Kiroupolis
Cyreschata (Eski Farsça: Kuruškaθa),[4][5] Latince Kiroupolis (Grekçe: Κυρούπολις veya Grekçe: Κύρου πόλις, Kyroúpolis) ismi ile daha iyi bilinir,[6] her ikisi de "Kiros Şehri" anlamına gelen, II. Kiros tarafından Ahameniş İmparatorluğu'nun kuzeydoğu sınırını belirlemek için kurulan antik bir şehirdir.
Konum
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu antik şehrin gerçek konumu şu anda belirsizdir. İskender'in, Ahameniş şehri Kiroupolis'in adını değiştirerek aynı yerde kendi muhafız kasabası İskenderiye Eschate'yi kurmuş olabileceği tahmin edilmektedir.[1] Potansiyel yerler arasında, Tacikistan'ın kuzeyindeki ortaçağ ve modern Hucend şehri; Seyhun nehri üzerindeki Cizzak;[1] ve modern çağdaki Istaravshan şehri Ura-Tyube yer almaktadır.[2]
Bazı bilim insanları Kiroupolis'i Istaravshan bölgesiyle ilişkilendirmelerine rağmen, Seyhun nehri yakınlarındaki modern Kurkat, konumunun antik raporlara daha yakın olması nedeniyle şu anda en ikna edici alan gibi görünmektedir. Ancak bugüne kadar, bu soruyu çözecek arkeolojik bir kanıt bulunamamıştır. Istaravshan'daki Ura-Tyube kalesi olan Mug Tepe, MÖ 4. yüzyıla tarihlenen tabakalar içermesine rağmen, Kurkat'taki antik Şirin bölgesi, Şirin'deki bilinen mezar tonozları daha sonraki bir döneme ait olmasına rağmen, bugüne kadar kapsamlı bir şekilde araştırılmamıştır.[3]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Kiroupolis ve çevresi, Perslere karşı isyan eden ve günümüzde Türkiye olarak bilinen kıyı şeridindeki anavatanlarından buraya yerleştirilen Yunan halkları için bir tür istinat bölgesi olarak kullanılıyordu. Bölge, Pers İmparatorluğu'nun I. Serhas ve halefleri tarafından fethinden bin yıl önce büyük ölçüde Yunanlılar tarafından yerleşmişti. İskender ile çatışma döneminde, bölgede büyük bir Yunan nüfusu ve kültürü vardı.
Kiroupolis, İskender'in MÖ 329'da fethetmeyi hedeflediği bölgedeki yedi kasabanın en büyüğüydü. Amacı Soğdya'yı fethetmekti. İskender önce Krateros'u, İskender'in kuvvetlerine karşı Soğdya'yı elinde tutan kasabaların en büyüğü olan Kiroupolis'i kuşatması için görevlendirdi. Krateros'un talimatları "şehrin yakınında bir mevzi al, hendek ve palanka ile çevrele, ardından amacına uygun kuşatma silahlarını topla..." şeklindeydi. Amaç, sakinleri kendi savunmalarına odaklamak ve diğer kasabalara yardım göndermelerini engellemekti. İskender, Gazze'den başlayarak çevredeki diğer kasabaları da fethetti. Yedi kasabadan beşi iki gün içinde alınıp sakinlerin çoğu öldürüldü. İskender daha sonra, kasabalar arasında en iyi surlarla çevrili ve en kalabalık nüfusa sahip olan Kiroupolis'e vardı. Ayrıca bölgenin en iyi savaşçılarına sahip olduğu da söyleniyordu.
İskender, kuşatma makineleriyle Kiroupolis'in savunmasını altüst etti. Bombardıman devam ederken, İskender birliklerinin bir kısmına şehrin surlarının altından geçen kurumuş bir su yolundan gizlice geçmelerini emretti. İskender de bu göreve katıldı ve içeri girdikten sonra saldıran kuvvetlerini içeri almak için şehrin kapısını açtı. Yerliler şehrin alındığını görünce, saldırganların üzerine şiddetle saldırdılar. İskender, başına ve boynuna isabet eden bir taştan şiddetli bir darbe aldı. Krateros bir okla yaralandı. Ancak savunmacılar püskürtüldü. Arrianus, savunmacıların kuvvetini yaklaşık 15.000 savaşçı olarak tahmin ediyor ve operasyonun ilk aşamasında 8.000'inin öldürüldüğünü iddia ediyor. Geri kalanlar görünüşe göre şehrin merkezi kalesine sığındı, ancak bir gün sonra su yetersizliğinden teslim oldular.[7]
Muharebenin nasıl gerçekleştiğine dair anlatımlar yazarlar arasında farklılık göstermektedir. Arrianus, Batlamyus'un Kiroupolis'in en başından itibaren teslim olduğunu söylediğini aktarır ve Arrianus ayrıca Aristobulus'a göre yerin basıldığını ve herkesin katledildiğini belirtir.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Cummings, Lewis Vance (2004). Alexander the Great
(İngilizce). Grove Press. ss. 286-288. ISBN 9780802141491.
- ^ a b Baumer, Christoph (2012). The History of Central Asia: The Age of the Steppe Warriors (İngilizce). I.B. Tauris. s. 279. ISBN 9781780760605.
- ^ a b "Cyropolis". Encyclopædia Iranica (İngilizce). VI, Fasc. 5. Encyclopedia Iranica Foundation, Inc. 2011. ss. 514–515. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
- ^ Lendering, Jona (2006). "Alexandria Eschate". Livius.org. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
- ^ P’yankov, Igor V. (1994). "CYROPOLIS". Encyclopædia Iranica. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2022.
- ^ Aelian, Characteristics of Animals, § 16.3
- ^ a b Arrian (1971). The Campaigns of Alexander. Londra: Penguin Books. s. 204. ISBN 0-14-044253-7.
| Aile |
|  | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muharebeler | ||||||
| İlgili | ||||||