Dortmund
| Dortmund | |
|---|---|
Stadt Dortmund | |
       | |
 Bayrak  Arma | |
Slogan: Dortmund. Überrascht dich. | |
  Dortmund | |
| Ülke |  Almanya |
| Eyalet | Kuzey Ren-Vestfalya |
| İl | Arnsberg |
| İdare | |
| • Oberbürgermeister | Thomas Westphal (SPD) |
| Yüzölçümü | |
| • Şehir | 280,71 km² |
| Rakım | 86 m |
| Nüfus (31 Aralık 2018[1]) | |
| • Şehir | 587.010 |
| • Yoğunluk | 2091/km² |
| • Kent | 5.111.530 |
| • Kent yoğunluğu | 1.152/km² (2.980/mil²) |
| • Metropol | 10.642.890 |
| • Metropol yoğunluğu | 1.497/km² (3.870/mil²) |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYS) |
| Posta kodu | 44001-44388 |
| Alan kodları | 0231, 02304 |
| Resmi kodu | 05913 |
| Plaka kodu | DO |
Resmî site dortmund.de | |
Dortmund, Almanya'nın Ruhr bölgesinde bulunan bir şehir. Kuzey Ren-Vestfalya eyaletine bağlıdır.
Yaklaşık nüfusu 587.010'dir. Dortmund; bölgesinin 2., Almanya'nın 7., Avrupa Birliği'nin 34. büyük şehridir. Dortmund-Ems Kanalı Avrupa'nın en büyük kanalı olup şehri Dortmund limanı ile Kuzey Denizi'ne bağlar. Dortmund bulunduğu eyalette "yeşil metropol" olarak bilinir. Belediye alanının yarısı su yolları, parklar, tarlalar, korular ve yeşil alanlar ile kaplıdır. Şehirde kömür ve demir işletmeleri de bulunmaktadır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Dortmund şehrinde insanların ilk yerleşke tarihine ait arkeolojik izler, Cilalı Taş Devrine kadar uzanıyor. "Dortmund" ilk defa tarih sahnesinde 'Throtmanni' terimiyle MS 882 yılında çıkıyor. MS 990 senesine ait ortaya çıkan bulgulardaysa; o yerleşkede pazar kurma, alışveriş yapma gibi faaliyetlere yönelik ilk hukuki kurallar bulunmakta.
1152 yılında, sonraki zaman diliminde Kutsal Roma İmparatorluk makamına kadar yükselecek olan Kral Friedrich Barbarossa tarafından Dortmund'da, kralın yönetim, ticaret ve sosyal hayata yönelik karar ve danışma heyetleriyle istişaresine sahne olan bir toplantı gerçekleştirilmiştir.[2] Bunun sonucu olarak, takip eden yıllarda birçok zanaâtkar, esnaf ve tâcir, kraliyet konağının çevresi başta olmak üzere Dortmund'a taşınıp yerleşmiş, ticari ve sosyal faaliyetlerine burada devam ettikleri gibi, şehrin gelişmesine de katkıda bulunmuşlardır.
19. yüzyılın ortalarından itibaren kömür madenciliği ve çelik işleme, Dortmund'un tekrar yükselişini ve bir sanayi şehrine dönüşmesini gördü. 1847'de Cöln-Minden Demiryolu'nun açılmasından bu yana Dortmund, Ruhr bölgesinde önemli bir ulaşım merkezi haline gelmiştir. Ekonomik kalkınmaya bir diğer önemli katkı, 1899 yılında Dortmund-Ems Kanalı ve dolayısıyla limanın açılmasıyla sağlanmıştır.
1905 gibi erken bir tarihte, Körne'nin kuruluşu, 1928 Ruhr Bölgesi'nin Yeniden Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile Hörde şehrinin (şimdiden 1.340 şehir hakkı almış) kurulmasına yol açan bir birleşmeler dalgası başlattı. 1928 ve 1929 kuruluşlarından bu yana, Dortmund bölgesi eski Grafschaft Mark alanında, eski Serbest İmparatorluk Kenti Dortmund bölgesinden daha fazla olmuştur. İkinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesine kadar, şehir manzarası küçük bir kasabadan büyük bir şehre dönüştü. Birkaç yıl içinde şehir merkezi, 1904'te Althoff'un mağaza binası, 1912'deki Krügerhaus veya yeni bir ana istasyon, postane inşa ederek tüm istasyon alanı gibi yeni binaların inşasıyla kökten değişti. ve bir ticaret merkezi olarak Löwenhof veya Hansastrasse'deki atılım gibi kentsel planlama önlemleri.
II. Dünya Savaşı sırasında kentin yüzde 90'ından fazlası ve tarihi kiliseleri, merkezdeki toplam 105 hava saldırısı ve 22.242 tondan fazla bomba ile yok edildi. Yüksek oran, kısmen Dortmund şehrinin bir saldırının tek hedefi haline geldiği sekiz büyük saldırıdan kaynaklanıyor. 12 Mart 1945'teki büyük saldırı sırasında 4.800 tondan fazla bomba şehre çarptı. Bu saldırı bir Alman şehrine karşı en ağır bombalı saldırı oldu. Bu son büyük saldırının ardından sosyal ve ekonomik yaşam durdu.
Bununla birlikte, gerçek yeniden yapılanma, ilk olarak savaş sonrası günlük yaşamda ilk olarak ulaşım ve bağlantı yolları olarak temizlenen zemin ve yukarıdaki sokaklardaki altyapı hatları tarafından belirlendi. Böylece, şehirlerin işlenmesi tamamen yeni bir planlama yerine yeniden yapılanma ve değişiklik olasılığı olarak görülüyordu. Bununla birlikte, savaş sonrası halkın farkındalığı, Orta Çağ kentinin düzeninde sanayileşmenin bir ürünü olarak kentsel durumu tekrarlamama arzusuyla şekillendi. Bu nedenle yeniden yapılanma yıllarının planlama hedefi, kendisini eski ve tarihi mirastan kasıtlı olarak farklılaştırması gereken yeni, açık ve geleceğe dönük bir Dortmund'du. Dortmund nüfusunun şiddetli muhalefetine rağmen, belediye binası veya sinagog gibi cityscapeı şekillendiren birçok bina yıkıldı veya yeniden inşa edilmedi.
Genel olarak, yeniden yapılanma hızla ilerledi, böylece 500.000'inci nüfus 1950'de doğdu.%2,3 işsizlik oranı ile 1952'de tam istihdam hakim oldu ve mükemmel ekonomik koşullar göçmenleri, özellikle de doğu bölgelerinden gelen mültecileri giderek daha fazla çekti. 1956 gibi erken bir tarihte Dortmund'da 624.000 kişi yaşıyordu. 1965 yılında şehir 658.075 nüfusuyla tarihi bir zirveye ulaştı.
Demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Dortmund, 2018 yılında 587.010 nüfusa sahipti ve bunların %35,6'sı göçmenken, çoğu Türk, Suriye, Fas, aynı zamanda Yugoslav, Polonya ve Rus kökenli idi.
Politika
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehirde SPD'nin baskın olduğu bir siyasi eğilim vardır. SPD 2004 yerel seçimlerinde oyların %41'ini alarak en fazla oy alan parti olmuş, onu oyların %32'sini alan Hristiyan Demokrat Birliği takip etmiştir. Yeşiller Partisi %11'lik oy oranıyla üçüncü sıraya yerleşmiştir.
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Dortmund Havalimanı şehrin doğusunda yer alan orta büyüklükteki bir hava meydanıdır. Şehrin tren istasyonu Almanya'daki en yoğun trafiğe sahip istasyonlardan biridir. Araç trafiği en az olan şehirlerden biridir.
Dortmund iyi bir toplu taşıma sistemine sahiptir. Birkaç metro hattı ve otobüs hatları tüm şehri birbirine bağlamaktadır.
Şehir, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra araba dostu olarak yeniden inşa edildi. En çarpıcı özellikler, kent merkezinin güneyinde kentsel alan boyunca uzanan federal yol B1 ve eski şehir duvarı boyunca dört ila altı şeritli şehir içi halkasıdır. Bu halka içinde, araç trafiği çok sınırlı bir ölçüde mümkündür, çünkü bu alanın çoğu yaya bölgesine geliştirilmiştir.
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehir, Bundesliga'da oynayan Borussia Dortmund takımına ev sahipliği yapar. Takım 1997'de UEFA Şampiyonlar Ligi'ni kazanmıştır.
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehirde iki adet büyük üniversite bulunmaktadır. Bunlardan Dortmund Üniversitesi 25.000'i aşkın öğrenci ve 4.000'e yakın öğretim görevlisine sahiptir.
Kardeş şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Trabzon, Türkiye
Zwickau, Almanya
Amiens, Fransa
Leeds, Birleşik Krallık
Rostov-na-Donu, Rusya
Buffalo, ABD
Netanya, İsrail
Novi Sad, Sırbistan
Xi'an, Çin
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "IT.NRW: Amtliche Bevölkerungszahlen. Regionaldaten Nordrhein-Westfalen". 2 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
- ^ Heinrich Gottfried Gengler: Regesten und Urkunden zur Verfassungs- und Rechtsgeschichte der deutschen Städte im Mittelalter. Erlangen 1863, S.834 - 882
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dortmund Panoramik Fotoğraflar 1 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)
 | Kuzey Ren-Vestfalya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Otorite kontrolü |
|
|---|
