Altı bacaklılar

Altı bacaklılar Yaşadığı dönem aralığı: 411-0 myö Devoniyen-Günümüz  PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Tomocerus vulgaris
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Arthropoda Alt şube: Hexapoda Latreille, 1825
Alt gruplar
†Leverhulmia †Grammepus Insecta - Böcekler Entognatha - İçtençeneliler

Altı bacaklılar (Hexapoda) Eklembacaklılar bölümünün en büyük alt şubesidir. Yaklaşık olarak 30'un üzerinde takım içerir. Böceklerin yanı sıra içtençeneliler adı verilen kanatsız eklembacaklılardan Diplura, Protura ve Collembola'yı da içine alır. Göğüslerinin üç segmentli olması ve her segmentinde bir çift bacağın bulunması ile tanınırlar.

Vücutları cephalo (baş), thorax (göğüs) ve abdomen (karın) olmak üzere 3 bölümden oluşur. Bazı gruplarda bu vücut bölümlerinde kaynaşmalar görülebilir. Baş bölgesinde bir çift anten ve bir çift bileşik göz bulunur. Sınıf özelliği olarak göğüsleri 3 segmentlidir ve her segmentten bir çift bacak çıkar. Çoğunda 2. ve 3. göğüs segmentlerinden birer çift kanat çıkar. Hayvanlar aleminde uçma ilk defa bu grupta ortaya çıkmıştır, ancak böceklerin kanatları, kuşların kanatlarından farklı yapıdadır. Abdomen (karın) 11 segmentlidir ve hiçbir segmentte üye bulunmaz. Son segmentlerde yapısal değişiklikler sonucu oluşmuş kavuşma organı, cercus uzantıları veya yumurta yerleştirme borusu gibi yapılar görülebilir.

Dış iskelet bulunur. Büyüme esnasında dış iskeletin neden olduğu kısıtlama, deri değişimi ile telafi edilir. Vücutlarında sadece çizgili kas bulunur. Solunum trake sistemiyledir. Açık dolaşım sistemi görülür. Vücutta dolaşan solunum sıvısı "hemolenf" adını alır ve çoğunlukla renksiz, bazen de soluk yeşil-sarı renktedir. Vücutları bez bakımından zengindir. Çekici veya itici koku, mum, zehir, ipek, yağ, tükürük, antikoagülan madde gibi birçok maddeyi salgılamak üzere özelleşmiş çok sayıda bez taşırlar. Duyu organları ve sinir sistemleri iyi gelişmiştir. Birçok grupta, özel görevleri olan duyu organlarına rastlanır (yeri geldikçe açıklanacaktır). Avlanmak veya avcılarından korunmak için son derece başarılı uyumlar kazanmışlardır. Renklenmeleri büyük çeşitlilik gösterir. Bazılarında ışık çıkarma özelliği görülür.

Kural olarak yumurta ile çoğalırlar ve gelişmelerinde çoğunlukla bir başkalaşım (metamorfoz) görülür.

Bazı gruplarda koloni halinde sosyal yaşam örnekleri görülür. Yaşam ve beslenme şekillerine göre, ağız parçaları, anten ve bacak yapıları farklılık gösterir.

Evrimi

Bu kladogram Kjer vd.'nin çalışmasından uyarlanmıştır (2016):

Hexapoda	Collembola (Sıçrar kuyruklular)     Protura (Duyarga bacaklılar)         Diplura (Çatal kuyruklular)   Ectognatha   Archaeognatha (Zıplayan kılkuyruklar)       Zygentoma (Kıl Kuyruklular)     Pterygota (Kanatlı böcekler)

Sınıfları arasındaki farklar

• İçtençenelilerde duyargalar gerçek segmentlidir; böceklerde ise gerçek segmentli değildir.
• İçtençenelilerde Johnston organı yoktur; böceklerde vardır.