Monarşizm
| Makale serilerinden |
| Monarşi |
|---|
.svg) |
| Siyaset portalı |
| Siyaset serisinin bir parçası |
| Hükûmet biçimleri |
|---|
|
Hükûmet biçimleri listesi Yönetim biçimlerine göre ülkeler listesi |
Monarşizm, bir hükümdarın devlet başkanı olduğu yönetim biçimi olan monarşiyi savunan siyasal öğretidir. Bu siyasi öğretiyi savunan bireylere de monarşist denir.
Monarşizm, herhangi bir hanedandan veya liderden bağımsız olarak bu tür yönetim tarzını savunan bir görüştür. Belirli bir hanedanın yönetiminin savunulması ise kralcılık/saltanatçılık olarak anılır. Tarihsel süreç içerisinde kraliyet karşıtlarıyla mücadele edenlerin "cumhuriyetçiler" olarak anılması sebebiyle monarşizme karşı çıkanlar bugün de cumhuriyetçiler olarak anılmaktadır. Ülkeden ülkeye farklılık göstermekle birlikte, monarşizmin bir ülkedeki yansıması bir hanedanın desteklenmesi, geri dönmesinin arzulanması olabileceği gibi tahtta oturan bir kişinin kral/sultan olarak desteklenmesi, tahttakine karşı hak iddia edenin taraftar bulması veya tahttan indirilmiş kişinin geri dönmesinin istenmesi gibi farklı çeşitlerde kendini gösterir.
Monarşiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Mevcut monarşiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Monarşizm ile kralcılık/saltanatçılık ayrımını netleştirmek için Birleşik Krallık örneği açıklayıcı olacaktır. İngiliz İç Savaşı bir kralcılık/saltanatçılık örneğidir ve Cumhuriyetçiler ile Kraliyet yanlıları arasındaki bu savaşta belirli bir kral (I. Charles) ve bir hanedan desteklenmiştir. Oysaki monarşizm, Birleşik Krallık'ın bir monark, tek bir hükümdar tarafından yönetilmesi gerektiğini savunur. Günümüzde Birleşik Krallık'ta mevcut Windsor hanedanına sempati duyan ve monarşiyi destekleyen önemli bir toplumsal taban vardır.[1]
Kaldırılmış monarşiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'de veya eski hükmettiği coğrafyalarda Osmanlı Devleti'nin yeniden tesisini düşleyen gruplar olduğu gibi yönetime Osmanoğlu Ailesi'nden bir yöneticinin geçmesini savunan küçük bir grup da vardır. Bunların hepsi kralcı/saltanatçı kategorisi altındadır. Monarşistler için ise örnek ülke için en iyi idarenin monarşi ile olabileceğini savunurlar fakat bunun Osmanlı Hanedanı olup olmaması hususunu önemsemeyenlerdir. Önemli olan idare tarzının monarşi olmasıdır. Benzer bir ayrıştırma Orta Avrupa'da, özel olarak Habsburg Hanedanı'nı başta görmek isteyenler ile örneğin Polonya'da yaşandığı gibi Polonya'da monarşizmi savunanların bu hanedana tahtı teklif etmesi arasında da görülebilir.[2]
Monarşistler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Makale serilerinden |
 |
Bazı önde gelen monarşizm yanlıları şu kişilerdir:
- Amerika Birleşik Devletleri
Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda Büyük Britanya Krallığı'na sadık kalanlar.[3]
- Almanya
Otto von Bismarck, August von Mackensen, Paul von Hindenburg, Fedor von Bock, Carl Friedrich Goerdeler
- Avustralya
Joan Sutherland, Tony Abbott
- Avusturya
Joseph Roth, Friedensreich Hundertwasser, Ernst Fuchs
- Birleşik Krallık
Joan Collins, Dame Judi Dench, Boris Johnson, Michael Heseltine, Sir Elton John, Sir Tom Jones, J.R.R. Tolkien, C.S. Lewis, Sir Paul McCartney, Harold Wilson, Sir Winston Churchill, David Cameron
- Fransa
Voltaire, Georges-Charles de Heeckeren d'Anthès, Honoré de Balzac
- Japonya
- Polonya
Robert Iwaszkiewicz, Radek Sikorski, Janusz Korwin-Mikke, Grzegorz Braun, Michał Marusik, Kazik Staszewski, Robert Makłowicz
- Rusya
Anton Bakov, Vladimir Jirinovskiy, Boris Nemtsov
- Türkiye
Kadir Mısıroğlu, Besim Tibuk,[4][5][6] Celâl Şengör[7]
- Yeni Zelanda
- Yunanistan
İoannis Metaksas, Panayis Çaldaris, Konstandinos Çaldaris, Aleksandros Papagos, Yeoryos Grivas, Yorgo Rallis
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Radikal - Bu İngilizler krallığı neden devam ettiriyor? - 30 Nisan 2014". 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2016.
- ^ Habsburg Düşesi kendi sarayında kiracı!
- ^ Claud Van Tyne, The loyalists in the American Revolution, 1902.
- ^ "Besim Tibuk'un Monarşi ve Cumhuriyet Hakkındaki Görüşleri". 19 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2024.
- ^ "Besim Tibuk - Osmanlı'da Batılılaşma Süreci ve Cumhuriyet". 25 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2019.
- ^ "Besim Tibuk - Türkiye Yönetim Şekli Nasıl Olmalı?". 31 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2019.
- ^ "Celal Şengör: İdeal yönetim monarşidir, demokrasiye sempatim yok". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2019.
