az miktarda mantoya sahip, küçük ve demir bakımından zengin olan bir çekirdeğe sahip gezegen çeşitlerine verilen isimdir. Merkür, Güneş Sistemi'ndeki en büyük demir gezegenidir (diğer karasal gezegenler silikat bazlı gezegenlerdir), ancak Güneş Sistemi dışındaki ötegezegenler içerisinde daha büyük demir gezegenler görmek mümkündür.
Evrende demir; hidrojen, helyum, oksijen, karbon ve neondan sonra kitle açısından altıncı en bol elementtir. Ayrıca teorilere göre helyum gezegenleri ve karbon gezegenleri de vardır.
Keşif
[değiştir | kaynağı değiştir]Demir gezegenleri; kayalık mantoları, dışardan gelen büyük çarpma olaylarının etkileriyle yok edilmiş normal metal / silikat karasal gezegenlerin kalıntıları olabilir. Bazılarının elmas alanları içerdiği düşünülmektedir. Mevcut gezegen oluşum modelleri, demir açısından zengin gezegenlerin yakın yörüngelerde veya ön-gezegen diskinin muhtemelen demir açısından zengin malzemeden oluştuğu büyük yıldızların yörüngesinde oluşacağını tahmin ediyor.[1]
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Demir gezegenleri, benzer kütleli diğer gezegen türlerinden daha küçük ve daha yoğundur.[2] Bu tür gezegenlerin Levha hareketleri ya da güçlü manyetik alan olmaz, çünkü oluşumdan sonra hızla soğaşırlar. Bu gezegenler Dünya gibi değildir.[3] Su ve demir jeolojik zaman çizelgeleri üzerinde kararsız olduğu için, yaşanabilir bölgelerindeki ıslak demir gezegenleri, demir karbonil gölleri ve sudan ziyade diğer yabancı uçucu maddelerle kaplanabilir.
Bilimkurguda, böyle bir gezegene "Gülle" adı verildi.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Characteristics of Terrestrial Planets" by John Chambers, from "The Great Planet Debate: Science as Process", August 14–16, 2008, The Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory Kossiakoff Center, Laurel, MD. http://gpd.jhuapl.edu/abstracts/abstractFiles/chambers_abstract.pdf 17 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2017.
- ^ "Big Planets: Super-Earths in Science Fiction" by Stephen Baxter, JBIS Vol 67, No 03 (March 2014), p.108
- ^ Gillett, Stephen L. (1996). Ben Bova (Ed.). World-Building. Cincinnati, Ohio: Writer's Digest Books. s. 173. ISBN 158297134X.
