Ermeni Lejyonu (Almanya)
 | Bu maddenin tarafsızlığı konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Temmuz 2009) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Ermeni Lejyonu Armenische Legion | |
|---|---|
 Ermeni lejyonunun logosu | |
| Etkin | 8 Haziran 1944 |
| Ülke |  Sovyetler Birliği Hollanda |
| Bağlılık |  Nazi Almanyası |
| Tipi | Piyade |
| Savaşları | II. Dünya Savaşı |
| Komutanlar | |
| Ünlü komutanları | Drastamat Kanayan Garegin Njdeh |
Ermeni Lejyonu (Almanca: Armenische Legion), 1941 ve 1944 yılları arasında Nazi Alman ordusunun 808., 809., 810., 811., 812.[1][2] 813., 814., 815., 816., I/125., I/198. ve II/9.[3][4] piyade taburlarını kapsayan ve II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesinde Almanların Kızıl Ordu'dan ele geçirmiş olduğu Ermeni esirlerden oluşturduğu silahlı güç. Aralık 1941'den başlayarak[5] toplam 20 bin kişiden oluşturulan güç, Alman SS ve SD tarafından eğitilmiş ve Wehrmacht'ın Kırım ve Kuzey Kafkasya savaşlarına katılmıştır.[2][6]
Sonderverband Bergmann
[değiştir | kaynağı değiştir]Ermeni millî hareketleri ve Lejyon
[değiştir | kaynağı değiştir]II. Dünya Savaşı'ndan önce Almanya'da bulunan Ermeni mültecilere Naziler “Ari göçmen” statüsü vermişler ve Berlin'de onların Ermenice Azat Hayastan (“Bağımsız Ermenistan”) ve Hayrenik (“Vatan”) adlı gazetaları yayınlanırdı. Filolog Artaşes Abetyan[kaynak belirtilmeli] ve Albay Tigran Bagdasaryan[kaynak belirtilmeli] başkanlığında “Ermeni Millî Komitesi” ve Ermeni Lejyonu yaratılmıştır.[7] Lejyonun oluşturulmasında, bu amaçla Almanya'ya gelen[8] eski Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin liderlerinden Drastamat "Dro" Kanayan olmakla, yurtışında yerleşen Taşnaklar gönüllü şekilde[9] yakından iştirak etmişler.[10]
Kahire'de bulunan Taşnak Merkezi, Nazi Almanyası'na karşı müttefiklerin tarafını tutmaya kararlaştırdı. Ancak Bükreş'te oturan "Dro" Kanayan başta olmak üzere Balkanlarda bulunan bazı yerli Taşnakçılar, Kahire merkezin kararınına rağmen SSCB'ye karşı Almanya ile işbirliğine taraftar olduğunu açıkladılar.[11]
1942'de Hossank (Ermeni Ulusal Sosyalist Hareketi) hareketinin kurucusu olup Almanya Propaganda Bakanlığı'nda Fransızca ve Ermenice yayın spikerlğini yapan Sovren Begzadyan Payhar Alman makamlarına başvurarak Odessa ile Rostov arasındaki Ermenilerin Hossank altında toplanmasını ve birlikte Ermenistan'ı zaptmeyi teklif etti.[12] Payhar, Şark Bakanlığı tarafından Ermeni esirlerinin önderi tanıdığını iddia ettiyse de Şark Bakanlığı sonradan bunu yalanladı.[13]
1942'de Mavi Durum için hazırlıkların yapıldığı dönemde, Tsehagron hareketinin kurucusu olup Bulgaristan'da oturan Garegin Njdeh, Alman makamlarına başvurarak 20-30 kişilik silahlılarla Ermenistan'a sızdırıp ayaklanma çıkartmayı teklif etti. Fakat Alman Dışişleri Bakanlığı tarafından reddedildi. Ancak Njdeh Ermeni Ulusal Komitesi'nin üyeliğine seçildi.[14]
Formasyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Ermeni Lejyonu'nun merkezi eğitim kampı Polonya'nın Puławy[15] kentinde yerleşmiş, kampa, Tiflis'ten bir Ermeni kadının oğlu olan Obersturmbannführer Waldemar Frenzel[kaynak belirtilmeli] başkanlık yapmıştır.[8]
Ermeni Lejyonunun sabotajcı grubu[kaynak belirtilmeli]nun lideri, 18 Temmuz 1921 tarihinde İstanbul'da Behbud Cavanşir (Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin eski İçişleri Bakanı)'i öldüren Misak Torlakyan idi. Türkiye'nin Kafkasya'nı istila planlarının Torlakyan'a bağlı grup tarafından ele geçirildiği düşünülmektedir. Bu belgeler Türkiye'nin Almanya için güvenilir bir müttefik olmadığının sübutu gibi Rosenberg'e sunulmuştur.[7]
Hiwi
[değiştir | kaynağı değiştir]Silahlı taburların dışında, Wehrmacht'ta Ermenilerden 22 Hilfswilliger (gönüllü yardımcı) tabur oluşturulmuştur.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Stewart-Smith, Geoffrey (1964). The defeat of communism (İngilizce). Ludgate Press. s. 121. ISBN 0-7658-0834-X, ISBN 978-0-7658-0834-9.
Geoffrey Sewart-Smith sadece 808., 809., 810., 811. ve 812. taburdan bahsetmektedir.
- ^ a b Auron, Yair (2004). The Banality of Denial: Israel and the Armenian Genocide (İngilizce). Transaction Publishers. s. 238. ISBN 0-7658-0834-X, ISBN 978-0-7658-0834-9. 9 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2009.
Aron Yair, Kanayan ve Njideh'nin Avrupa'ya dönmüp lejyonu kurumalduğunu ve Türk kaynaklarında bazen lajyonun 812. Ermeni Taburunun 200.000 kişiden ibaret olmasından bahsedildiğişni yazmaktadır.
- ^ Antonio J. Munoz & Oleg Valentinovich, The East Came West: Muslim, Hindu and Buddhist Volunteers in the German Armed Forces 1941-1945 - A Study of East European Middle Eastern Collaboration with the German Armed Forces In World War II, Axis Europa Books, New York, 2001, ISBN 1-891227-39-4, s. 53, 63.
- ^ a b Боровиков Е.В. (2006). "Националистические организации и национальные воинские формирования из числа представителей закавказских республик в рядах германских вооруженных сил во время Великой Отечественной войны (Азербайджан, Армения, Грузия)". Аналитический вестник (Rusça). Совет Федераций ФС РФ. ss. № 24 (312). 16 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009.
- ^ Alvarez, David J. (1997). Nothing sacred: Nazi espionage against the Vatican, 1939-1945 (İngilizce). Routledge. s. 113. ISBN 0-7146-4744-6, ISBN 978-0-7146-4744-9.
- ^ Laçiner, Sedat (2002). Armenian Issue and the Jews (İngilizce). USAK Books. s. 7. ISBN 975-92445-3-5, ISBN 978-975-92445-3-8. 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2009.
- ^ a b С.Г.Чуев. Проклятые солдаты. Эксмо 2004 г.
- ^ a b Abramyan, Eduard A., Erivan Devlet Üniversitesi. "Из истории Армянского Легиона" (Rusça). Русская освободительная армия. 4 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009.
- ^ Hovannisian, Richard G. (2004). The Armenian People from Ancient to Modern Times: Foreign Dominion to Statehood: the Fifteenth Century to the Twentieth Century (İngilizce). Palgrave Macmillan. s. 367. ISBN 1-4039-6422-X, ISBN 978-1-4039-6422-9. 9 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.
- ^ Stavitskiĭ, Vasiliĭ (2002). Досье (Rusça). Olma Media Group. s. 100. ISBN 5-224-02734-9, ISBN 978-5-224-02734-7.
В формировании легиона принимали участие дашнак-эмигранты во главе с Дро Канаяном, руководителем известной разведывательной группы "Дромедар".
- ^ Patrik von zur Mühlen (Nisan 2006). "Gamalıhaç ve Kızılyıldız Arasında: İkinci Dünya Harbi'nde Sovyet Doğu Halkları". Şema Yayınevi. ss. s. 125-126. ISBN 975-9158-05-1.
- ^ a.g.e., s. 121-122.
- ^ a.g.e., s. 122.
- ^ a.g.y.
- ^ Joachim Hoffmann, Die Ostlegionen 1941-1943, Verlag Rombach Freiburg, ISBN 3-7930-0178-4, p.33.