Motosiklet
Motosiklet, iki ya da üç tekerlekli, bisiklet benzeri, içten yanmalı motora sahip bir ya da iki kişilik ulaşım aracıdır.
Motosiklet tasarımları, uzun mesafeli seyahat, işe gidip gelme, gezinti, spor (yarış dahil) ve arazi sürüşü gibi farklı amaçlara uyacak şekilde büyük ölçüde çeşitlilik gösterir. Dünya genelinde ulaşım aracı olarak motosikletler sayısal olarak otomobillere benzemektedir: 2021 yılında dünya genelinde yaklaşık 58,6 milyon yeni motosiklet satılırken, aynı dönemde 66,7 milyon otomobil satılmıştır.[1][2] 2022 yılında hacim ve türe göre en büyük dört motosiklet üreticisi Honda, Yamaha, Kawasaki ve Suzuki oldu.[3]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Motosiklet tarihi 19. yüzyılın ikinci yarısında başlar. İlk örnekleri bisikletlere motor takma girişimleriyle ortaya çıkmıştır. 1860'larda Paris'te bir demirci olan Pierre Michaux, pedallı bisikletler (velocipede) üreten ilk şirket olan 'Michaux et Cie'yi kurdu.[4] 1867 yılında Pierre Lallement ve Pierre'in oğlu Ernest Michaux 'velosipetlerden' birine küçük bir buhar motoru taktı ve buharla çalışan ilk motosiklet oldu.[5] Yine 1868'de Fransız mühendis Louis-Guillaume Perreaux, benzer bir buharla çalışan tek silindirli makine olan Michaux-Perreaux buharlı velosipede'nin patentini aldı. 1869 yılında ABD Massachusetts'li Sylvester Roper buhar gücüyle çalışan motosiklet benzeri bir taşıtı geliştirmeye çalışmıştır. 1881'de Phoenix, Arizona'dan Lucius Copeland çok daha küçük bir buhar kazanı tasarladı. 1887'de Copeland, ilk başarılı 'Motosiklet'i üretmek için Northrop Manufacturing Co.'yu kurdu.
Kendinden tahrikli bir bisiklet için ilk ticari tasarım, 1884 yılında İngiltere'de Edward Butler tarafından tasarlanan ve üretilen Butler Petrol Cycle adlı üç tekerlekli bir tasarımdı.[6] Araç, Greenwich'te Merryweather Fire Engine tarafından üretildi.
1893 yılında Felix Millet beş silindirli bir motoru bir bisikletin ön tekerleğine takarak bugünkü motosiklete oldukça benzeyen bir taşıt gerçekleştirmiştir.
Başarılı ilk iki tekerlekli motorlu taşıt tasarımını Fransız mucitler Michael ve Eugene Werner gerçekleştirmiştir. Werner kardeşler aracın motorunu, kadronun altına iki teker arasına yerleştirdiler. O tarihten sonra motosiklet tasarımlarında motor hep aynı yerde kalmıştır.
İlk içten yanmalı, petrol yakıtlı motosiklet Daimler Reitwagen'dı. Alman mucitler Gottlieb Daimler ve Wilhelm Maybach tarafından 1885 yılında Almanya'nın Bad Cannstatt kentinde tasarlanıp üretildi. Yaygın olarak ilk motosiklet olarak kabul edilir ve Daimler bu buluş nedeniyle sıklıkla "motosikletin babası" olarak anılır.[7][8][9] 1894 yılında Hildebrand & Wolfmüller ilk seri üretim motosiklet oldu.[10][11][12] Başlangıçta Warwickshire'da (İngiltere), Coventry'de bulunan bir bisiklet üretim şirketi olan Excelsior Motor Company, 1896 yılında halkın satın alabileceği ilk motosiklet modelinin üretimine başladı. 1898 yılında Peugeot Motocycles, Paris Motor Show'da Dion-Bouton motoruyla donatılmış ilk motosikleti tanıttı.
1901 yılında İngiliz dört tekerlekli bisiklet üreticisi Royal Enfield, ön tarafa monte edilmiş ve arka tekerleği bir kayış vasıtasıyla hareket ettiren 239 cc'lik bir motora sahip ilk motosikletini tanıttı. İngiliz bisiklet üreticisi Triumph Engineering, 1902 yılında ilk motosikletini üretmişti. Diğer İngiliz firmaları arasında 20. yüzyılın başlarında motosiklet üretimine başlayan AJS, Douglas Motorcycles, Norton Motorcycle Company ve Birmingham Small Arms Company de vardı.[13] ABD'de Indian 1901 yılında üretime başladı ve Harley-Davidson iki yıl sonra kuruldu.[14] 1920'lerin sonu ve 1930'ların başında, Alman şirketi DKW, 1950 yıllarında NSU Motorenwerke en büyük üretici olarak öne çıktı.[15][16]
Üretilen motosikletlerde tip ayrımından çok kullanıcıların tercihleri öne çıkmaktadır. Örneğin hem gezi hem de spor motosikletlerinin özelliklerini tek motosiklette barındırma çabası sonucu üretilen gezi-spor motosikletleri çok fazla motor sever tarafından tercih edilmektedir. Tabii ki bu motosiklette gezi motosikletinin sürüş rahatlığı olmamasının yanında bir spor motosikletteki hız da beklenmemelidir. Sonuç olarak gezi motosikletinden daha iyi performansa sahip olup spor motosikletinden daha iyi sürüş rahatlığı sunan bir motosiklettir.
Motosiklet türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Scooter
- Off-Road motosiklet
- Mobilet
- Bobber
- Touring motosikleti
- Cep motosikleti
- Spor motosikleti
- Spor gezi motosikleti
- Chopper motosiklet
- Naked motosiklet
- Enduro motosiklet
- Cruiser motosiklet
- Supermoto motosiklet (Hypermotard)
Motosiklet üreticileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Teknik yönler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Motosikletlerin üretimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kullanılmakta olan modern motosikletler aşağıdaki parçaların standart üretimi ile yapılmaktadır.
Şasi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir motosikletin şasisi alüminyum ya da çelik desteklerin kaynak yardımı ile birleştirilmesi sonucu üretilir ve motorun ana iskeletini oluşturur. Bazı özel üretim motosikletlerde karbon-fiber ve titanyum kullanılır ki bu şekilde üretilmiş bir motosikletin maliyeti oldukça yüksektir.[17] Motosikleti taşıyan ve dengesini sağlayan şasidir ve sağlamlığı önemlidir. Profesyonel motosikletlerin şasileri milimetrik hesaplarla dengelenir.
Ön Çatal
[değiştir | kaynağı değiştir]Motosikletlerde ön tekerin takıldığı ve sürücünün motosikleti kontrol edebilmesi için gerekli olan motosiklet gidonunun eklendiği parçadır.
Motor
[değiştir | kaynağı değiştir]Şu ana kadar üretilmiş hemen hemen tüm motosikletler benzinle çalışan içten yanmalı motorlar yardımı ile çalışmaktadır. Ancak bazı küçük Scooter tipi modeller elektrik motoru ile de çalışmaktadır.[18]
Vites
[değiştir | kaynağı değiştir]Modern motosikletlerde genellikle beş ya da altı ileri vites bulunur. Yalnızca bazı özel motosikletlerde (Honda Goldwing ve BMW K1200LT modeli) geri vites sistemi de kullanılmaktadır.
Gidon
[değiştir | kaynağı değiştir]Genellikle birbirine kaynak yardımı ile eklenmiş çelik ve alüminyum parçalardan oluşur. Bazı motosikletlerde gidon kaynak yapılmaksızın tek parça halinde de üretilmektedir.[19]
Tekerlekler
[değiştir | kaynağı değiştir]Motosikletin en önemli bölümlerinden biridir. Çünkü motosikletin hareket yeteneği ve hızı tekerleklerin temas ettiği yüzeyin fiziksel yapısından fazlasıyla etkilenir. Dolayısıyla tekerleklerin üretimi artık neredeyse bir bilim dalı haline gelmiştir.
Frenler
[değiştir | kaynağı değiştir]Motosikletlerde birbirinden bağımsız iki çeşit fren sistemi bulunur. Bunlar ön ve arka fren sistemleridir. Bazı modellerde bu iki sistem birbiriyle etkileşimli olarak dizayn edilmiştir. Ön fren arka frene göre daha güçlü ve etkilidir.
Süspansiyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Modern dizayn motosikletlerde ön ve arka süspansiyonlar olmak üzere iki tip süspansiyon sistemi vardır ve bunlar doğrudan şasiye bağlıdır.
Aygıtlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Özel arazi motosikletleri hariç hemen hemen tüm motosikletlerde hız göstergesi odometre (yol göstergesi) ve takometre standarttır. Yağ göstergesi ve benzin göstergeleri de günümüz modellerinde mevcuttur.[20]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Traffic safety facts, 2008. Report no. DOT HS-811-159" (PDF). NHTSA's National Center for Statistics and Analysis. 2008. 4 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
- ^ "Global car sales 2010–2021". Statista (İngilizce). 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.
- ^ "List of Motorcycle specifications database in the world". motorcyclespecs.us. January 2023. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "Michauline". 28 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2010.
- ^ Burgess Wise, David (1973). Historic Motor Cycles. Hamlyn Publishing Group Limited. ISBN 0-600-34407-X.
- ^ "motorcycle (vehicle)". Encyclopedia Britannica. Encyclopædia Britannica. 1 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2025.
- ^ Gardiner, Mark (1997), Classic motorcycles, MetroBooks, s. 16, ISBN 1-56799-460-1
- ^ Brown, Roland (2005), The Ultimate History of Fast Motorcycles, Bath, England: Parragon, s. 6, ISBN 1-4054-5466-0
- ^ Wilson, Hugo (1993), The Ultimate Motorcycle Book, Dorling Kindersley, ss. 8-9, ISBN 1-56458-303-1
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Falco1999isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Kresnak, Bill (2008). Motorcycling for Dummies. Hoboken, New Jersey: For Dummies, Wiley Publishing. ISBN 978-0-470-24587-3.
- ^ "Brief History of the Marque: Hildebrand & Wolfmuller". Hildebrand & Wolfmuller Motorad, European Motorcycle Universe. 10 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2007.
- ^ "History of Motorbikes". Bikes4Sale. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2020.
- ^ George Hendee. The AMA Motorcycle Hall of Fame Museum. 13 March 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 August 2009.
- ^ Vance, Bill (24 Nisan 2009). "Motoring Memories: DKW/Auto Union, 1928–1966". Canadian Driver. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2025.
- ^ de Cet, Mirco (2002). The illustrated directory of motorcycles. MotorBooks/MBI Publishing Company. s. 128. ISBN 978-0-7603-1417-3.
- ^ "Basic Motorcycle Systems". motorcyclist lifestyle. 19 Mayıs 2017. Archived from the original on 7 Şubat 2019.
- ^ "Motorcycle Fuel Consumption & Real World Performance Guide". MFC Website. 18 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2008.
- ^ Joel Fajans (July 2000). "Steering in bicycles and motorcycles" (PDF). American Journal of Physics. 68 (7). ss. 654-59. Bibcode:2000AmJPh..68..654F. doi:10.1119/1.19504. ISSN 0002-9505. 1 September 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)4 August 2006.
- ^ "Fastest motorcycle speed achieved". guinnessworldrecords.com/. Guinness World Records. 4 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2021.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Motosiklet ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
| Şasi |  | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Motosiklet motoru |
| ||||||||
| Şanzıman |
| ||||||||
| Motosiklet aksesuarları | |||||||||
| Diğer | |||||||||
