Blanet
Blanet, doğrudan kara deliklerin yörüngesinde dönen varsayımsal bir ötegezegen sınıfının bir üyesidir.[1]
Blanetler, temel olarak gezegenlere benzerler. Kendi kütleçekimleri tarafından yuvarlak hâle getirilebilecek kadar kütleye sahiptirler, fakat yıldızların yörüngesindeki gezegenler gibi termonükleer füzyon başlatacak kadar kütleli değillerdir. 2019 yılında gökbilimciler ve ötegezegen bilimcilerinden oluşan bir ekip, süper kütleli kara deliğin yörüngesinin etrafında binlerce blanet barındırabilecek güvenli bir bölge olduğunu gösterdi.[2][3]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Japonya'daki Kagoshima Üniversitesi'nden Keiichi Wada liderliğindeki bir ekip tarafından kara delik gezegenlerine bu isim verildi.[4] Blanet, İngilizce black hole (kara delik) ve planet (gezegen) kelimelerinin birleşimidir.
Oluşum
[değiştir | kaynağı değiştir]Blanetlerin yeterince büyük bir kara deliğin yörüngesindeki yığılma diskinde oluştuğu düşünülmektedir.[3][5]
Kurguda blanet
[değiştir | kaynağı değiştir]Doctor Who televizyon dizisinin The Impossible Planet ve The Satan Pit (her ikisi de 2006) bölümlerinde, bölümün konusu K37 Gem 5 adlı bir kara deliğin yörüngesindeki Krop Tor adlı çorak bir blanet olan "olanaksız gezegen"de (impossible planet) geçer. Yıldızlararası (Interstellar - 2014) filminde, süper kütleli kara delik Garguantua'nın yörüngesindeki 3 karasal gezegenden ikisi uygun blanetlerdir. Diğeri ise Pantagruel adlı bir anakol yıldızının yörüngesinde dönmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Letzter, R. (6 Ağustos 2020). "Thousands of Earthlike 'blanets' might circle the Milky Way's central black hole". Space.com. 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2020.
- ^ Wada, K.; Tsukamoto, Y.; Kokubo, E. (26 Kasım 2019). "Planet Formation around Supermassive Black Holes in the Active Galactic Nuclei". The Astrophysical Journal. 886 (2): 107. arXiv:1909.06748
. Bibcode:2019ApJ...886..107W. doi:10.3847/1538-4357/ab4cf0.
- ^ a b Wada, K.; Tsukamoto, Y.; Kokubo, E. (2021). "Formation of "Blanets" from Dust Grains around the Supermassive Black Holes in Galaxies". The Astrophysical Journal. 909 (1): 96. arXiv:2007.15198 . Bibcode:2021ApJ...909...96W. doi:10.3847/1538-4357/abd40a.
- ^ Starr, M. (3 Ağustos 2020). "We Have Ploonets. We Have Moonmoons. Now Hold Onto Your Hats For... Blanets". ScienceAlert. 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2020.
- ^ Greene, T. (4 Ağustos 2020). "Scientists: What if black holes had a safe zone where little planets could live? Let's call them 'blanets'". The Next Web. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2020.
