Elza Niyego Olayı

Elza Niyego olayı, Türkiye'de Elza Niyego adındaki Yahudi bir genç kızın aşkına karşılık vermediği bir eski emir subayı tarafından 1927 yılında öldürülmesi ve buna bağlı olarak çıkan olaylara verilen genel addır.

Elza Niyego'nun öldürülmesi

Eski bir valinin oğlu ve II. Abdülhamid'in eski emir eri subayı olan Osman Ragıp, sokakta gördüğü 22 yaşındaki Elza Niyego adındaki genç kıza evlenme teklif etti. Evli ve torun sahibi olan Osman Ragıp, reddedilmesine rağmen kızı rahatsız etmeyi sürdürdü ve öldürmekle tehdit etti. Kızı kaçırma girişiminde bulununca şikayet üzerine cezaevine konan Osman Ragıp, birkaç ay sonra tahliye edildi. Elza'nın nişanlandığını öğrendiğinde ise, genç kızı işinden evine dönerken sokak ortasında bıçaklayarak öldürdü, yanında bulunan kardeşini de yaraladı. Elza'nın yakınlarda bulunan evinden gelen annesinin ısrarlarına rağmen, cesedi üzeri örtülmeksizin üç saat sokakta kaldı.

Olay üzerine, son yıllarda çeşitli kısıtlamalarla karşılaşmış olan Yahudiler, tüm bu gelişmelerin birikimiyle tepki gösterdi. Öldürülenin Yahudi, katilin ise önemli bir ailenin ferdi olması ve tutuklanmasına rağmen kısa süre içinde serbest kalması, Yahudilerde cinayetin cezasız kalabileceği kaygısına yol açtı.

Cenaze

Elza Niyego'nun cenazesine 10 ila 25 bin kişi katıldı. Kortejde "Adalet İstiyoruz" sloganı atıldı. Cenaze, adeta Türkiye'de yaşayan Yahudilerin yıllardır süren uygulamalara isyan gösterisine dönüştü. Cenazenin ardından cenaze günü yurt dışında olan birinin de aralarında bulunduğu 8 Yahudi ile cinayete tanık olan Rus uyruklu esnafa dava açıldı.

Sonraki gelişmeler

Olayların ardından, Cumhuriyet ve Akşam gibi milliyetçi gazetelerde, "Bir gayrimüslim öldürüldü diye ortalık neden bu kadar velveleye veriliyor" temalı haberler yayınlandı.^{[kaynak belirtilmeli]}

Osman Ragıp akıl hastanesine konuldu. 10 yıl sonra başka bir hasta tarafından öldürüldü.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Yahya Koçoğlu: Azınlık Gençleri Anlatıyor, Metis Yayınları, 2. Basım, Mayıs 2004, s. 40-41.

Konuyla ilgili yayınlar

Avner Levi: "Elza Niyego Olayı ve Türk-Yahudi İlişkilerine Yeni Bir Bakış", Toplumsal Tarih, C:5, F:25, Ocak 1996.
Avner Levi: Türkiye Cumhuriyeti'nde Yahudiler, İletişim Yayınları 2. Baskı, 1998.
Rıfat N. Bali: Bir Türkleştirme Serüveni, Cumhuriyet Yıllarında Türkiye Yahudileri (1923-1945), İletişim Yayınları, 1999, İstanbul.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Elza Niyego Olayı ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Tarihe doğru bakmak… 28 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Robert Schild, Minidev.com.
İlan Halimi ve Dr. Yasef Yahya^{[ölü/kırık bağlantı]} - Yakup Barokas, Şalom Gazetesi.
Münferit(!) antisemitizm vak’aları - Ayşe Hür, Tarih Defteri, 8.2.2009, Taraf Gazetesi.

g t d Türk milliyetçiliği
İdeoloji	Anadoluculuk İttihatçılık Irkçılık Kemalizm Altı Ok Kıbrıs Türk milliyetçiliği Turancılık Türkçülük Türk-İslam sentezi Ulusalcılık Ülkücülük
Oluşumlar	Türk Ocakları Ülkü Ocakları Kuvâ-yi Milliye Müdâfaa-i hukuk cemiyetleri Türkiye Gençlik Birliği 9 Eylül Cephesi Türk İntikam Tugayı Türk Mukavemet Teşkilatı Kara Çete Rüzgâr Birliği
Düşünürler	Namık Kemal Ziya Gökalp Yusuf Akçura Ömer Seyfettin Mehmet Emin Yurdakul Orhan Seyfi Orhon Hüseyinzade Ali Turan Ahmet Ağaoğlu Mehmed Emin Resulzade Mustafa Çokay Zeki Velidi Togan Mustafa Kemal Atatürk Necip Asım Yazıksız Nihal Atsız Munis Tekinalp Reha Oğuz Türkkan Alparslan Türkeş Oktay Sinanoğlu İskender Öksüz Muhsin Yazıcıoğlu Şükrü Saracoğlu Yusuf Halaçoğlu Talat Paşa Enver Paşa Ali Suavi Numan Çelebicihan Rıza Nur I. Eftim Nejdet Sançar Peyami Safa Mahmut Esat Bozkurt Attilâ İlhan Gökçe Fırat
Olaylar	Ermeni mallarına el konması Bâb-ı Âli Baskını Adana Katliamı Yerleşim isimlerinin değiştirilmesi Başka dillerden alınan sözcüklerin değiştirilmesi Rum Kırımı Samsun tehcirleri Ermeni Kırımı ve Reddi Süryani Kırımı Türk Kurtuluş Savaşı Elza Niyego Olayı Vatandaş Türkçe konuş! Vagon-Li Olayı Öğrenci andı 1934 Trakya Pogromu 1934 İskân Kanunu Soyadı Kanunu Zilan Katliamı Dersim Katliamı Yirmi Kur'a Nafıa Askerleri Varlık Vergisi Irkçılık-Turancılık Davası Sabahattin Ali suikastı İstanbul Pogromu Erenköy Direnişi Kıbrıs Harekâtı Sağ-sol çatışması Kanlı 1 Mayıs 16 Mart Katliamı Malatya Katliamı Piyangotepe Katliamı Bahçelievler Katliamı Maraş Katliamı Çorum Katliamı Balgat Katliamı Kemal Türkler suikastı 1995 Azerbaycan darbe girişimi Türk Ceza Kanunu'nun 301. maddesi Hayvan isimlerinin değiştirilmesi Hrant Dink suikastı
Mottolar	"Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir" "Her Türk asker doğar" "Ne mutlu Türk'üm diyene" "Türkiye Türklerindir" "Şehitler ölmez vatan bölünmez" "Ya istiklâl ya ölüm" "Ya Taksim Ya Ölüm" "Vatandaş Türkçe konuş!"
Diğer	16 Büyük Türk Devleti Atatürk Devrimleri Atatürk kişi kültü Güneş-Dil Teorisi Öz Türkçe Soyadı Kanunu Taksim Türkleştirme Türk Tarih Tezi