Kapan Camii
 Kapan Camii'nin genel görünümü | |
 | |
| Diğer ad(lar) | Karaca İbrahim Bey Camii |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Mezhep | Sünni |
| Mimari tarz | Osmanlı |
| Konum | Merkez, Kırklareli, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°44′03″K 27°13′31″D / 41.73417°K 27.22528°D |
| Tamamlanma | 1640 |
| Yenileme | 1896, 1915, 1958, 2007-2009 |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | kesme taş, tuğla |
| Minare sayısı | 1 |
Kapan Camii veya Karaca İbrahim Bey Camii, Kırklareli ili Merkez ilçesi sınırları içerisinde bulunan tarihi bir Osmanlı dönemi camisidir.[1]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Kitabesi bulunmadığından kesin inşa tarihine dair net bir bilgi bulunmayan ve Karaca İbrahim Bey Vakfı'na ait olan caminin Hicri 1050 (Miladi 1640) yılından önce[2] veya 1640 yılında [1] inşa edildiği düşünülmektedir. Bu tarih daha önce cami avlusunda bulunan mezar taşları üzerindeki tarih dikkate alınarak Ali Rıza Dursunkaya tarafından da işaret edilmektedir.[3]:75 Trakya Genel Müfettişlik Yüksek Mimarı B. Kemal Altan, yapının banisi olan Karaca İbrahim Bey'in Gelibolu'daki şehitler mezarlığında medfun bulunan Karaca Bey olduğunu belirtmektedir.[3]:77 Balkan Savaşları sırasında Kırklareli'yi işgal eden Bulgar ordusu tarafından tahrip edilmiş,[4] minaresinin bir kısmı yıkılarak üzerine haç asılmış ve kilise olarak kullanılmıştır. Caminin haziresindeki kabirler tahrip edilmiştir.[5]
Onarımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Cami Hicri 1314 (Miladi 1896) yılında Mutasarrıf Yanyalı Mustafa Neş'et Paşa tarafından yenilenmiş ve caminin yanına gelir getirmesi için vakıf dükkanları inşa edilmiştir.[3]:76
Balkan Savaşları'nda etrafındaki vakıf dükkanları ile birlikte tahrip olan yapı I. Dünya Savaşı sırasında Hicri 1334 (Miladi 1915) tarihinde tekrar tamir edilmiştir.[2] Bu tamirat Müftü Baba ve o dönemde Askeri İnşaat Komisyonu Reisi olarak görev yapan Binbaşı Aziz Bey yardımıyla yapılmıştır. Caminin iç kapısı üzerine Müftü Baba tarafından yazılan tamir kitabesinin son iki mısrası Ali Rıza Dursunkaya tarafından aşağıdaki şekilde aktarılmaktadır:
"Taşı cevher düştü Tarih çıktı re'si hameden
Habbeza oldu Kapan camii mamuru metin
1336 Hicri"
Ayrıca bu onarım sırasında caminin yanına üç odalı ve bir salonlu bir fetvahane binası inşa edilmeye başlanmışsa da bu yapı ancak 1920 yılında, bölgedeki Jandarma Komutanı Binbaşı Hikmet Bey'in yardımları ile tamamlanabilmiştir.[3]:76-77
1958 yılındaki restorasyonu sırasında günümüze ulaşan minaresi inşa edilmiş, 2007-2009 yılları arasında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilerek günümüzdeki görünümüne kavuşmuştur.[2] Cami günümüzde kullanıma açıktır.[6]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Kare planlı, üzeri marsilya kiremit kaplı dört mahyalı ahşap kırma çatı ile örtülü yapının duvarları iki sıra düzgün kesme taş ve iki sıra tuğla hatıllı almaşık duvar tekniği kullanılarak inşa edilmiştir.[2] Yapının bitişiğindeki fetvahane (eski müftülük binası) sonradan eklenmiştir.[7] Bu yapı günümüzde kadınlar mahfili olarak kullanılmaktadır ve camiye geçiş sağlamak için bu cephedeki pencere kapıya çevrilmiştir. Camideki ahşap kadınlar mahfili ve minberi özgün değildir.[2] Düzgün kesme taş örgülü, tek şerefeli minare 1958 yılında onarım sırasında inşa edilmiştir.[1]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Kapan Camii". Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri. 21 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2025.
- ^ a b c d e Ali Yıldız (2-5 Ekim 2012). "Kırklareli Tarihî Camiler'in Mekânsal Analizi ve Korunma Durumları" (PDF). 1. Ulusal Cami Mimarisi Sempozyumu "Gelenekten Geleceğe Cami Mimarisinde Çağdaş Tasarım ve Teknolojiler". ss. 311-332. 11 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Şubat 2025.
- ^ a b c d Dursunkaya, Ali Rıza (1948). Kırklareli Vilayetini Tarih, Coğrafya, Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik Cilt 2. Yeşilyurt Basımevi. 4 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2025.
- ^ Apa Kurtişoğlu, Gülay (2020). "Balkan Savaşları'nda Edirne ve Çevresinde Bombalanan Mimari Eserler". Alp, İlker; Kelağa Ahmet, İbrahim (Ed.). Balkan Savaşları ve Edirne. Edirne: Trakya Üniversitesi Yayınları. ss. 255-289. Erişim tarihi: 24 Şubat 2025.
- ^ Yılmaz, Mehmet Emin (2023). Kiliseye Çevrilen Türk Eserleri (PDF). Ankara: YTB Yayınları. ss. 770-773. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Şubat 2025.
- ^ "Kırklareli Tarihi Yapılar". T.C. Kırklareli Valiliği. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2025.
- ^ Suphi Saatçi, Bülent Uluengin (2016). Kırklareli ve Geleneksel Evleri. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. s. 36. Erişim tarihi: 24 Şubat 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Kapan Camii ile ilgili coğrafi veriler 
Wikimedia Commons'ta Kapan Camii ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
| Otorite kontrolü |
|
|---|