Kirazalan, Yusufeli
| Kirazalan | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Kirazalan Kirazalan'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Yusufeli |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 131 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08820 |
Kirazalan, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kirazalan köyünün eski adı Hers'tir.[4] Köyün bu adla adlandırdığı dönemde bu yerleşme bugünkü Erenköy'ü de kapsıyordu.[5] Bundan doları Gürcüce kaynaklarda Kirazalan köyü Kvemo (Aşağı) Hersi (ქვემო ხერსი), Erenköy ise Zemo (Yukarı) Hersi (ზემო ხერსი) olarak geçer.[6]
Hersi köyü, tarihsel Tao bölgesinde yer alır. Osmanlılar bu yerleşmeyi 16. yüzyılda Gürcü yönetiminden ele geçirmiştir. Köyün eski adı da Türkçeye Gürcüceden girmiş olmalıdır. Kirazalan köyünün Ahalşeni (ახალშენი) mahallesinde günümüze kalıntıları ulaşan kilise, buranın eski bir yerleşim olduğunu göstermektedir.[7]
Hers, 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterine göre, 1550 yılında kurulan Ardanuç livasının Kemhis (Kamhis) adlı nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu 15 (yaklaşık 70 kişi) haneden oluşuyordu. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla 1835 yılında gerçekleştirdiği nüfusu tespiti sırasında Hers, Çıldır Eyaleti'nin Tavusker sancağına bağlıydı. Köyde 12 hanede 48 erkek tespit edilmiştir. Bu tarihte Osmanlı idaresi sadece erkek nüfusu tespit ediyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince Hers köyünün nüfusunun yaklaşık 96 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Köyün nüfusu Müslümanlardan oluşuyordu. 1848 yılında Erzurum vilayetinin Tavusker kazasına bağlı olan köyde 84 hane (yaklaşık 420 kişi) kaydedilmiştir. Ancak köyünün nüfusunun bu kadar artmış olması dikkat çekicidir.[8]
Hers köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Hers" (حرس) Artvin vilayetinin Yusufeli kazasına bağlı Erkinis nahiyesinin köylerinden biriydi.[9] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 1.219 kişiden oluşuyordu. Fakat Artvin vilayetinin yerini bu tarihte Çoruh vilayeti almıştı.[10] Hers "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Kirazalan olarak değiştirilmiştir. Bu sırada köyün yukarı kısmına Erenköy adıyla köy statüsü verilmiştir.[11] Nitekim 1960 genel nüfus sayımında Erenköy olarak kaydedilmiş olan yerleşimde 991 kişi, "Kirazalan (Hers)" adıyla kaydedilmiş olan yerleşimde ise 678 kişi yaşıyordu.[12] 1965 genel nüfus sayımına göre Kirazalan köyünde 695 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 229 kişi okuma yazma biliyordu.[13]
Kirazalan köyünde, "Kilise Yayla" olarak adlandırılan yerde bulunan Hersi Kilisesi, tek kubbeli bir yapıydı. Bu kilise tamamen yıkılmıştır. Köyde ayrıca yıkık durumda eski bir hamam bulunmaktadır.[7]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Kirazalan köyü, Artvin il merkezine 93 km, Yusufeli ilçe merkezine 39 km uzaklıktadır.[14]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 129[2] |
| 2020 | 131[2] |
| 2019 | 136[2] |
| 2018 | 128[2] |
| 2017 | 121[2] |
| 2016 | 131[2] |
| 2015 | 137[2] |
| 2014 | 171[2] |
| 2013 | 234[2] |
| 2012 | 132[2] |
| 2011 | 151[2] |
| 2010 | 147[2] |
| 2009 | 126[2] |
| 2008 | 123[2] |
| 2007 | 108[2] |
| 2000 | 272[14] |
| 1990 | 520[14] |
| 1985 | 648[14] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Kirazalan, Turkey Page". Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Yusufeli Kirazalan Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 364". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 341, ISBN 9786058624818.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 475-476. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 59 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, s. 341, ISBN 978-605-86248-1-8.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 171.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 170.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 166, 209". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ 1960 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1963, s. 76.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 90.
- ^ a b c d "Kirazalan Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.