Mehmet Başaran (yazar)

Mehmet Başaran
Mehmet Başaran
Doğum	25 Nisan 1926; Ceylanköy, Lüleburgaz, Kırklareli, Türkiye
Ölüm	27 Haziran 2015 (89 yaşında); İstanbul, Türkiye
Meslek	Şair · yazar · öğretmen
Edebî akım	Toplumcu gerçekçilik · köy edebiyatı
Önemli ödülleri	Orhan Kemal Roman Armağanı

Mehmet Başaran (25 Nisan, 1926, Kırklareli - 27 Haziran 2015, İstanbul), köy edebiyatı hareketinin şiirdeki temsilcilerinden biri olan şair, eğitimci ve yazardır.^[1]

1926'da Kırklareli'nin Lüleburgaz ilçesindeki Ceylanköy'de doğdu. Kepirtepe Köy Enstitüsü'nü (1943) ve Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü'nü bitirdi (1946). Köy Enstitülü Hatun Birsen Başaran ile evlendi. Askerliğini yaparken Yedeksubay Okulu'ndan çavuşa çıkarıldı. Köy enstitüsü öğretmenliği, gezici başöğretmenlik, ilkokul öğretmenliği, Türkçe öğretmenliği yaptı ve Türkiye Öğretmenler Sendikası'nın (TÖS) kuruluş çalışmalarına katıldı, 1979'da emekli oldu. 1950'li ve 1960'lı yıllarda güçlenen köy edebiyatı hareketinin şiirdeki önde gelen temsilcilerinden birisidir. İlk şiiri Köy Enstitüleri Dergisi'nde yer aldı. Adam Sanat, Gösteri, Kıyı, Varlık, Yansıma, Yazko Edebiyat, Yeditepe, Yeni Biçem, Yeni Ufuklar ve Yücel gibi dergilerde şiirleri yayınlandı. Toplumcu düşünceyi didaktizme düşmeden şiirlerine sindirmeyi bildi. Şiirlerinde direnme ve umut temalarını iç içe işledi. Aynı temalar gözlem ve deneyimleriyle bütünleşmiş olarak Ahlat Ağacı ve Nisan Haritası'ndan sonra şiir kitaplarına damgasını vurdu.

27 Haziran 2015 tarihinde hayatını kaybeden Başaran'ın cenazesi doğduğu yer olan Ceylanköy'de toprağa verildi.^[2]

Ödülleri

1970 TRT Sanat Ödülleri Yarışması başarı ödülü
1979 Orhan Kemal Roman Armağanı

Eserleri

Ahlat Ağacı, 1953
Çarığımı Yitirdiğim Tarla, 1955
Karşılama, 1958
Nisan Haritası, 1960
Aç Harmanı, 1962
Kocakent, 1963
Zeytin Ülkesi, 1964
Pıtraklı Memleket, 1969
Sürgünler, 1970
Tonguç Yolu, 1974
Gök Ekin, 1975
Elif Diye Bir Türkü, 1976
Mehmetçik Mehmet, 1978
Meşe Seli, 1982
Günler Tuz Rengi, 1986
Sabahattin Eyüboğlu ve Köy Enstitüleri, 1990
Sis Dağı'nın Başında Borana Bak Borana, 1990
Giz Kokan Suskunluk, 1991
Yasaklı - Acının ve Sevginin Yurttaşı, 2. baskı 2003, Cumhuriyet Kitapları
Köy Enstitüleri Özgürleşme Eylemi, 3. Baskı 2003, Cumhuriyet Kitapları
Kuşatılmış Yaşam Günaydın Aşk, 2006, Cumhuriyet Kitapları
Eylülün Kızgın Soluğu, 2007, Cumhuriyet Kitapları
Yüreğinin Sesi Zeytin Ülkesi, 2007, Cumhuriyet Kitapları
Öğretmenim Hasan Âli Yücel, 2009, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

Kaynakça

^ "Ünlü şair Mehmet Başaran yaşamını yitirdi". Hürriyet. 27 Haziran 2015. 27 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2015.
^ "Güle Güle Başaran Usta". Gorunumgazetesi.com.tr. 30 Haziran 2015. 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2015.

[1] "Ünlü şair Mehmet Başaran yaşamını yitirdi". Hürriyet. 27 Haziran 2015. 27 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2015.

[2] "Güle Güle Başaran Usta". Gorunumgazetesi.com.tr. 30 Haziran 2015. 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2015.

[1]

[2]

g t d Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı
Beş Hececiler	Faruk Nafiz Çamlıbel Yusuf Ziya Ortaç Enis Behiç Koryürek Halit Fahri Ozansoy Orhan Seyfi Orhon
Yedi Meşaleciler	Sabri Esat Siyavuşgil Vasfi Mahir Kocatürk Yaşar Nabi Nayır Cevdet Kudret Kenan Hulusi Muammer Lütfi Ziya Osman Saba
Garipçiler (Birinci Yeniler)	Orhan Veli Kanık Melih Cevdet Anday Oktay Rifat
Maviciler	Attilâ İlhan Ferit Edgü Orhan Duru Özdemir Nutku Ahmet Oktay Demir Özlü Tahsin Yücel Demirtaş Ceyhun Yılmaz Gruda
İkinci Yeniler	Turgut Uyar Cemal Süreya Edip Cansever İlhan Berk Ece Ayhan Sezai Karakoç Ülkü Tamer Oktay Rifat
Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir	Ahmet Kutsi Tecer Arif Nihat Asya Orhan Şaik Gökyay Kemalettin Kamu Ömer Bedrettin Uşaklı Bedri Rahmi Eyüboğlu Behçet Kemal Çağlar Necmettin Halil Onan Zeki Ömer Defne Coşkun Ertepınar
Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir	Nâzım Hikmet Rıfat Ilgaz Aziz Nesin Ceyhun Atuf Kansu Ahmed Arif Ercüment Behzat Lav Arif Damar Şevket Süreyya Aydemir Vedat Nedim Tör Enver Gökçe Şükran Kurdakul Mehmet Başaran
II. Yeni Sonrası Toplumcu Şiir	İsmet Özel Ataol Behramoğlu Süreyya Berfe Nihat Behram Refik Durbaş Şükrü Erbaş Ahmet Oktay
Roman • Öykü • Şiir • Araştırma • Derleme

g t d Orhan Kemal Roman Armağanı
1972 - 1989	Yılmaz Güney (1972) · Çetin Altan (1973) · Sevgi Soysal (1974) · Erdal Öz (1975) · Vedat Türkali (1976) · Hasan İzzettin Dinamo (1977) · Fakir Baykurt (1978) · Mehmet Başaran (1979) · Adalet Ağaoğlu (1980) · verilmedi (1981) · Rıfat Ilgaz (1982) · Orhan Pamuk (1983) · Tarık Dursun K. (1984) · Mehmet Eroğlu (1985) · Yaşar Kemal (1986) · Şemsettin Ünlü (1987) · Ahmet Yurdakul (1988) · Samim Kocagöz (1989)
1990 - 2009	Demir Özlü (1990) · Peride Celal (1991) · Talip Apaydın (1992) · Tahsin Yücel (1993) · Faik Baysal (1994) · Necati Cumalı (1995) · Erendiz Atasü (1996) · Yıldırım Keskin (1997) · Kemal Bekir (1998) · Ahmet Karcılılar (1999) · Oktay Akbal (2000) · Oya Baydar (2001) · Selim İleri (2002) · Erhan Bener (2003) · İnci Aral (2004) · Adnan Binyazar (2005) · Hasan Ali Toptaş (2006) · Hıfzı Topuz (2007) · Ayşegül Devecioğlu (2008) · Zülfü Livaneli (2009)
2010 -	Hidayet Karakuş (2010) · Kâmuran Şipal (2011) · Yiğit Bener (2012) · Hasan Özkılıç (2013) · Hamdi Koç (2014) · Hüsnü Arkan (2015) · İbrahim Yıldırım (2016) · Gürsel Korat (2017) · Seray Şahiner (2018) · Faruk Duman (2019) · Ayhan Geçgin (2020) · Herkül Millas (2021) · Burhan Sönmez (2022) · Kemal Varol (2023) · Ezgi Tanergeç (2024) · Ayşe Kulin (2025)