Mehmet Eroğlu
Mehmet Eroğlu (d. 2 Ağustos 1948, İzmir), Türk yazar, senarist ve romancıdır. Eroğlu, 12 Mart 1971 darbesinin ardından Attila İlhan'ın yönlendirmesiyle Paul Nizan, Lawrence Durrell, İlya Ehrenburg, Arthur Koestler, André Malraux ve Pierre Schoendoerffer gibi yazarları okuyarak edebiyata yönelmiş ve 1971'den itibaren roman yazmaya başlamıştır.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Mehmet Eroğlu, 2 Ağustos 1948 tarihinde İzmir'de dünyaya geldi. Edebiyat öğretmeni olan babası Farik Eroğlu'nun tayinleri sebebiyle ilkokul döneminde birkaç şehir ve okul değiştirdikten sonra İzmir Karşıyaka'daki Ankara İlkokulu'nu 1960 yılında bitirdi. Daha sonra İzmir Maarif Koleji'nde (bugünkü adıyla Bornova Anadolu Lisesi) 7 yıl boyunca kesintsiz olarak yatılı okudu. Liseyi bitirdiği 1967 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin inşaat mühendisliği bölümüne girdi.
1971 yılında üniversiteden mezun olan Eroğlu, mezun olduğu sırada 12 Mart Muhtırası tarafından kurulan sıkıyönetim mahkemesinde Dev-Genç Davası nedeniyle yargılanmaya başladı. 1972 yılında dava devam etmekteyken evlendi. İki yıl süren dava sonucunda Türk Ceza Kanunu'nun 141'inci ve 142'nci maddelerine muhalefetten 8 yıl ağır hapis ve 2 yıl sürgün cezasına mahkûm edildi. Sonuç kesinleşmeden 1974 genel affıyla mahkûmiyeti ortadan kalktı.[2] Bu tarihten sonra mühendislik yapmaya ve roman yazmaya başladı, 1974 yılında bir kızı dünyaya geldi. 1989 yılında bir devlet bankası olan Türkiye Turizm Bankası'nda 15 yıl sürdürdüğü görevinden siyasî baskılar sonucu ayrıldıktan sonra, mühendislik kariyerine ve yazarlığa devam etti. Sadece yazmak ve bir sivil toplum örgütünde gönüllü çalışmak amacıyla mühendislik yaşamını 1999'da noktaladı. 1999'dan bu yana Uğur Mumcu Gazetecilik Araştırmaları Vakfı'nda yazarlık seminerleri vermeyi sürdüren Eroğlu,[3] romanlarının yanı sıra televizyon dizisi ve sinema filmi senaryoları yazmıştır.
Edebî hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk romanı Issızlığın Ortasında, 1979'da Milliyet Roman Ödülü'nü kazandı. Ancak 12 Eylül rejimi tarafından sakıncalı bulunan roman, hiçbir yayınevi tarafından basılmadı. İlk romanının devamı niteliğindeki ikinci romanı Geç Kalmış Ölü de, aynı gerekçeyle uzun süre neşredilmedi. Her iki roman da, 1984 yılında yayımlandı ve hem Orhan Kemal Roman Armağanı'na hem de Madaralı Roman Ödülü'ne layık bulundular.
Yazar, 1968 kuşağını anlatmaya Yarım Kalan Yürüyüş, Adını Unutan Adam başlıklı romanlarıyla devam etti. 1994'te yayımlanan Yürek Sürgünü başlıklı romanından sonra, yazmaya 5 yıl ara verdi. Bu dönemde senaryo yazmaya eğildi ancak senaryo çalışmalarının sonuçlarından memnun kalmadığını ifade etti.[4] 2000 yılından itibaren art arda romanlar yayımlamayı sürdürdü. Mehmet Eroğlu, eserleri ve edebî faaliyetini, insan yaratılışının gölgeli alanlarında boy atan temaları yazan bir yazar olarak nitelendirdi.[4]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Romanları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1984: Issızlığın Ortasında, ISBN 975-8829-62-9
- 1984: Geç Kalmış Ölü, ISBN 975-8829-66-1
- 1986: Yarım Kalan Yürüyüş, ISBN 975-8829-67-X
- 1989: Adını Unutan Adam, ISBN 975-8829-49-1
- 1994: Yürek Sürgünü, ISBN 975-8829-76-9
- 2000: Yüz: 1981, ISBN 975-8829-77-7.
- 2002: Zamanın Manzarası, ISBN 975-8829-48-3.
- 2004: Kusma Kulübü, ISBN 975-8829-19-X.
- 2005: Düş Kırgınları, ISBN 975-8829-89-0.
- 2006: Belleğin Kış Uykusu, ISBN 9944-916-59-5.
- 2009: Mehmet:Fay Kırığı 1, ISBN 978-605-103-033-3.
- 2010: Edebi Aforizmalar, ISBN 9786051030678
- 2011: Emine: Fay Kırığı 2, ISBN 978-605-103-129-3.
- 2019: İyi Adamın On Günü
- 2020: Kötü Adamın On Günü
- 2021: Meraklı Adamın On Günü
- 2024: Sakin Adamın On Günü
Senaryoları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1994: Sızı
- 1996: 80. Adım
- 1997: Solgun Bir Sarı Gül
- 1998: Issızlığın Ortası
- 2000: Tutku Çemberi
- 2023: İyi Adamın 10 Günü
- 2023: Kötü Adamın 10 Günü
- 2024: Meraklı Adamın 10 Günü
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1979: Milliyet Roman Ödülü
- 1985: Orhan Kemal Roman Armağanı
- 1985: Madaralı Roman Ödülü
- 1996: İstanbul Film Festivali - En iyi türk filmi
- 1996: Uluslararası Sinema Yazarları ve Eleştirmenleri ödülü
- 1997: 34. Altın Portakal Film Festivali - Jüri özel ödülü
- 1997: 11. Altın Koza Film Festivali - En iyi 3. film
- 2022: Erdal Öz Edebiyat Ödülü[5]
Hakkındaki eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2012: Hasan YÜREK, İnsan Manzaralarının Ressamı: Mehmet Eroğlu'nun Romancılığı, Otorite Yayınları, Ankara
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ YÜREK, HASAN (2019). "Mehmet Eroğlu". teis.yesevi.edu.tr. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Erişim tarihi: 2025-11-20.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2008.
- ^ "Mehmet Eroğlu". web.archive.org. 23 Kasım 2010. 23 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2021.
- ^ a b http://www.gazeteodtulu.com/kral_ciplak.php?id=5 29 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Gazeteodtulu.com'daki söyleşisi Erişim tarihi: 29 Aralık 2008
- ^ "2022 Erdal Öz Edebiyat Ödülü'nün Sahibi Mehmet Eroğlu | Can Yayınları". www.canyayinlari.com. 10 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2024.
- Yaşayan insanlar
- 1948 doğumlular
- İzmir ili doğumlu yazarlar
- Bornova Anadolu Lisesinde öğrenim görenler
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesinde öğrenim görenler
- Türk inşaat mühendisleri
- 20. yüzyıl Türk roman yazarları
- 21. yüzyıl Türk roman yazarları
- Orhan Kemal Roman Armağanlı yazarlar
- Erdal Öz Edebiyat Ödülü sahipleri
- Orta Doğu Teknik Üniversitesinde öğrenim görenler