Judensau
Judensau (Almancada "Yahudilerin domuzu" veya "Yahudi domuzu"),[1] antisemit bir betimlemedir. Yahudileri aşağılamak ve itibarsızlaştırmak amacıyla, Yahudilerin dişi domuzla müstehcen ilişkiye girdiklerini gösteren bu betimleme başta Almanya olmak üzere genel Avrupa ülkelerinde 13'üncü yüzyıldan başlayarak kullanılmıştır ve popülerliği 1600'lere dek sürmüştür.[2]
Önbilgi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaşerut kurallarınca domuzun Yahudiler için yasak oluşu Tora'nın Levililer kitabında (11:2-8) yazmaktadır. Yahudilerin, domuzun (bazen şeytan olarak da betimlenir) etrafını çevrelemesi, sütünü emmesi ve domuzla cinsel ilişkiye girmesini betimleyen bu imaj Yahudilikle dalga geçmek için yaratılmış antisemit bir propaganda örneğidir.
Bu resim Orta Çağ'da, çoğunlukla kilise ve katedral duvarlarının dış cephesine, sokaktan (örneğin, Wittenberg ve Regensburg) görülebilecek şekilde tasarlanmıştır. Bunun tahta gravürden yapılmış ilk örneğine Köln Katedralinde rastlanır ve yapılış tarihi yaklaşık 1210'dur. İlk taş örnek ise 1230'larda yaratılıp Brandenburg Katedralinde kullanılmıştır. 1470'te yapılan gravür, başta antisemit yorumlar olmak üzere popüler basında kullanıldı. 1475 ila 1507 arasında dikilen ve 1801'de yıkılan Frankfurt'taki Köprü Kulesi'nin Yahudi gettosuna bakan duvarındaki muazzam resimde Judensau ile birlikte dini cinayete kurban gittiği iddia edilen Trentolu Simon'un betimlemesi vardı.[3]
Wittenberg'de Judensau
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wittenberg'de, Martin Lutherin vaaz verdiği Stadtkirche kilisesinin cephesinde 1305'ten beri Judensau bulunmaktadır. Domuzun kuyruğunun altına bakan bir haham ve sütünü emen Yahudiler resmedilmiştir. Resimdeki yazıda, İbranice Tanrı'nın ismini simgeleyen söz çarpıtılarak "Rabini Shem hamphoras" yazılmıştır. Bu heykel, Almanya'da, Orta Çağ'dan beri ayakta kalmayı başaran son Yahudi aleyhtarı eserdir. 1988'de, Kristal Gece'nin 50. yıldönümü sebeiyle heykelin altına Holokost'ta 6 milyon Yahudi'nin öldürüldüğüne dair not düşüldü.[4]
Luther, Vom Schem Hamphoras (1543) kitabında Wittenberg'deki Judensau heykeli hakkında yorumda bulunarak antisemitizme devam etmiş ve Talmud'un domuzun arkasından geldiğini anlatmıştır:
Burada kilisemizde taştan (dişi) domuz heykeli vardır. Genç domuzlar ve Yahudiler altına yatmış meme emiyorlar. Domuzun arkasındaki haham çömelmiş ve sağ ayağını kaldırmış, (domuzun) kuyruğunu yukarıda tutarak yoğun bir şekilde kuyruğunun altına ve onun Talmud'una bakıyor, sanki şiddetli ve sıra dışı bir şey okur gibi, Shemhamphoralarını kesinlikle buradan alıyorlar.[1]
Kısmi liste
[değiştir | kaynağı değiştir]Bugün Judensau heykellerinin bulunduğu kiliselerin bazıları:
- Aarschot (Notre Dame Kilisesi)
- Basel (Katedral)
- Brandenburg (Katedral)
- Cadolzburg
- Colmar, Saint-Martin Kilisesi (2 adet)
- Köln, (Köln Katedrali (Chorgestühl, Holz)
- Köln, ([[Kölner Dom)
- Eberswalde
- Erfurt (Katedral)
- Gniezno (Polonya) (Katedral)
- Heilsbronn (Katedral)
- Lemgo (St Marien)
- Magdeburg (Katedral)
- Metz (Fransa) (Katedral)
- Nürnberg (St Sebaldus Kilisesi)
- Regensburg (Katedral)
- Remagen
- Uppsala (İsveç) (Katedral)
- Wiener Neustadt (Avusturya)
- Wimpfen (St. Peter Kilisesi)
- Wittenberg (Şehir kilisesi)
- Xanten (Katedral)
- Zerbst (St Nicolas Kilisesi)
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Brandenburg Katedralinde Judensau -
Colmar St. Martin Katedralinde Judensau -
Heilsbronn Katedralinde Judensau -
Regensburg St. Peter Katedralinde Judensau -
Wimpfen Katedralinde Judensau -
Luther'in hakkında konuştuğu, Wittenberg'deki Judensau -
Frankfurt am Main'da Köprü Kulesi'nde şehit Trentolu Simon ile Judensau -
Antisemit kitaptan alıntı (Aarau 1822)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Wolffsohn, Michael (1993). Eternal guilt?: forty years of German-Jewish-Israeli relations. Columbia University Press. s. 194. ISBN 9780231082754. 10 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2011.
- ^ Madigan, Kevin (2005). "Judensau". Richard S. Levy (Ed.). Antisemitism: a historical encyclopedia of prejudice and persecution. Vol 1: A-K. ABC-CLIO. ss. 387-88. ISBN 9781851094394. 10 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2011.
- ^ Schreckenburg, Heinz, The Jews in Christian Art, p.331-337, 1996, Continuum, New York, ISBN 0826409369. Cologne illustrated p. 332, Frankfurt pp. 335-7
- ^ Lopez, Billie (1997). Traveler's guide to Jewish Germany. Pelican Publishing Company. ss. 258-60. ISBN 9781565542549. 9 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2011.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Christian and Jew (in German) 7 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.