Dresden - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Tarihçe
    • 1.1 Dresden bombardımanı
  • 2 Coğrafi konum
  • 3 Kardeş şehirler
  • 4 Resimler
  • 5 Kaynakça
  • 6 Ayrıca bakınız
  • 7 Dış bağlantılar

Dresden

  • Afrikaans
  • Alemannisch
  • አማርኛ
  • Aragonés
  • Ænglisc
  • العربية
  • مصرى
  • Asturianu
  • Aymar aru
  • Azərbaycanca
  • تۆرکجه
  • Башҡортса
  • Basa Bali
  • Boarisch
  • Беларуская
  • Беларуская (тарашкевіца)
  • Български
  • বাংলা
  • Brezhoneg
  • Bosanski
  • Буряад
  • Català
  • Нохчийн
  • Cebuano
  • کوردی
  • Corsu
  • Qırımtatarca
  • Čeština
  • Kaszëbsczi
  • Чӑвашла
  • Cymraeg
  • Dansk
  • Deutsch
  • Zazaki
  • Dolnoserbski
  • Ελληνικά
  • English
  • Esperanto
  • Español
  • Eesti
  • Euskara
  • Estremeñu
  • فارسی
  • Suomi
  • Na Vosa Vakaviti
  • Français
  • Nordfriisk
  • Frysk
  • Gaeilge
  • Gàidhlig
  • Galego
  • Hausa
  • 客家語 / Hak-kâ-ngî
  • עברית
  • हिन्दी
  • Hrvatski
  • Hornjoserbsce
  • Magyar
  • Հայերեն
  • İnterlingua
  • Bahasa Indonesia
  • Interlingue
  • Ido
  • Íslenska
  • İtaliano
  • 日本語
  • ქართული
  • Qaraqalpaqsha
  • Kongo
  • Қазақша
  • 한국어
  • Kurdî
  • Кыргызча
  • Latina
  • Lëtzebuergesch
  • Lingua Franca Nova
  • Limburgs
  • Ligure
  • Ladin
  • Lombard
  • Lietuvių
  • Latviešu
  • Мокшень
  • Malagasy
  • Олык марий
  • Македонски
  • മലയാളം
  • Монгол
  • मराठी
  • Bahasa Melayu
  • မြန်မာဘာသာ
  • مازِرونی
  • Plattdüütsch
  • नेपाली
  • Nederlands
  • Norsk nynorsk
  • Norsk bokmål
  • Occitan
  • Ирон
  • Kapampangan
  • Papiamentu
  • Polski
  • Piemontèis
  • پنجابی
  • پښتو
  • Português
  • Runa Simi
  • Română
  • Русский
  • Русиньскый
  • Ikinyarwanda
  • Sardu
  • Sicilianu
  • Scots
  • سنڌي
  • Srpskohrvatski / српскохрватски
  • Simple English
  • Slovenčina
  • Slovenščina
  • Shqip
  • Српски / srpski
  • Seeltersk
  • Svenska
  • Kiswahili
  • Ślůnski
  • தமிழ்
  • Tetun
  • Тоҷикӣ
  • ไทย
  • Türkmençe
  • Tagalog
  • Татарча / tatarça
  • ChiTumbuka
  • Twi
  • Удмурт
  • ئۇيغۇرچە / Uyghurche
  • Українська
  • اردو
  • Oʻzbekcha / ўзбекча
  • Vèneto
  • Vepsän kel’
  • Tiếng Việt
  • West-Vlams
  • Volapük
  • Winaray
  • 吴语
  • მარგალური
  • ייִדיש
  • Yorùbá
  • Zeêuws
  • 中文
  • 閩南語 / Bân-lâm-gí
  • 粵語
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikigezgin
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Dresden
Dresden bayrağı
Bayrak
Dresden arması
Arma
Almanya üzerinde Dresden
Dresden
Dresden
ÜlkeAlmanya Almanya
EyaletSaksonya
İlçeDresden
Lupphurdum1 Ocak 116
İdare
 • Belediye başkanıDirk Hilbert (FDP)
Yüzölçümü
 • Toplam328,8 km²
Rakım113 m
Nüfus
 (2019)[1]
 • Toplam556.780
 • Yoğunluk1,700/km²
 • Kent
790,400
 • Metropol
1,343,305
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
Posta kodu
66001-66133
Alan kodları0681, 06893, 06897, 06898, 06805
Resmî site
www.dresden.de

Dresden (Yukarı Sorbça: Drježdźany), Almanya'nın Saksonya eyaletinin merkezi olan şehir.

Elbe Nehri'nin kenarında kurulan Dresden'e "Elbe'nin Floransa'sı" da denir. Dresden çok sayıda sanat eseri koleksiyonları barındırır. Bugüne dek ayakta kalmış olan sayısız muhteşem barok yapı, Güçlü August döneminin şanını ve ihtişamını taşımaktadır. Dresden eski Doğu Almanya toprakları içinde yer alır.

Avrupa'nın en güzel su saraylarından biri olan Moritzburg, Dresden'den yalnızca 10 km uzaklıkta kuzey yöndedir. Sarayın parkında yürüyüş yapabilir. Tırmanış ve doğa yürüyüşü tutkunları, Dresden'in yaklaşık 30 km güneyinde başlayan Sächsische Schweiz bölgesinin kumtaşı kayalarına ve dağ geçitlerine hayrandırlar.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dresden önce balıkçıların ve köylülerin barındığı bir köy idi. Şehir hakkında ilk belgesel kaynak 1206'da "Burg Thorn" adlı Orta Çağ başlarından kalan bir kalenin yıkılması hakkındaki bazı mahkeme protokol anlaşmalarıdır ve bu belgelerde İslav adıyla "Drežďany" olarak anılmıştır. Şehir olma beratı bulunmamakla beraber 1216 tarihli bir resmi belgede ismi şehir olarak anılmaktadır. "Meissen Kontu" Dietrich Dresden'i geçici bir ikametgâh olarak kabul etmiştir. 1270'ten itibaren Dresden Meisen Kontluğunun başkenti olmuştur. Yaklaşık 1319'dan itibaren bu kontluk ve merkezi Dresden Wettin hanedanı idaresine geçmiştir. 1485'te Saksonya Düklüğü başkenti ve 1547'den itibaren Saksonya Elektörü'nün başkenti olmuştur. 1549'da Saksonya Elektörü "Moritz" Elbe Nehri'nin iki yakasında bulunan Dresden yerleşkeleri birleştirmiş ve bu yeni idare merkezine şehir olma beratı vermiştir.

Saksonya Krallığı Savaş Bakanlığı binasından Dresden'in Altstadt ve Elbe Nehri üzerindeki Augustus Köprüsü'nün görünümü: sol tarafında Bruhl'un terası (Bruhlsche Terrasse), Frauenkırche, köprünün karşısında Krallık Sarayı (Residenzschloss Dresden) ve Katolik Katedrali (Höfkirche), sağ tarafında Zwinger sarayı ve Semper Öper'in ucu görülmektedir. (Fotokrom, 1890-1900 yılları arasında)

Çok zayiat ve zarar veren bir Katolik-Protestant çatışması olan Otuz Yıl Savaşı (1618-1648) sırasında diğer birçok Alman şehri aksine kuşatma, talan ve yıkım tehlikelerini atlattı ama bu savaşla çok bağlantılı genel iktisadi buhran, büyük fakirlik ve veba gibi diğer salgınlar dolayısıyla hiç gelişemedi. Otuz Yıl Savaşı'ndan sonra Dresden'in gelişmesi çok değişen ve düzensiz olmuştur. Barış dönemlerinde şehirde çok güzel ve çok ihtişamlı binalar, sokaklar ve parklar kurulmuştur. Fakat Saksonya Elektörlüğü Avrupa'da zaman zaman çıkan bütün savaşlara katıldığı için şehir bu harp zamanlarında büyük zayiat ve hasar görmüştür.

1745 yılında Prusya'nın Silezya'yı ele geçirmesini sağlayan barış antlaşması, Saksonya'yı Avusturya ve Prusya arasında gelişmeye zorladı. Şehir 18. yüzyılda Zwinger Sarayının barok kısımları, Japon Sarayı ve Höfkirshe ile bezenmiştir. Saksonya Elektörü Güçlü I. Auguste şehrini "Kuzeyin Floransası yapmak hedefiyle başkent Dresden'e İtalya ve Avusturya'nın en iyi tanınmış mimarlar, besteciler ve müzisyenlerini davet etmiştir. Elektörler Dresden'de Avrupa'nın en geniş kapsamlı ve en değerli güzel sanatlar eserlerini 1560'ta I. August tarafından kurulan Dresden Milli Koleksiyonlarda toplamayı başarmışlardır. Avrupa da ilk porselen üretimi 1710'da Dresden'de geliştirilmiştir.

Fakat Dresden zaman zaman savaşan ordular tarafından ve diğer afetlerle büyük hasara maruz bırakılmıştır. Bunlar arasında 1491 yangını, Yedi Yıl Savaşı (1756-1763) sırasında 1760'ta Prusyalılarca top tutulması, 1813'te I. Napolyon'un altıncı koalisyona karşı yaptığı Almanya kampanyasında Dresden Muharebesi, 1815´te Dresden'in şehir surları harabeye döndürülmesi 1849´da anayasa getirilmesi için ihtilal sayılabilir.

Dresden 1806 ile 1918 döneminde (1870'ten itibaren birleştirilmiş Almanya İmparatorluğu'nun bir eyaleti olarak) Saksonya Krallığı başkentliği yapmıştır. Şehrin 19. yüzyılda çok gelişmiş ve nüfusu 1849´da 95.000 iken 1900'da 396.000 olmuştur.

Dresden bombardımanı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Dresden Bombardımanı

İkinci Dünya Savaşı sırasında, Ağustos 1944'te Dresden'e ilk hava saldırıları gerçekleştirildi ve bunun ardından şehirde hava saldırılarına karşı hazırlıklar yapıldı. Fakat Dresden'in Britanya Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) ve ABD Ordusu Hava Kuvvetleri (USAAF) tarafından 13-15 Şubat 1945 tarihleri arasında kesintisiz dört gece bombalanması sonucu büyük bir yıkım oldu. Sadece 13-14 Şubat 1945 gecesi, 773 adet RAF Lancaster bombardıman uçağı şehrin merkezindeki demiryolu istasyonlarını hedef alarak 1.181,6 ton (yangın bombası da denilen) fosfor bombası ve 1.477,7 ton patlayıcı gücü yüksek bomba attı. Dresden şehrinin iç kısmı büyük ölçüde yıkıldı. Geçmişte bazı yayınlar (birçok tarihi revizyonist ve aşırı sağcı yayın tarafından devamla) yaklaşık 350.000 kişinin öldüğü şeklinde yanlış bilgi veriyordu. Uluslararası Kızıl Haç'ın 1941-1946 Ortak Yardım Raporu da (Report of the Joint Relief 1941–1946) mağdur sayısını 275.000 olarak yanlış gösteriyordu. Fakat önde gelen 13 Alman tarihçiden oluşan Dresden Tarihçiler Komisyonu beş yıllık bir araştırma ardından 2010 yılında yayımlanan resmi bir raporda kayıpların 22.500 ile 25.000 arasında olduğu sonucuna vardı.[2][3][4][5][6][7]

Bu operasyon Müttefikler tarafından askeri ve endüstriyel bir hedefin meşru bir şekilde bombalanması olarak tanımlandı.[8] Fakat bazı araştırmacılar Şubat saldırılarının orantısız olduğunu savundu. Hava saldırısına karşı Naziler tarafından yetersiz önlemleri alınması sonucunda çoğunlukla kadın ve çocuklar öldü.[9]

Coğrafi konum

[değiştir | kaynağı değiştir]
Loschwitzer Elbhang'dan Dresden'e bakış

Dresden, etrafındaki varoşlar ve kasabalarla büyük bir şehirleşmiş bölge oluşturur. Bunun başlıca nedeni, şehrin orta Avrupa'nın önemli bir ulaşım kavşağı ve ekonomik merkezi olmasındandır. Şehir Almanya'nın ekonomik konum bakımdan en dinamik merkezidir. Dresden metropoliten bölgesi Saksonya eyaletinde bulunan diğer şehirleşmiş Chemnitz-Zwickau metropoliten bölgesi ve Leipzig-Halle metropoliten merkezi ile birlikte bir dinamik ekonomi üçgeni oluştururlar.

Dessau Berlin Cottbus
  • g
  • t
  • d
 
Leipzig Kuzey Görlitz
Batı   Dresden    Doğu
Güney
Chemnitz Ústí nad Labem (Çekya)


Kardeş şehirler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dresden şehrinin şu resmî kardeş şehir anlaşmaları vardır:

  • Birleşik Krallık Coventry, Birleşik Krallık
  • Rusya Sankt Petersburg, Rusya
  • Polonya Wrocław, Polonya
  • Kuzey Makedonya Üsküp, Kuzey Makedonya
  • Çekya Ostrava, Çekya
  • Kongo Cumhuriyeti Brazzaville, Kongo Cumhuriyeti
  • İtalya Floransa, İtalya
  • Almanya Hamburg, Almanya
  • Hollanda Rotterdam, Hollanda
  • Fransa Strazburg, Fransa
  • Avusturya Salzburg, Avusturya
  • Amerika Birleşik Devletleri Columbus, Ohio, Amerika Birleşik Devletleri
  • Çin Hangzhou, Çin

Resimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Dresden şehrinin akşam panoramik görüntüsü.
  • Dresden'in havadan gorunusu
    Dresden'in havadan gorunusu
  • Dresden Fuerstenzug
    Dresden Fuerstenzug
  • Dresden'de Saksonya Eyaleti Sansolyelik ofisi
    Dresden'de Saksonya Eyaleti Sansolyelik ofisi
  • Dresden - Frauenkirche
    Dresden - Frauenkirche
  • Dresden'de kış
    Dresden'de kış
  • Dresden - Şehir Muzesi modern merdiveni
    Dresden - Şehir Muzesi modern merdiveni
  • Dresden - Semperopera
    Dresden - Semperopera
  • Dresden - UFA Kristal Saray
    Dresden - UFA Kristal Saray
  • Dresden - "Goldener Reiter" Altin Atli Heykeli
    Dresden - "Goldener Reiter" Altin Atli Heykeli
  • Dresden - Kongre Merkezi
    Dresden - Kongre Merkezi
  • Dresden - Hochschule für Bildende Künste
    Dresden - Hochschule für Bildende Künste

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021. 
  2. ^ "1945: Thousands of bombs destroy Dresden". BBC News. 14 Şubat 1945. 11 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2009. 
  3. ^ (RAF Bomber Command 60th Anniversary – Campaign Diary February 1945 7 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
  4. ^ "Historikerkommission" (Almanca).  12 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ Erklärung der Dresdner Historikerkommission 4 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2008-10-01.
  6. ^ Keine Belege für mehr als 25'000 Tote in Dresden 1945 Meldung zum Abschlussbericht der Historikerkommission auf NZZ Online vom 17. März 2010.
  7. ^ "Up to 25,000 died in Dresden's WWII bombing". BBC. 18 Mart 2010. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2024. 
  8. ^ "Historical Analysis of the 14–15 February 1945 Bombings of Dresden". Air Force Historical Studies Office. 17 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.  including a list of all bombings on the railway network (especially towards Bohemia).
  9. ^ Addison, Paul and Crang, Jeremy A. (eds.). Firestorm: The Bombing of Dresden. Pimlico, 2006. 1-84413-928-X. Chapter 9 p.194

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Saksonya eyaleti

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Dresden ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
  • Dresden - Wikivoyage (en) 27 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Dresden - Wikivoyage (de) 27 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Resmî site (Almanca)(İngilizce) (Erişim:10.11.2010)
  • Dresden 360° Sanal Şehir 14 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişim:10.11.2010)
  • g
  • t
  • d
Nüfuslarına göre Almanya'daki şehirler
1.000.000+
Berlin  · Hamburg  · Köln  · Münih
500.000+
Bremen  · Dortmund  · Dresden  · Duisburg  · Düsseldorf  · Essen  · Frankfurt  · Hannover  · Leipzig  · Nürnberg  · Stuttgart
200.000+
Aachen · Augsburg · Bielefeld · Bochum · Bonn · Braunschweig · Chemnitz · Erfurt · Freiburg im Breisgau · Gelsenkirchen · Halle an der Saale · Karlsruhe · Kiel · Krefeld · Lübeck · Magdeburg · Mannheim · Mönchengladbach · Münster · Oberhausen · Rostock · Wiesbaden · Wuppertal
100.000+
Bergisch Gladbach · Bottrop · Bremerhaven · Cottbus · Darmstadt · Erlangen · Fürth · Gera · Göttingen · Hagen · Hamm · Heidelberg · Heilbronn · Herne · Hildesheim · Ingolstadt · Jena · Kassel · Koblenz · Leverkusen · Ludwigshafen · Mainz · Moers · Mülheim an der Ruhr · Neuss · Offenbach am Main · Oldenburg · Osnabrück · Paderborn · Pforzheim · Potsdam · Recklinghausen · Regensburg · Remscheid · Reutlingen · Saarbrücken · Salzgitter · Siegen · Solingen · Trier · Ulm · Wolfsburg · Würzburg
tam liste · belediyeler · metropol bölgeler · nüfusu 100.000'i aşan şehirler
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • BNF: cb119742433 (data)
  • GND: 4012995-0
  • ISNI: 0000 0001 1016 4613
  • kulturenvanteri.com: 3685
  • LCCN: n79085026
  • MusicBrainz: 624f2956-bfdb-43a9-8924-9aadb812ee04
  • NARA: 10044802
  • NKC: ge129086
  • NLI: 987007309200405171
  • SUDOC: 027771385
  • VIAF: 146756224
  • WorldCat (LCCN): n79-085026
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dresden&oldid=36529747" sayfasından alınmıştır
Kategori:
  • Dresden
Gizli kategoriler:
  • Sayısal olmayan formatnum bağımsız değişkenlerine sahip sayfalar
  • Webarşiv şablonu wayback bağlantıları
  • Otomatik boyutlandırılan çoklu resim kullanılan sayfalar
  • Alan kodu bilgisi içeren yerleşim bilgi kutusu kullanılan sayfalar
  • Vikiveri ve Vikipedi üzerindeki resmî site verisi farklı olan sayfalar
  • BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • ISNI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • Kulturenvanteri taksonomi tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • MusicBrainz area tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NARA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • SUDOC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • VIAF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • WorldCat-LCCN tanımlayıcısı içeren Vikipedi maddeleri
  • Sayfa en son 08.50, 16 Aralık 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Dresden
Konu ekle