Yaylabaşı, Olur
| Yaylabaşı | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Yaylabaşı Yaylabaşı'nın Erzurum'daki konumu | |
Koordinatlar: 40°51′17″N 42°10′52″E / 40.8547°K 42.1811°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Olur |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus | 49 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25650 |
Yaylabaşı, Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaylabaşı'nın eski adı Kamrisi'dir. Nitekim Kamrisi (ქამრისი), 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Kamris (كامریص) olarak geçer.[5] Bu yerleşimin adı 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kamis (كامیس) şeklinde yazılmıştır.[6] 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde ise köy "Kyamis" (Кямисъ) adıyla kaydedilmiştir.[7]
Kamrisi köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılda, 1549 tarihli Gürcistan seferinin ardından Gürcülerden ele geçirmiştir.
Kamrisi köyü, 1574 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Ardahan-i Büzürg livasının Panaskerti nahiyesine bağlıydı. Büyük bir yerleşim olan köyün nüfusu, tamamı Hristiyan olan 90 haneden oluşuyordu.[8] 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre ise, Gürcistan Vilayeti içinde, Penek livasının Panaskerti nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 58 Hristiyan haneye düşmüştü. Köyde çoğu Ermeni olmak üzere, Ermeniler ve Gürcüler yaşıyordu.[9][10]
Kamrisi köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde Kamris (كامریس) şeklinde geçer. Bu defterde aynı idari konumla kaydedilmiş olan köyün hasılası Hicri 1109 (1697/1698) tarihinde 1.500 akçe, Hicri 1118 (1706/1707) tarihinde 4.000 akçe idi.[11]
Kamrisi, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Çıldır Eyaleti'nin Penek sancağının köylerinden biriydi. Sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu tarihte köyde 15 hanede 32 Müslüman erkek bulunuyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 64 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[12]
Kamrisi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfusu sayımında "Kyamis" (Кямисъ) şeklinde kaydettiği köy, Oltu sancağının Tausker kazasına bağlı Olur nahiyesinin 18 köyünden biriydi. Nüfusu, 47'si erkek ve 35'i kadın olmak üzere, 18 hanede yaşayan ve tamamı Türk olarak kaydedilmiş 82 kişiden oluşuyordu.[7] Havdos veya Havdosi köyünün nüfusu, 1896 yılında 132 kişi, 1906 yılında 123 kişi olarak tespit edilmiştir. Bu tespitlerde de köyün nüfusunun tamamı Türklerden oluşuyordu.[13]
Kamrisi veya Kyamis, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kamis (كامیس) adıyla Erzurum vilayetinin Oltu kazasına bağlı Olur nahiyesinin köylerinden biriydi.[6] Kamrisi veya Kamis köyü, 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 181 kişiden oluşuyordu.[14] Kamrisi veya Kamis Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Yaylabaşı olarak değiştirilmiştir.[15] 1965 genel nüfus sayımına göre Yaylabaşı köyünde 323 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 135 kişi okuma yazma biliyordu.[16]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Olur Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[17]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaylabaşı, Erzurum il merkezine 189 km, Olur ilçe merkezine 17 km uzaklıktadır.[18] Mahalle, Olur'un kuzeydoğusunda olup, 25.06 numaralı Ardanuç-Olur il yoluna, Boğazgören Mahallesi üzerinden 12,7 km'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[19]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2024 | 49[2] |
| 2023 | 102[2] |
| 2022 | 46[2] |
| 2021 | 54[2] |
| 2020 | 51[2] |
| 2019 | 54[2] |
| 2018 | 54[2] |
| 2017 | 52[2] |
| 2016 | 45[2] |
| 2015 | 45[2] |
| 2014 | 45[2] |
| 2013 | 54[2] |
| 2012 | 50[3] |
| 2011 | 57[3] |
| 2010 | 60[3] |
| 2009 | 61[3] |
| 2008 | 53[3] |
| 2007 | 56[3] |
| 2000 | 72[3] |
| 1990 | 127[20] |
| 1985 | 173[21] |
| 1965 | 323[22] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k l m "Erzurum Olur Yaylabaşı Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 26 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Yaylabasi, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 17 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 587". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 225.
- ^ a b "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı", Sıra no: 778". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023.
- ^ Tao (ტაო), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 88. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 587". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი : თარგმანი : წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 380". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 20, 210". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2025.
- ^ Tao (ტაო), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 89. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 121, ISBN 9786052100271.
- ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 248" (PDF). 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Aralık 2023.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 690". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2022.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 260" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ekim 2023.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Yaylabaşı Mahallesi". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Yaylabaşı to Yeşil Bağlar". Yaylabaşı to Yeşil Bağlar. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.