Lyndon B. Johnson
| Lyndon B. Johnson | |
|---|---|
| |
| Resmî portre, 1964 | |
| 36. Amerika Birleşik Devletleri başkanı | |
| Görev süresi 22 Kasım 1963 - 20 Ocak 1969 | |
| Başkan Yardımcısı | Yok (1963-1965) Hubert Humphrey (1965-1969) |
| Yerine geldiği | John F. Kennedy |
| Yerine gelen | Richard Nixon |
| 37. Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı | |
| Görev süresi 20 Ocak 1961 - 22 Kasım 1963 | |
| Başkan | John F. Kennedy |
| Yerine geldiği | Richard Nixon |
| Yerine gelen | Hubert Humphrey |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 27 Ağustos 1908 Stonewall, Teksas, ABD |
| Ölüm | 22 Ocak 1973 (64 yaşında) Stonewall, Teksas, ABD |
| Partisi | Demokrat Parti |
| Evlilik(ler) | Lady Bird Taylor |
| Çocuk(lar) | Lynda Luci |
| Bitirdiği okul | |
| Mesleği | Öğretmen |
| İmzası | 
|
Lyndon Baines Johnson (İngilizce telaffuz: /ˈlɪndən ˈbeɪnz ˈdʒɑnsən/; 27 Ağustos 1908 - 22 Ocak 1973), Amerika Birleşik Devletleri'nin 36. başkanı olarak görev yapan Amerikalı siyasetçi ve öğretmendi. 1961 ile 1963 yılları arasında başkan yardımcısı olarak görev yaptı ve John F. Kennedy'nin suikastının ardından başkanlık makamına geçti; bu görevini 1969'a kadar sürdürdü. Güneyli bir Demokrat olan Johnson, başkanlık öncesinde 1937'den 1949'a kadar Temsilciler Meclisi'nde ve 1949'dan 1961'e kadar Senato'da Teksas'ı temsil etti.
İlk Yılları ve Gençliği
[değiştir | kaynağı değiştir]
1908 yılında Teksas eyaletinde 6 çocuklu bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası iş insanı ve politikacı Samuel Ealy Johnson Jr. annesi ise Rebekah Baines Johnson'dır. Kendisi İngiliz, Alman, İskoç ve İrlanda kökenlidir. Johnson'ın gençliği ailesinin sahip olduğu borçlar yüzünden finansal açıdan sıkıntılı olarak geçti.[1] Baptist olarak eğitilmiş, bunun hayatı boyunca azınlıklıklara olan bakış açısını etkilediği belirtilmiştir.[2] Lisede münazara ve beyzbol ile ilgilenmiş, 11. sınıfta da sınıf başkanı seçilmiştir.[3]
Texas Devlet Üniversitesi'ne geldiğinde çeşitli organizasyonlara katılmış, okul gazetesinin çıkarılmasında aktif rol almıştır. Eğitimine dezavantajlı Meksikalı çocuklara ders vermek için ara vermiş, hayatının ileriki aşamalarında yaptığı konuşmalarda bunun fakirliğe olan bakış açısını etkilediğinden bahsetmiştir.[4] Mezun olduktan sonra kısa süreliğine lise öğretmenliği yapmıştır.[5]
Siyasete Girişi
[değiştir | kaynağı değiştir]Demokrat Richard M. Kleberg'in 1931'de temsilciler meclisine seçilmesi ile Johnson'ı sekreteri olarak atadı. Bu Johnson'ın siyasetteki ilk adımı oldu. Kleberg bu süreç boyunca birçok görevini Johnson'a devrederek onun sorumluluk üstlenmesini sağladı.[6] Franklin Delano Roosevelt'in New Deal adı verilen yeniden dağıtımcı refah devleti projesini destekledi. Senatoya seçilmek için 1941'de aday olsa da başarısız oldu.[7]
Senato seçiminin halihazırdaki temsilcinin ölmesi yüzünden gerçekleşmesinden ötürü temsilciler meclisindeki rolünü kaybetmedi.1937-1949 arasında temsilciler meclisinde bulundu. İkinci Dünya Savaşı'nda pasifik cephesinde görev aldı. Askerlerin çektikleri sıkıntılara dair video kayıtları aldı.[8] Gümüş Yıldız dahil olmak üzere hizmetlerinden ötürü dört adet madalya aldı.[9]
1948 senesinde senator adayı oldu ve 1961'e kadar buradaki rolünü devam ettirdi. Johnson senatoda çeşitli grupları bir araya getirerek istediği kanunların geçmesini sağlamasıyla tanınmıştır.[10] 1954'te Demokratların senato çoğunluğunu elde etmesi ile beraber çoğunluk lideri haline gelmiştir. Johnson, "Johnson Treatment" (Johnson muamelesi) adı verilen ve konuştuğu insanların dibine girip vücut büyüklüğünü kullandığı ikna yöntemiyle de bilinir.[11]
1960 yılında Demokrat Parti'nin aday adayı oldu fakat John F. Kennedy'e karşı kaybetti. Yine de John F. Kennedy tarafından Demokratik Parti'den başkan yardımcılığına aday gösterildi. Çok çekişmeli olan bu başkanlık seçiminde Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Richard Nixon'dı. Seçimi John F. Kennedy-Lyndon B. Johnson ikilisi az bir farkla kazandılar. Başkan yardımcılığı döneminde Kennedy, Johnson'a fazla bir yetki vermedi. Sonuç olarak Johnson, Kennedy'nin başkanlığı döneminde arka planda kaldı. Ancak 22 Kasım 1963 tarihinde Kennedy'nin suikastı sonucu kendini beklenmedik bir şekilde başkanlık koltuğunda buldu.
Başkanlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Johnson başkan olduğunda John F. Kennedy'nin kurduğu kabineyi olduğu gibi muhafaza etti.[12] Kennedy'nin vergi ve sosyal adalet politika önerilerinin genişletilmesini savundu. Johnson New Deal (Yeni Düzen) politikalarının devamını ve genişlemesini istiyordu ve buna uygun bir program uyguladı. İdeali ABD'de Büyük Toplum (Great Society) adını verdiği yoksulluktan arındırılmış herkesin yeterli sağlık koşullarına sahip olduğu müreffeh bir ülke kurmaktı. Bu amaçla Medicare adı verilen engellilere ve 65 yaşın üzerindeki yurttaşlara ücretsiz sağlık hizmetleri getiren bir sağlık sigortası sistemi kurdu.
Irkçılığı karşı, 1964 ve 1968'de iki yurttaşlık hakları yasasının çıkmasını sağladı ve 1965'te siyahilerin oy kullanımı önündeki engelleri kaldıran bir başka yasayı onayladı. Yoksullukla mücadelede Büyük Toplum ve Yoksullukla Savaş sloganları kullandı. Engellilere, yaşlılara ve yoksullara ücretsiz sağlık programları, yoksul öğrencilere devlet yardımı, eğitime federal yardım, işsizlere iş eğitimi verecek ve iş bulmalarını sağlayan kurumlar (Head Start ve Job Corps), gençlere iş bulma programları, asgari ücretin yükseltilmesi, göçmenleri destekleyen bir kanun, silah kontrol yasaları, çevre koruma yasaları ve gıda yardımı programlarının devam ettirilmesi yine Johnson'ın eseridir. Johnson programının hemen hemen tamamını gerçekleştirmiştir. Onun döneminde yoksulluk belirgin oranda düşmüş ve siyahilerin ekonomik durumunda düzelme gözükmüştür. Daha sonra gelen Richard Nixon ve Gerald Ford hükûmetleri bile bu programları devam ettirmiş ve genişletmiştir.
Bu politikalar Amerika'nın özellikle güney eyaletlerinde yoğunlanmış muhafazakar seçmenler Demokrat Parti'den Cumhuriyetçi Parti'ye kaymış, daha liberal olan kuzey eyaletlerindeki seçmenlerde de tam tersi bir hareket görülmüştür. Bunun sonucu olarak 1964 Amerikan seçimlerinde Johnson'ın kaybettiği 6 eyaletten 5'i güney eyaletlerinden olmuştur. Tarihçiler partilerin ideolojik olarak yer değiştirmesine party-switch adını vermektedir.[13]
1964 Seçimlerinde Cumhuriyetçi Barry Goldwater'e karşı yarışmıştır. Johnson bu seçimde büyük bir farkla kazanmıştır. Kullandığı stratejisi televize anlamda reklamcılıkta önemli bir yer tutmuş, Bob Dole,[14] Mondale gibi isimlier Lyndon'ın reklamlarının uyarlamalarını sonraki seçimlerde kullanmıştır.[15]
Johnson 1964 Seçimlerini kazansa da Vietnam Savaşı Johnson'un iç politikadaki amaçlarını gerçekleştirmesine fırsat vermedi. Vietnam'da Amerikalı askerlerin kayıplarının artmasıyla halk Johnson'a karşı döndü. Güneydoğu Asya'da komünist rejimlerin yayılmasını engellemek için Çin'e ve Kuzey Vietnam'a karşı yürütülen savaşın şiddetini arttırdı. Zorunlu askerliği uygulamaya koydu ve bu yüzden eleştirildi. Can kayıplarının artmasına rağmen anlamlı zaferlerin elde edilememesi, Tet Taarruzu'nun Amerika kamuoyunda bıraktığı etki yüzünden 1968 yılındaki seçimlerde bir kez daha başkan seçilme hakkına sahip olmasına rağmen adaylığını koymamaya karar verdi. Başkan adayı olarak yerine başkan yardımcısı Hubert Humprey geldi.
Başkanlık Sonrası, Ölümü ve Popüler Kültürdeki Yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Johnson başkanlığı bıraktıktan sonra aşırı miktarda sigara ve alkol tüketmeye başlamıştır.[16] Texas'daki evine çekilip otobiyografisini yazmaya odaklanmıştır. Başkanlığı bıraktığı koşullardan ötürü Demokrat Parti ile ilişkisi kötüleşmiş, Demokrat Parti kongrelerine katılmaması istenmiştir.Johnson uzun süre boyunca kamuoyunda negatif bakılan bir figür olsa da kişiliği son yıllarda başka bir şekilde değerlendirilmeye başlanmış, bazı çalışmalara göre Amerika'nın en iyi on başkanı arasında sayılmıştır.[17]
Johnson'ın medeni haklar yasasını çıkarması hakkında başrolünde Woody Hartstone'un oynadığı LBJ adında bir film çekilmiştir.[18]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Braver, Rita (22 Ocak 2023). "LBJ and his monumental presidency - CBS News". www.cbsnews.com (İngilizce). 24 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2024.
- ^ President Lyndon B. Johnson and Prime Minister Lester B. Pearson, Washington, D.C., January 21-22, 1964, McGill-Queen's University Press, 15 Ocak 1976, ss. 227-23924 Aralık 2024
- ^ Yearbook. 1st ed. New York: Doubleday. 1990. s. 89. ISBN 978-0-385-41625-2.
- ^ Texas Housers (19 Ekim 2008), LBJ State of Union War on Poverty24 Aralık 2024
- ^ Yearbook. 1st ed. New York: Doubleday. 1990. ISBN 978-0-385-41625-2.
- ^ Woods, Randall Bennett (2006). LBJ: architect of American ambition. New York: Free Press. ss. 76-80. ISBN 978-0-684-83458-0. OCLC 65820366.
- ^ "Our Campaigns - TX US Senate - Special Election Race - Jun 28, 1941". www.ourcampaigns.com. 12 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2024.
- ^ Boring, War Is (24 Aralık 2013). "War and Forgiveness". War Is Boring (İngilizce). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2024.
- ^ Administration, Veterans Health. "List of Presidents who were Veterans". www.va.gov (İngilizce). 24 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2024.
- ^ "MASTER OF THE SENATE". Robert Caro (İngilizce). 24 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2024.
- ^ "New York Times, The Johnson Treatment: Lyndon B. Johnson and Theodore F. Green". web.archive.org. 5 Ekim 2008. 5 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2024.
- ^ "LBJ Presidential Library | Research". www.lbjlibrary.net. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2024.
- ^ "LBJ Champions the Civil Rights Act of 1964". National Archives (İngilizce). 15 Ağustos 2016. 24 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2024.
- ^ Twitchell, James B. (2000). 20 ads that shook the world: the century's most groundbreaking advertising and how it changed us all. 1st ed. New York: Crown Publishers. ISBN 978-0-609-60563-9.
- ^ Iozzino, Laura; Harvey, Philip D.; Canessa, Nicola; Gosek, Pawel; Heitzman, Janusz; Macis, Ambra; Picchioni, Marco; Salize, Hans Joachim; Wancata, Johannes; Koch, Marlene; Ferrari, Clarissa (8 Aralık 2021). "Neurocognition and social cognition in patients with schizophrenia spectrum disorders with and without a history of violence: results of a multinational European study". Translational Psychiatry. 11 (1). doi:10.1038/s41398-021-01749-1. ISSN 2158-3188.
- ^ Freeman, Morgan; Beschloss, Michael R. (2005), Decisions that shook the world, Cameraplanet Television, Discovery Channel (Firm), 24 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi24 Aralık 2024
- ^ "C-SPAN Survey on Presidents 2021". www.c-span.org (İngilizce). 15 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2024.
- ^ LBJ, Woody Harrelson, Michael Stahl-David, Richard Jenkins, 3 Kasım 201724 Aralık 2024
|  | |
| Otorite kontrolü |
|
|---|
- Lyndon B. Johnson
- 1908 doğumlular
- Teksas doğumlu siyasetçiler
- Amerika Birleşik Devletleri devlet başkanları
- Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcıları
- Amerikalı öğretmenler
- Amerikalı antikomünistler
- Vietnam Savaşı'nda Amerikalılar
- İrlanda asıllı Amerikalılar
- İngiliz asıllı Amerikalılar
- Alman asıllı Amerikalılar
- İskoç asıllı Amerikalılar
- Başkanlık Özgürlük Madalyası sahipleri
- Teksas'ın ABD Temsilciler Meclisi üyeleri
- Teksas'ın ABD senatörleri
- Soğuk Savaş'ta liderler
- Uzay aktivistleri
- 1960 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri
- 1973'te ölenler
- Teksas'ta ölenler
- Time Yılın Kişisi
- 1960'larda Amerika Birleşik Devletleri
- 20. yüzyıl ABD başkanları
- Amerikalı masonlar
- İskoç-İrlanda asıllı Amerikalılar
- Teksas'ta defnedilenler
- Amerika Birleşik Devletleri'nde liberalizm
- Lyndon B. Johnson ailesi
- Soğuk Savaş'ta kişiler
- Gümüş Yıldız sahipleri
- San Marcos, Teksas
- Amerikalı deniz subayları
- II. Dünya Savaşı'nda Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri personeli
- Amerikalı liberaller
- 20. yüzyılda Amerikalı anı yazarları
- John F. Kennedy Suikastı ile ilişkili kişiler