Luigi Lanzi

Luigi Lanzi
Luigi Lanzi
	Lanzi'nin anonim bir sanatçı tarafından yapılan portresi, 1775 ile 1799 arasında
Doğum	13 Haziran 1732; Treia, Papalık Devleti
Ölüm	31 Mart 1810 (77 yaşında); Floransa, Fransız İmparatorluğu
Milliyet	İtalyan
Meslek	Arkeolog; Sanat tarihçisi; Müze küratörü;
Akademik geçmişi
Alma mater	Roma Koleji
Akademik danışmanları	Rajmundo Kunić
Akademik çalışmaları
Kurumları	Uffizi
Ana ilgi alanları	İtalyan sanatı; Etrüsk dili;

Luigi Antonio Lanzi (13 Haziran 1732 – 31 Mart 1810), sanat tarihçisi ve arkeolog olarak tanınan İtalyan bir Cizvit rahibidir. Ölümünden sonra Floransa’daki Santa Croce Bazilikası'na, Michelangelo’nun mezarının yanına defnedilmiştir.

Hayatı

Lanzi, Papalık Devleti’ne bağlı Treia kasabasında 13 Haziran 1732’de doğdu.^[1] Eğitimini Fermo ve Roma’daki Cizvit okullarında tamamladı ve 1749 yılında Cizvit Tarikatı’na katıldı.^[2]^[3] Roma’da bulunduğu dönemde Cizvit okullarında Klasik Edebiyat dersleri verdi; bu sırada Johann Joachim Winckelmann ve Anton Raphael Mengs’in Neoklasik kuramlarından etkilendi.

1773’te Cizvit Tarikatı’nın kapatıldığı sırada, sağlık nedenleriyle gönderildiği Siena’da bulunuyordu. 1775’te Toskana Büyük Dükü Leopold, Lanzi’yi Floransa Galerileri’yle ilgilenmesi için görevlendirdi; aynı dönemde Accademia della Crusca’nın da başkanlığına getirildi. Bundan sonraki çalışmalarını İtalyan resmi, Etrüsk dili ve Etrüsk antik eserleri üzerine yoğunlaştırdı. Sanat tarihi alanındaki en önemli eseri, Storia Pittorica dell’Italia’nın Floransa, Siena, Roma ve Napoli okullarını içeren ilk bölümü 1792’de, geri kalan kısmı ise 1796’da yayımlanmıştır.

Arkeoloji alanındaki en büyük başarısı olan 1789 tarihli Saggio di lingua Etrusca adlı yapıtını 1806’da yayımlanan Saggio delle lingue d’Italia izlemiştir. Lanzi, 1806 tarihli Dei vasi antichi dipinti volgarmente chiamati Etruschi (“Halk arasında Etrüsk olarak adlandırılan antik boyalı vazolar üzerine”) başlıklı incelemesinde, bu vazoların aslında Yunan kökenli olduklarını doğru biçimde saptamıştır. Ona göre, bu durum yalnızca antik eserler için değil, Etrüsk dili için de geçerliydi. Saggio di lingua Etrusca’daki amacı, Etrüskçenin Romalılar, Umbrialılar, Osklar ve Yunanlılar gibi komşu halkların dilleriyle akraba olduğunu kanıtlamaktı.

Lanzi, Ennio Quirino Visconti ile birlikte, antikçağın tüm yönlerini mevcut yazılı kaynaklar ve anıtlar aracılığıyla açıklamayı amaçlayan, ancak tamamlanamayan büyük bir projede yer aldı. Antik heykel ve farklı üsluplarına dair gözlemleri, Saggio di lingua Etrusca’ya ek olarak yayımlandı ve Villa Medici’den Floransa koleksiyonuna kazandırılan eserler üzerinde yaptığı titiz incelemelere dayandı. Etrüsk dili üzerine sonraki yazarların yönelttiği eleştiriler ise Corssen’in onun filoloji ve arkeolojiye gerçek katkılarını savunmasına neden olmuştur.^[4]

Lanzi’nin diğer eserleri arasında, Hesiodos’un “İşler ve Günler” (Grekçe: Erga kai Hēmerai) adlı eserinin değerli notlarla hazırlanmış bir baskısı ve terza rima ölçüsüyle yaptığı İtalyanca çevirisi yer alır. 1785’te başlanan bu çalışma, 1808’de yeniden düzenlenip tamamlanmıştır. Eserlerinin listesi, Opere sacre adlı, ruhsal konular üzerine kaleme aldığı bir dizi teolojik inceleme ile sona ermektedir.

Eserleri

Saggio di lingua etrusca, e di altre antiche d’Italia, per servire alla storia de’ popoli, delle lingue et delle arti, Roma, 1789, 3 cilt.
De’ vasi antichi dipinti, chiamati etruschi, dissertazioni tre. Opuscoli raccolti da accademici italiani relativi a Storia antiquaria e lingue antiche che servono ad illustrarle, Floransa, 1806.
Illustrazioni di due vasi fittili ed altri monumenti recentemente trovati in Pesto, comunicate all'Inclita Accademia Italiana di Scienze Lettere ed Arti, Roma, 1809.
(1809) Storia pittorica della Italia dal risorgimento delle belle arti fino presso al fine del XVIII secolo; İngilizce çeviri: The History of Painting in Italy, From the Period of the Revival of the Fine Arts to the End of the Eighteenth Century (1828), Thomas Roscoe tarafından:
- Cilt I, Schools of Florence and Siena
- Cilt II, Schools of Rome and Naples
- Cilt III, School of Venice
- Cilt IV, Schools of Lombardy
- Cilt V, Schools of Bologna, Ferrara, Genoa, and Piedmont
- Cilt VI, Indexes
Di Esiodo Ascreo i Lavori e le Giornate, opera con 4 codici riscontrata, emendata, la versione latina, aggiuntavi l'italiana in terze rime, con annotazioni, Floransa, 1808.
Opere postume dell'abate D. Luigi Lanzi, Floransa, 1817, 2 cilt.

Kaynakça

^ Bernabei 2003.
^ Sorensen, Lee. "Lanzi, Luigi Antonio". Dictionary of Art Historians. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023.
^ Gietmann, Gerhard (1910). "Luigi Lanzi". The Catholic Encyclopedia. 8. New York: Robert Appleton Company. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023.
^ Natali 1933.

Bibliyografya

Boni, Onofrio (1816). Elogio dell'abate L. Lanzi (İtalyanca). Pisa: Niccolò Capurro.
Şablon:NIE
Natali, Giulio (1911). "Nel primo centenario dalla morte di Luigi Lanzi". Atti e Memorie di Regia Deputazione di Storia patria per le province delle Marche. Cilt VI. Ancona. ss. 103-125.
Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Lanzi, Luigi". Encyclopædia Britannica. 16 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 188.
Natali, Giulio (1933). "LANZI, Luigi". Enciclopedia Italiana (İtalyanca). Roma: Istituto dell'Enciclopedia Italiana. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2025.
Bernabei, Franco (2003). "Lanzi, Luigi". Grove Art Online. Oxford University Press. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023.
Anna Santucci; Fabrizio Capanni, (Ed.) (2010). L'abate Luigi Antonio Lanzi tra filologia classica e letteratura religiosa (İtalyanca). Corridonia: Simple. ISBN 978-8862593151.

İleri okuma

Gauna, Chiara (2003). La storia pittorica di Luigi Lanzi. Arti, storia e musei nel Settecento (İtalyanca). Floransa: Leo S. Olschki. OCLC 741477098.
Capanni, Fabrizio (1960–2020). "LANZI, Luigi Antonio". Dizionario Biografico degli Italiani (İtalyanca). Roma: Istituto dell'Enciclopedia Italiana. ISBN 978-8-81200032-6.
Rossi, Massimiliano (2006). Le fila del tempo: il sistema storico di Luigi Lanzi (İtalyanca). Florence: Leo S. Olschki. OCLC 82148770.

Dış bağlantılar

Internet Archive'daki Luigi Lanzi tarafından oluşturulan ya da hakkındaki eserler
Cristofani, Mauro (1976). "Winckelmann, Heyne, Lanzi e l'arte etrusca". Prospettiva. 4 (4): 16-21.

[FOOTNOTEBernabei2003-1] Bernabei 2003.

[2] Sorensen, Lee. "Lanzi, Luigi Antonio". Dictionary of Art Historians. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023.

[3] Gietmann, Gerhard (1910). "Luigi Lanzi". The Catholic Encyclopedia. 8. New York: Robert Appleton Company. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023.

[FOOTNOTENatali1933-4] Natali 1933.

[1]

[2]

[3]

[4]