Lityum florür

Lityum florür
Adlandırmalar
	IUPAC adı Lithium fluoride
Tanımlayıcılar
CAS numarası	7789-24-4 ;
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü;
ChemSpider	23007;
ECHA InfoCard	100.029.229
EC Numarası	232-152-0;
PubChem CID	224478;
RTECS numarası	OJ6125000;
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID10894119 ;
	InChI InChI=1/FH.Li/h1H;/q;+1/p-1;
	SMILES [Li+].[F-];
Özellikler
Molekül formülü	LiF
Molekül kütlesi	25.939(2) g/mol
Görünüm	beyaz pudra veya transparan kristal, ; higroskopik
Yoğunluk	2.635 g/cm3
Erime noktası	845
Kaynama noktası	1676
Çözünürlük (su içinde)	0.127 g/100 mL (18 °C); 0.134 g/100 mL (25 °C)
Çözünürlük	HF'de çözünür ; alkol'de çözünmez
Yapı
Kristal yapı	Kübik
Moleküler geometri	Lineer
Termokimya
Isı sığası (C)	1.604 J/(g K)
Standart molar entropi (S⦵298)	1.376 J/(g K)
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)	-616 kJ/mol
Tehlikeler
NFPA 704; (yangın karosu)	2 0 0
	Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)	143 mg/kg (oral, sıçan)
Benzeyen bileşikler
Diğer anyonlar	Lityum klorür; Lityum bromür; Lityum iyodür; Lityum astatit
Diğer katyonlar	Sodyum florür; Potasyum florür; Rubidyum fluorür; Sezyum florür; Fransiyum florür
	Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
	Bilgi kutusu kaynakları

Lityum florür LiF formülüne sahip inorganik bileşik. Renksiz bir katıdır, kristal boyutu küçüldükçe beyaz renge geçiş görülür. Kokusuz olmasına rağmen tuzlu-acı bir tada sahiptir. Sodyum klorüre benzer yapıdadır fakat suda daha az çözünür. Esas olarak erimiş tuz yapısında kullanılır.^[2] LiF'nin elementlerinden oluşumu ikinci en yüksek reaktant kütlesi başına enerjiyi verir, birinci BeO'dur.

Üretim

LiF lityum hidroksit veya lityum karbonat ile hidrojen florürden hazırlanır.^[3]

Uygulamalar

Erimiş tuzlar

Flor, erimiş potasyum bifluorit'in elektrolizi ile üretilir. Bu elektroliz bir miktar LiF içerdiğinde -muhtemelen karbon elektrotlar üzerinde Li-C-F arayüzü oluşumunu kolaylaştırması sebebiyle- daha verimli olarak gerçekleşir. Yararlı bir erimiş tuz olan FLiNaK, LiF'in, sodyum florür ve Potasyum florür ile karışımını içerir. Erimiş Tuz Reaktör Deney'inde birincil soğutma sıvısı FLiBe idi; LiF-BeF₂ (66-33 mol%).

Optik

LiF'nin geniş bant aralığı sebebiyle kristalleri, kısa ultraviyole radyasyon dalgaboyuna karşı tüm diğer maddelerden daha transparandır. LiF bu sebeple UV optiği kullanımı için özelliklidir,^[4] (ayrıca bkz. magnezyum florür). Lityum florür aynı zamanda X-ray spektrometresi'nde kırınım sağlayan kristal olarak kullanılır.

Radyasyon dedektörleri

Ayrıca termolüminesan dozimetrelerde, gama ışınları, beta parçacıkları, nötronlar (dolaylı olarak kullanarak 6
3Li
(n,alfa) nükleer reaksiyon)'den kaynaklı iyonlaştırıcı radyasyonu kaydetme amacıyla da kullanılmaktadır. ⁶LiF'nin %96 zenginleştirilmiş nanopudra hali, mikroyapılı yarı iletken nötron dedektörleri (MSND) için nötron reaktif dolgu maddesi olarak kullanılmıştır.^[5]

Nükleer reaktörler

Lityum florür (yaygın izotopu lityum-7'de yüksek derecede zenginleştirilmiştir) sıvı-flor nükleer reaktörlerde kullanılan, tercih edilen tuz karışımının temel bileşenidir. Genellikle baz solvent (FLiBe) oluşturmak için lityum florür berilyum florür ile karıştırılır, sonrasında uranyum ve toryum florürleri de eklenir. Lityum florür kimyasal olarak son derece kararlıdır ve LiF/BeF₂ karışımları (FLiBe) düşük erime noktasına (360 C - 459 C) ve reaktör kullanımı için en uygun florür tuzu kombinasyonlarından en iyi nötronik özelliklere sahiptir. MSRE iki soğutma devresinde iki farklı karışım kullanmıştır.

PLED ve OLEDler için katot

Lityum florür yaygın olarak PLED ve OLED'lerde elektron enjeksiyonunu artırmak için eşleşme katmanı olarak kullanılır. Kullanılan LiF tabakası genellikle 1 nm kalınlıktadır. LiF'nin dielektrik sabiti (veya göreli geçirgenlik) 9.0'dur.^[6]

Doğal oluşum

Doğal olarak meydana gelen lityum florür mineral griseit olarak bilinir. Oldukça nadir olarak bulunur.^[7]

Kaynakça

^ "Archived copy". 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014.
^ J. Aigueperse, P. Mollard, D. Devilliers, M. Chemla, R. Faron, R. Romano, J. P. Cuer, "Fluorine Compounds, Inorganic" in Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim, 2005. DOI:10.1002/14356007.a11_307.
^ S.L. Bellinger et al. "Improved High Efficiency Stacked Microstructured Neutron Detectors Backfilled with Nanoparticle ⁶LiF," IEEE Trans. Nucl. Sci., 59 (2012) 167-173 .
^ "Crystran Ltd., a manufacturer of infrared and ultraviolet optics". 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2010.
^ D.S. McGregor, S.L. Bellinger, and J.K. Shultis, "Present Status of Microstructured Semiconductor Neutron Detectors, 379 (2013) 99-110.
^ C. Andeen, J. Fontanella,D. Schuel, "Low-Frequency Dielectric Constant of LiF, NaF, NaC1, NaBr, KC1, and KBr by the Method of Substitution", Physical Review B, 2, 5068-5073 (1970) DOI:10.1103/PhysRevB.2.5068.
^ Mindat "Archived copy". 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2014.

[1] "Archived copy". 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014.

[Aigs-2] J. Aigueperse, P. Mollard, D. Devilliers, M. Chemla, R. Faron, R. Romano, J. P. Cuer, "Fluorine Compounds, Inorganic" in Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim, 2005. DOI:10.1002/14356007.a11_307.

[3] S.L. Bellinger et al. "Improved High Efficiency Stacked Microstructured Neutron Detectors Backfilled with Nanoparticle ⁶LiF," IEEE Trans. Nucl. Sci., 59 (2012) 167-173 .

[crystran.co.uk-4] "Crystran Ltd., a manufacturer of infrared and ultraviolet optics". 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2010.

[5] D.S. McGregor, S.L. Bellinger, and J.K. Shultis, "Present Status of Microstructured Semiconductor Neutron Detectors, 379 (2013) 99-110.

[ANDEEN-6] C. Andeen, J. Fontanella,D. Schuel, "Low-Frequency Dielectric Constant of LiF, NaF, NaC1, NaBr, KC1, and KBr by the Method of Substitution", Physical Review B, 2, 5068-5073 (1970) DOI:10.1103/PhysRevB.2.5068.

[7] Mindat "Archived copy". 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d Lityum bileşikleri
İnorganik (list)	Li₂ LiAlCl₄ Li_1+xAl_xGe_2−x(PO₄)₃ LiAlH₄ LiAlO₂ LiAl_1+xTi_2−x(PO₄)₃ LiAs LiAsF₆ Li₃AsO₄ LiAt Li[AuCl₄] LiB(C₂O₄)₂ LiB(C₆F₅)₄ LiWF 6 LiBF₄ LiBH₄ LiBO₂ LiB₃O₅ Li₂B₄O₇ LiAsF 6 Li 2SnF 6 Li 2TiF 6 Li 2ZrF 6 Li₂B₄O₇·5H₂O LiBSi₂ LiBr LiBr·2H₂O LiBrO LiBrO₂ LiBrO₃ LiBrO₄ Li₂C₂ LiCF₃SO₃ CH₃CH(OH)COOLi LiC₂H₂ClO₂ LiC₂H₃IO₂ Li(CH₃)₂N LiCHO₂ LiCH₃O LiC₂H₅O LiCN Li₂CN₂ LiCNO Li₂CO₃ Li₂C₂O₄ LiCl LiCl·H₂O LiClO LiFO LiClO₂ LiClO₃ LiClO₄ LiCoO₂ Li₂CrO₄ Li₂CrO₄·2H₂O Li₂Cr₂O₇ CsLiB₆O₁₀ LiD LiF Li₂F LiF₄Al Li₃F₆Al FLiBe LiFePO₄ FLiNaK LiGaH₄ Li₂GeF₆ Li₂GeO₃ LiGe₂(PO₄)₃ LiH LiH₂AsO₄ Li₂HAsO₄ LiHCO₃ Li₃H(CO₃)₂ LiH₂PO₃ LiH₂PO₄ LiHSO₃ LiHSO₄ LiHe LiI LiIO LiIO₂ LiIO₃ LiIO₄ Li₂IrO₃ Li₇La₃Zr₂O₁₂ LiMn₂O₄ Li₂MoO₄ Li_0.9Mo₆O₁₇ LiN₃ Li₃N LiNH₂ Li₂NH LiNO₂ LiNO₃ LiNO₃·H₂O Li₂N₂O₂ LiNa Li₂NaPO₃ LiNaNO₂ LiNbO₃ Li₂NbO₃ LiO⁻ LiO₂ LiO₃ Li₂O Li₂O₂ LiOH Li₃P LiPF₆ Li₃PO₄ Li₂HPO₃ Li₂HPO₄ Li₃PO₃ Li₃PO₄ Li₂Po Li₂PtO₃ Li₂RuO₃ Li₂S LiSCN LiSH LiSO₃F Li₂SO₃ Li₂SO₄ Li[SbF₆] Li₂Se Li₂SeO₃ Li₂SeO₄ LiSi Li₂SiF₆ Li₄SiO₄ Li₂SiO₃ Li₂Si₂O₅ LiTaO₃ Li₂Te LiTe₃ Li₂TeO₃ Li₂TeO₄ Li₂TiO₃ Li₄Ti₅O₁₂ LiTi₂(PO₄)₃ LiVO₃·2H₂O Li₃V₂(PO₄)₃ Li₂WO₄ LiYF₄ Neodymium-doped LiZr₂(PO₄)₃ Li₂ZrO₃
Organik (sabun)	Hemolitin Organolityum reaktifileri Gilman reaktifi CH₃COOLi C₄H₆LiNO₄ LiC₂F₆NO₄S₂ LiN(SiMe₃)₂ Li₃C₆H₅O₇ C₅H₅Li LiN(C₃H₇)₂ (C₆H₅)₂PLi C₁₈H₃₅LiO₃ C₆H₁₃Li C₄H₉Li CH₃CHLiCH₂CH₃ (CH₃)₃CLi C₁₂H₂₈BLi CH₃Li Li+ C 10H− 8 C₅H₁₁Li C₅H₃LiN₂O₄ C₆H₅Li LiC₂CH₃ LiO₂C(CH₂)₁₆CH₃ C₄H₅LiO₄ LiEt₃BH LiOC(CH₃)₃ C₉H₁₈LiN LiC₂H₃ Vinyllithium LiC₁₁H₂₃COO
Mineraller	Ambligonit Berezanskit Brannockit Kriyolitiyonit Darapiyosit Darrellhenryit Elbait Flor Elbait Flor-liddikotit Emeleusit Eucryptite LiAlSiO₄ Faizevit Hektorit Hsianghualit Jadarite LiNaSiB₃O₇OH Keatite Li(AlSi₂O₆) Künzit Lavinskyit Lepidolit Lithiophilite LiMnPO₄ Lithiophosphate Li₃PO₄ Manandonit Manganoneptunit Nambulit Neptünit Petalite LiAlSi₄O₁₀ Pezzottaite Cs(Be₂Li)Al₂Si₆O₁₈ Rossmanit Saliotit Sogdyanit Spodumene LiAl(SiO₃)₂ Sugilit Tiptopit Turmalin Triphylite LiFePO₄ Zabuyelite Li₂CO₃ Zektzerit Zinnwaldit
Varsayımsal	Li_xBe_y HLiHe⁺ LiFHeO LiHe₂ (HeO)(LiF)₂
Diğerleri	Alüminyum-lityum alaşımları Heteroatom destekli yanal lityumlama LB tamponu Lityum atomu Lityum (ilaç) LiNi_xCo_yAl_zO₂ LiNi_xMn_yCo_zO₂ Lityum sabunu Lityum Üçgeni Lucifer sarısı NASICON Çevre dostu kırmızı ışıklı işaret fişeği