Minarşizm
| Makale serilerinden |
Minarşizm (aynı zamanda minimal devletçilik,[1] gece devriyesi devleti, küçük devlet veya sınırlı devlet liberteryenizmi[2] olarak da bilinir), devletin tek meşru fonksiyonunun bireyleri saldırganlıktan, hırsızlıktan, sözleşmelerin ihlalinden ve dolandırıcılıktan korumak olduğunu ve devlet kurumlarının sadece askeriye, polis, yargı ve yasamadan ibaret olması gerektiğini[3] savunan liberteryen siyaset felsefesidir. Bazı minarşistler vergilendirmeyi desteklerler. Minarşistler genellikle laissez-faire yaklaşımının ekonomik refahı arttıracağını düşünür.
İdeoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Minarşizm liberteryen değerler ve ilkelerden hareket etmekle birlikte, devletin ahlaken meşru olduğu veya özgürlüklerin korunması için gerekli olduğu sonucuna ulaşan, ancak her türlü devletin değil, sadece minimal bir devletin meşru olduğunu ileri süren anlayışı tanımlamada kullanılmaktadır. Harvardlı bir profesör olan Robert Nozick 1974 yılında Anarşi, Devlet ve Ütopya adlı eseriyle bu akıma önemli katkılarda bulunmuştur.
Robert Nozick'in iddiası John Locke'un tahayyül ettiği doğa durumunun kaçınılmaz olarak minimal devlete yol açacağı iddiasıdır. Nozick delvetin güvenliği sağlamama durumunda bunun özel işletmeler tarafından yerine getirileceğini, ya de facto olarak bu işletmelerin devlete benzer bir şiddet uygulama hakkına sahip olacağını ya da sürekli olarak birbirleriyle çatışacaklarını belirtmiştir. Nozick'e göre bu noktada negatif özgürlüklerin korunması için devletin bir mekanizma olarak denkleme girmesi gereklidir. Nozick bunu Locke ön koşulunun gerçekleşmesi için bir önkoşul olarak görürken aynı zamanda da insanların sivil topluma katılması için Immanuel Kant'a da referans verir.[4]
Minarşist devletin temel odağı bu ideolojiye göre insanlar arasındaki negatif özgürlüklerin ihlalinden kaynaklı adaletsizlikleri önlemek, adaletsizliğin gerçekleşmesi durumunda da buna uygun tazminat işlemlerini gerçekleştirmektir.[5]
Robert Nozick'e ek olarak tanınan minarşistler arasında Austin Petersen[6], Ayn Rand ve Ludwig von Mises gibi isimler vardır.[7]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir agorist olan Samuel Edward Konkin III, devletin zorunluluğunu savunan liberteryenlerin tanımlanması amacıyla minarşizm terimini icat etmiştir. Terim sınırlı devlet liberteryenizminin alternatif kullanımıdır.
Kelimenin etimolojisi : min(minimal)+ archy (hükûmet) + ism (sistem) - minimal hükûmet sistemi şeklindedir.[8]
Minarşistlerin tahayyül ettiği devlet dizaynına aynı zamanda "Gece Devriyesi Devleti" denmektedir. Ferdinand Lassalle tarafından ortaya koyulan bu terim Rembrandt van Rijn'in "Gece Devriyesi" adlı resmine bir referanstır. Lassalle ilk başta bu tanımlamayı hakaretvari bir şekilde kullanmış olsa da bu görüşü savunanlar tarafından benimsenmiştir.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Rob Miller (8 Temmuz 2008). "An introduction to minarchism" (İngilizce). Homeland Stupidity. 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2017.
- ^ B.K. Marcus. "BlackCrayon.com : library : dictionary : 'minarchism'". BlackCrayon.com. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011.
- ^ Bazı teorilerde bu kurumlara cezaevleri de dahildir.
- ^ Nozick, Robert; Nagel, Thomas (2013). Anarchy, state, and utopia. [Reprint of the] original paperback edition published in 1974, 2013 edition. New York, NY: Basic Books. ISBN 978-0-465-05100-7.
- ^ Nozick, Robert (2013). Anarchy, state, and utopia. New York: Basic Books, a member of the Perseus Books Group. ss. 150-152. ISBN 978-0-465-05100-7.
- ^ "What Is A Minarchist? An Intro To The Night Watchman State [PODCAST]". The Libertarian Republic (İngilizce). 5 Mayıs 2015. 20 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2024.
- ^ Stringham, Edward Peter; Zywicki, Todd J. (2011). "Hayekian Anarchism". SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.1744364. ISSN 1556-5068.
- ^ "minarchy". Oxford English Dictionary. 2023. 28 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
 | Siyaset ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |